,

Zeytindostu Derneğince 13.’sü Düzenlenen ’ZEYTİNYAĞININ OSKAR’LARI’ Sahiplerini Buldu

 

’ZEYTİNYAĞININ OSKARLARI’ SAHİPLERİNİ BULDU

GECİKEN ADALET

Zeytindostu Derneği tarafından bu yıl 13’üncüsü düzenlenen Natürel Sızma Zeytinyağı Kalite Yarışmasında Abidin Tatlı Markası ile Olivasa Gıda Koz. Ltd. Şti. olarak Altın Madalya ile ödüllendirildik.
Uzun süredir marka ve şirket pasif. Ancak aktif etmek için var gücümüzle daha güçlü, daha sağlıklı ve daha başarılı olmak için çalışıyoruz.
Zeytindostu Derneği tarafından geçen yıl 12’üncüsü düzenlenen Natürel Sızma Zeytinyağı Kalite Yarışmasında Abidin Tatlı Markası ile Olivasa Gıda Koz. Ltd. Şti. olarak yine katılmıştım. Uzun süreli yurt dışında olmam nedeniyle yarışma numunesi parasını ödemediğim için diskalifiye edilmiştim.
Ne acı değil mi? 10 yıl emek ver bir çocuğu bin bir zahmetle büyüt sonra da teslim ettik allı duvaklı gelinlikle; ilk fırsata gelin artık bizim boş ver ailesini dendi.
Vefa;
İstanbul’da bir semt adı olarak kalmasaydı keşke.
Bu seferde makuz kader ki yine tüm süreçte yurt dışında idim, ancak vefasızlığı bir daha yaşamak adına bu kez önlemler tamdı. Teşekkür ederim vefalı dostlarım. 

2019-2020 hasat sezonunun en kaliteli zeytinyağları açıklandı
Kaliteli zeytinyağları ödüllendirildi
Ödül töreni koronavirüs pandemisi nedeniyle yapılmayacak

Zeytindostu Derneği tarafından bu yıl 13’üncüsü düzenlenen Natürel Sızma Zeytinyağı Kalite Yarışması sonuçlandı. 66 zeytinyağı numunesinin kalite ödülü aldığı yarışmanın geleneksel hale gelen ödül töreni ise bu yıl dünyayı etkisi altına alan yeni tip koronavirüs pandemisine karşı alınan önlemler kapsamında zorunlu olarak yapılmayacak.

Zeytindostu Derneği 2019-2020 üretim sezonunun en kaliteli zeytinyağlarını ödüllendirdi. Muğla Büyükşehir Belediyesi, Muğla Ticaret Borsası ve Aydın Ticaret Borsası’nın da katkılarıyla 13’üncüsü gerçekleştirilen Natürel Sızma Zeytinyağı Yarışması’na 14 farklı ilden Ayvalık, Memecik, Gemlik, Kilis Yağlık, Domat, Erkence, Trilye, Tavşan Yüreği, Dilmit, Yamalak Kabası, Edincik Su ve Savrani gibi yerel zeytin çeşitlerin yanı sıra farklı ülke çeşitlerinden elde edilen zeytinyağlarıyla da katılım sağlandı. Yarışmaya katılan 99 numuneden 66’sı yapılan kimyasal ve duyusal analizlerin ardından Zeytindostu Kalite Ödülüne hak kazandı. Kaliteleri tescillenen 66 zeytinyağı numunesinin ödül dağılımı 6 bronz, 14 gümüş, 42 altın ve 4 premium şeklinde gerçekleşti. Dünyanın saygın zeytinyağı kalite yarışmaları arasında yer alan organizasyona katılan numunelerin kimyasal analizleri Aydın Ticaret Borsası’nın zeytin yağında uluslararası ölçekte akredite laboratuvarında yapılırken, duyusal analizler Muğla Ticaret Borsası’nda gerçekleştirildi. Duyusal analiz panelinde yer alan jüri üyeleri ise ülkedeki farklı zeytinyağı tadım paneli gruplarından oluşturuldu.

4 MARKA 4 FARKLI ÇEŞİT

Yarışmada dört zeytinyağı markası farklı zeytin çeşitlerinden elde edilen zeytinyağları ile premium ödülü kazandı. Nova Vera, Trilye çeşidiyle; Moula, Memecik çeşidiyle; Sidyma, Dilmit çeşidiyle; Zethoveen ise Yamalak Kabası zeytin çeşidi ile bu ödüle layık görüldü.

Abidin Tatlı Markası ile Olivasa Gıda Koz. Ltd. Şti. olarak Altın Madalya ile ödüllendirildik.

ZEYTİNYAĞININ KALİTE YOLCULUĞU
Zeytindostu Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Fügen Durlu Özkaya, “Bu yıl 13.’sünü düzenlediğimiz Natürel Sızma Zeytinyağı Kalite Yarışmamızı yine büyük bir katılımla gerçekleştirdik. Türkiye zeytinyağının uluslararası kalite sürecinde varmış olduğu en üst düzeylerde Zeytindostu Derneği’nin yapmış olduğu kalite eğitimleri ve zeytinyağı kalite yarışmasının katkısını kimse yadsıyamaz. Zeytindostu Derneği özellikle kusursuz zeytinyağı üreticilerinin kalite yolculuğuna eğitim çalışmalarıyla destek olurken onların kaliteli zeytinyağını da 13 yıldır ödüllendiriyor. Bugün geldiğimiz noktada sadece Türkiye’de değil uluslararası yarışmalarda da büyük ödüller alan butik üreticilerimizi hem gönülden kutluyor hem de onlarla gurur duyuyoruz. Kaliteli zeytinyağı üretiminde gösterilen bu azimli çalışma ve alınan ödüller bizim yıllardır doğru yolda olduğumuzu gösteriyor” diye konuştu.

DEĞERLENDİRME TİTİZLİKLE YAPILDI
Yarışmaya katılan numunelerin değerlendirilmesine ilişkin sürecin titizlikle sürdürülerek tamamlandığını vurgulayan Zeytindostu Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Fügen Durlu Özkaya, “13’üncüsünü düzenlemiş olduğumuz yarışmamız kaliteyi ödüllendiren bir derecelendirme sistemine sahiptir. Numunelerin tamamı tek tip standart şişelerde yarışma düzenleme kurulu ilgili üyeleri tarafından kaydedilerek teslim alınır. Noter huzurunda her numune kodlanarak önce kimyasal analize gönderilir, buradan geçen numuneler ikinci kodlarıyla duyusal analize alınır. Jüri üyeleri yarışma yağlarını değerlendirmeye başlamadan önce kalibrasyon çalışması yapar ve kör tadım şeklinde tüm numuneler titizlikle değerlendirilir” ifadelerini kullandı.

ÖDÜL TÖRENİNE KORONAVİRÜS ENGELİ
Zeytindostu Derneği Natürel Sızma Zeytinyağı Kalite Yarışması’nın geleneksel hale gelen ödül töreni ise dünyanın pek çok ülkesinde olduğu gibi ülkemizi de etkisi altına alan yeni tip koronavirüs salgınına karşı alınan tedbirler kapsamında iptal edildi. Yarışmanın zorunlu olarak iptaline değinen Özkaya şunları kaydetti:
“Derneğimizin her yıl düzenlemekte olduğu ve sektörümüzün düğünü, bayramı olan ‘Zeytinyağının Oskarları Ödül Törenimizi’ bu sene maalesef iptal etmek zorunda kaldık. Zeytindostlarımızın sağlığı her şeyden önce gelir diyerek ödül kazanan üyelerimizin affına sığınıyoruz. Dernek olarak Mart ayı ortalarına dek eğitim ve etkinliklerimize devam ettik. Ödül törenimizi de görkemli bir şekilde Antalya’da Süral Otel’in katkılarıyla yapmak üzere hazırlıklarımızı gerçekleştirdik. 11 Nisan 2020 tarihinde yapılmasını kararlaştırdığımız ödül töreninin dünyada yaşanan pandeminin ülkemize de sıçraması nedeniyle 9 Mayıs’a ertelenmesini değerlendirdik.  Ancak hem sonuçların açıklanma sürecinin çok uzayacak olması hem de içinde bulunduğumuz olağanüstü durum nedeniyle bu yıl ödül töreni yapmama kararı aldık.” 

/0 Yorumlar/tarafından
,

Koronovirüs ya da Corono Virüsü 

Makalenin tamamını PDF olarak indirme için aşağıdaki linke dokunun

 Corana Virüsü  Resitali PDF

JAPONLAR

Ne Hristiyan
Ne Musevi
Ne de Müslüman.
Ne peygamberleri,
Ne de kutsal kitapları var.
Ama…
İnandıkları insani değerler ile bütün dünyaya ders verdiler.
Demek ki insan olmak başka bir şey.

Japonlardan Öğrenilmesi Gereken 10 Temel İlke

  1. Ağırbaşlılık
    Hiçbir dövünme ya da aşırı hareketlerle ıstırap ifade etme görüntüsü yok. Üzüntünün kendisi yüceltildi.
  1. Onur
    Su ve yiyecek kuyruklarındaki disiplin. Hiçbir kaba söz ya da sert el kol hareketi yok. Sakinlikleri övgüye değer.
  1. Yetenek
    Örneğin; inanılmaz mimarlar. Binalar sallandı ama yıkılmadı.
  1. Erdem
    İnsanlar sadece o anda gereksinimleri olanları aldılar. Başkaları da bir şeyler alabilsin diye.
  1. Düzen
    Hiçbir dükkânda yağmalama yok. Yollarda korna çalmak, sollamak yok. Sadece anlayışlı tavırlar.
  1. Özverili
    Elli çalışan, deniz suyu pompalamak için nükleer reaktörlerin içinde kaldı. Bunların yaptıklarının karşılığı nasıl ödenebilir?
  1. Duyarlılık
    Lokantalar fiyatlarında indirim yaptı. Korunmayan bir bankamatiğe hiç kimse saldırmadı. Güçlüler zayıflara baktı.
  1. Eğitim
    Yaşlılar ve çocuklar dahil herkes ne yapacağını tam olarak biliyordu. Aynen de yaptılar.
  1. Medya
    Bültenlerde kendilerini mükemmel bir şekilde dizginlediler. Aptalca konuşan muhabirler/spikerler yoktu. Sadece sakin bir şekilde yapılan habercilik. En önemlisi de durumdan faydalanarak kolay yoldan kendine pay çıkarmaya çalışan politikacılar yoktu.
  1. Vicdan
    Bir mağazada elektrikler kesildiğinde, insanlar aldıkları şeyleri tekrar raflarına bıraktılar ve sessiz bir şekilde mağazadan çıktılar(Anonim., 2020).
    Ülkeleri dev bir afete uğramış durumdaki Japon vatandaşlarından dünyanın alacağı çok dersler var…

Bayram değil seyran değil
Eniştem beni niye öptü?
Türk usulü tespitler;
Yaklaşık 60 gündür ülkemde değilim ama Türk topraklarındayım. Ortadoğu’nun makus kaderine terk edilmiş, lanetlenmiş topraklarında.
Müslüman.
Evet evet! Müslüman!
Ama
Sadece sözde…
Eğer insanın İslamlığı, İslam kuralları ile donatılıp sosyal yaşayışına bir destur vermiyor ise:
Japonlar mı Müslüman biz mi Müslümanız?
Ben din adamı değilim, imam hatip de okumadım, medrese eğitimi de almadım haddimi bilirim amma!..
Biraz da tahsilimiz var elbet.
Okuyoruz.
Bir örümcek kafalının önüne diz çöküp ne derse de baş sallamıyoruz çok şükür.
Soruyoruz.
Sorguluyoruz.
Şöyle bir kolaçan ediyorum:
Adam 7 kez hacca gitmiş, Resulullah’ın huzuruna çıkıp af dilemiş, tevbe etmiş…
Oysa sadece düzenbazlık üzerine siyaset ve ticaret yapmayı hiç bırkmamış…
Her şeye Allah’ın adı ile başlıyor.
İlk sözü doğruluk, adalet ve namus üzerine…
Yanılıyor muyum diye gözlerimi ovuşturuyorum.
Evrakları karıştırıyorum.
Aaa, bu da mı? Gerçekten mi diyorum.

Galiba Japonlar gerçek Müslüman.

Resulullah’ın bıraktığı kitaba bakıyorum. Okuyanlara bakıyorum.
Diyorum:
Sen din adamı değilsin
Sen zeytinine bak!
Erkekliğim onda dokuzu kaçmakmış deyip
Bize düşen de bu oluyor gayrı.

Ama bir de gerçekler var:
Global dünya.
Global ekonomi.
Dünya hükümdarları; Firavun’ un bir sineğe yenik düşüğü gibi
Bütün dünya hayretle izliyor.
Bütün yönetenler içeride…
Bütün küheylanlar sus pus…
Diğer hayvan ve nebatat alemi sokakta…
En çok neye imrendim biliyor musun?
Sevgili meslektaşım paylaştı ve kıskandım diye yazdı.
Oysa; kıskandım, üzüldüm, ağladım, ağladım… Ağladım…
Çünkü: Tam 60 gündür evime gidemiyorum.
Neden?
Sonsuz sandığımız bitmeyecek dediğimiz dünya hayatından 53 yılı geride bıraktık ama ne var? Arkaya bakıyorum:
H İ Ç!
Çekirdek aile ve sevdiklerim 4 ülkede.
Ben Ortadoğu’num makus kaderine terk edilmiş halde.
Adamın işi bitti, dayadı evrakı önüme:
İlk defa evet ilk defa ıııhhhh!! Dedim gittiiii! Ve yok!
30 gündür bekliyorum.
Bugün yarın…
Sabah…
Ve hiç bitmeyen yarınlarrrrrr’

Koca evlat 28’inde ODTÜ bitirdi anam gibi doktor olacağım dedi ve hayallerinin peşine gitti. Roma sokakları dar geldi, evde hapis…
Yaramaz bıçkın çocuk tutturdu ben de doktor olacağım dedi Sofya sokaklarına çıkamıyor ve inzivada..
Ya güzel ülkem: Anam babam. Onlar; 60 yaş üstü diyorlar ya işte bu sebeple güney Anadolu’da nekahette.
5 bacım, birisi hep sessiz. Dünya işte! Belki bir gün çıkacak ama. 4’ü hep bir ağızdan koro ile gellllll, diyorlar.
Ya sevdiklerim? Gel! Gel! Gel, çık cehennemden; gel diye ağlıyor.

Ben de gelmek istiyorum ama:

TRUDEAU gibi ‘’sağlığınız önemli, biz sizin için gerekli sermayeyi ayırdık’’ diyenlerimiz olmadığı için ısrarla gelmemeye; inatla savaşma devam ediyoruz.
Gerçekten neler oluyor?
Dünyayı allak bulak eden bir şeyi tanıyalım mı?
Öyle korktuğunuza bakmayın. Aslında ‘’ Tüm virüsler DNA veya RNA ile bunun üzerini kaplayan bir protein kılıftan ibarettir. Virüsler; beslenmez, üremez, hareket etmez, nefes almaz sadece kendini canlı bir hücrede çoğaltabilir. 😯Virüs; 70 yıl önce yapısı tam olarak anlaşılan nadiren hastalık nedeni olan “AKILLI BİR MOLEKÜL’ dür.
Virüsler; beslenmez, üremez, hareket etmez, nefes almaz…

Ammaaa!

DÜNYAYA HÜKMEDER!

Gelin yeni hükümdarı tanıyalım mı?

KORONAVİRÜS

KORONAVİRÜS YA DA CORONA VİRÜSÜ

(Latince: Orthocoronavirinae), kuşlarda ve memelilerde hastalıklara sebep olan ve Coronaviridae  familyasının iki alt familyasından birini oluşturan virüslerdir. İnsanlarda genellikle ciddi olmayan virüs, nezle vakalarının önemli bir bölümüne yol açmasıyla birlikte, aralarında MERS-CoV, SARS-CoV ve COVID-19 (2019-nCoV)’un bulunduğu bazı nadir korona virüs çeşitleri ölüm riski bulunduran solunum yolu enfeksiyonlarına  neden olabilir.[1] Korona virüsler ineklerde ve domuzlarda ishal, tavuklarda ise üst solunum yolu hastalıklarına sebep olur.
İçerisinde barındırdığı genetik materyal (genom) pozitif polariteli, tek iplikçikli RNA’dan oluşur. Bugüne kadar tespit edilmiş en büyük RNA genomuna sahip virüslerdir, 30 kilobazdan büyük bir uzunluğa sahiptir. 125 nanometre büyüklüğe sahip olan virüsün en belirgin özelliği etrafındaki değneğe benzeyen çıkıntılarıdır. Bu özelliğiyle mikroskop altında güneşin taç küresine (Latince: corona) benzediği için korona virüs adını almıştır.[2]
SARS-CoV 2’nin de aralarında yer aldığı korona virüs hastalıklarına karşı henüz herhangi bir aşı veya özel antiviral ilaç geliştirilmemiştir. Hastalığın kontrol edilmesinde semptomatik tedavi, izolasyon ve çeşitli deneysel uygulamalar yer alır.[3] El yıkama, mesafe koyma ve yüze dokunmama korona viral hastalıkların yayılmasını önlemek için önerilen önlemlerdendir.[4][5]
Korona virüsler 1960’larda keşfedildi.[6] İlk keşfedilmiş virüsler arasında tavuklarda görülen infeksiyöz bronşitis virüsü ile soğuk algınlığı semptomları gösteren insan hastaların burun boşluklarından alınmış ve insan korona virüsü 229E ve OC43 olarak isimlendirilmiş iki virüs türü yer almaktadır.[7] İlerleyen zamanlarda aralarında 2003’te keşfedilen SARS korona virüsü, 2004’te belirlenmiş HCoV NL63, 2005’te teşhis edilmiş HKU1, 2012’de fark edilmiş MERS-CoV ile Wuhan kökenli CoVID-19’un da yer aldığı pek çok yeni korona virüs türü keşfedilmiştir. Bu virüslerin çoğu ciddi solunum yolu enfeksiyonlarına neden olmaktadır.

KORONAVİRÜS MORFOLOJİSİ
Korona virüsler yüzeyinde çıkıntılara sahip, büyük, pleomorfik ve küre şeklindeki partiküllerdir.[8] Virüs partiküllerinin çapı yaklaşık 120 nm olmaktadır.[9] Viral zarf elektron mikrograflarında elektron zengini bir kabuk olarak vizüelize edilir.[10]

  

Korona virüslerin viral zarfı, çift katlı lipit katmandan oluşmakta olup, zarfta membran (M), zarf (E) ve spike (S) proteinleri yer alır.[11] Belirli korona virüs gruplarında, özellikle de Betacoronavirüs A altgrubunda, spike proteinlerine benzeyen ancak daha kısa olan hemagglutinin esteraz (HE) yüzey proteinleri yer alır.[12] Viral zarfın içerisinde nükleokapsit yer alır. Nükleokapsit, pozitif yönelimli ve tek iplikçikli RNA’ya bağlı pek çok nükleokapsid (N) proteininden oluşur.[9][13]

İNSAN KORONA VİRÜSLERİ
Yetişkinlerde ve çocuklarda görülen nezle vakalarının önemli bir kısmında korona virüslerin sorumlu olduğu düşünülmektedir. Bu virüs grubu, ateş ve bademciklerin büyümesi gibi semptomlara neden olmakla beraber en çok kış ve erken baharda nezleye yol açmaktadır.[14] Bunlara ek olarak korona virüsler zatürre ile bronşite (viral veya ikincil bakteriyel) neden olabilirler.[15]

7 adet farklı insan korona virüsü bulunmaktadır:

  1. İnsan korona virüsü 229E (HCoV-229E)
  2. İnsan korona virüsü OC43 (HCoV-OC43)
  3. SARS-CoV
  4. İnsan korona virüsü NL63 (HCoV-NL63, Haven korona virüsü)
  5. İnsan korona virüsü HKU1
  6. MERS korona virüsü(MERS-CoV)
  7. Yeni korona virüs (CoVID-19)[16][17]

HCoV-229E, -NL63, -OC43, ve -HKU1 virüsleri dünya çapında insan nüfusu arasında çocuklarda ve yetişkinlerde solunum yolu enfeksiyonlarına neden olmaktadır.[18]

 
                        Tablo 1. CoVID-19, MERS-CoV ve SARS-CoV bulaşmış hastaların gösterdiği karakteristik özellikler[19]

ŞİDDETLİ AKUT SOLUNUM YOLU SENDROMU
Ana madde: Şiddetli akut solunum yolu sendromu
Şiddetli akut solunum yolu sendromu (SARS),[20] insanlarda SARS korona virüsünün neden olduğu bir solunum yolu sendromudur.[21][22] 2002 ile 2003 yılları ​​arasında Hong Kong’dan yayılan SARS salgını neredeyse pandemi haline gelmiş ve dünya çapında 8422 vaka ve 1524 ölüme yol açmıştır.[23] Dünya Sağlık Örgütü ölüm oranını %10,9 olarak açıklamıştır.[24]

MERS-CoV
Ana madde: MERS
Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS), ilk olarak 2012 yılında Suudi Arabistan’da tespit edilmiş, MERS-CoV’un yol açtığı bir korona virüs enfeksiyonudur. Bu virüsün bulaştığı hastaların %36’sı hayatını kaybetmektedir.[25] Nefes darlığı, öksürük ve ateş hastalığın en önemli belirtileri arasındadır. Bazı bünyeler hastalığı hafif belirtilerle atlatabilir. Hastalıktan kurtulanların virüsü bulaştırma riski yoktur.

ŞİDDETLİ AKUT SOLUNUM YOLU SENDROMU KORONA VİRÜSÜ 2
Ana madde: Şiddetli akut solunum yolu sendromu korona virüsü 2
Şiddetli akut solunum yolu sendromu korona virüsü 2 veya CoVID-19 veya Vuhan korona virüsü, ilk olarak 2019’da bildirilmiş, Çin’in Wuhan kenti kökenli bir virüstür. İnsandan insana bulaşabilen virüsün bulaşma hızı 2020 yılının Ocak ayı ortalarında hızlanmıştır.[26] Virüsün kuluçka dönemi 4-14 gündür. Virüsün bulaştığı bireylerde görülen ölüm oranının %3’ün altında olduğu tahmin edilmektedir.[27]
2019-20 korona virüs pandemisi ile mücadele eden Çin aşı çalışmalarına devam etmektedir. Rusya ise aşı çalışmalarına destek veren ilk ülke olmuştur.
24 Mart 2020 tarihi itibariyle 416.774 vaka, 18,580 ölüm ve 108.300 tahliye gözlenmiştir.[28]

EVRİM
Korona virüslerin en son ortak atası (ESOA ) MÖ 8000 civarına tarihlenir.[29] Buna rağmen korona virüslerin çok daha eski olabileceği de düşünülür. Alphacoronovirus, Betacoronavirus, Gammacoronavirus, ve Deltacoronavirus cinslerinin ESOA’ları sırasıyla MÖ 2400, MÖ 3300, MÖ 2800 ve MÖ 3000’e dayanmaktadır. Sıcakkanlı ve uçabilen, kuş ve memeli gibi omurgalıların ideal konaklar olduğu ve korona virüs evriminde ve yayılmasındaki ana faktörleri oluşturduğu düşünülür. Alphacoronovirus ve Betacoronavirus için yarasalar, Gammacoronavirus ve Deltacoronavirus için ise kuşlar ideal genetik kaynaktır.[30]

TAKSONOMİ

  • Cins: Alphacoronavirus; tipik tür: Alphacoronavirus 1[31][32]
  • Cins Betacoronavirus; tipik tür: Murin korona virüsü(diğer türler; SARS ve 2019-nCoV)
  • Cins Gammacoronavirus; tipik tür: Kuş korona virüsü
  • Cins Deltacoronavirus; tipik tür: Bulbul coronavirus HKU11

 2019-20 KORONAVİRÜS PANDEMİSİ
2019-20 korona virüs pandemisi, 1 Aralık 2019 tarihinde[1][2] Çin’in Hubei bölgesinin başkenti olan Vuhan’da ortaya çıkan virüs salgını. Çeşitli hastalarda belirli bir neden olmaksızın gelişen ve tedavi ile aşılara cevap vermeyen bir zatürre görülmesi üzerine[3] SARS-CoV-2 olarak adlandırılan[4] yeni bir korona virüs teşhis edildi. Kişiden kişiye bulaşabilen virüsün bulaşma oranı[5] 2020 Ocak ortasında büyüme gösterdi.[6] İlerleyen zamanlarda Avrupa, Kuzey Amerika ve Asya-Pasifik’te yer alan çeşitli ülkelerde yaşanan virüs vakaları rapor edilmeye başlandı.[7] 11 Mart 2020’de Dünya Sağlık Örgütü tarafından küresel salgın ilan edildi.[8][9] 13 Mart 2020’de Avrupa’nın artık korona virüs krizinin merkez üssü haline geldiğini bildirdi.[10] 24 Mart 2020 itibarıyla dünyada 420,000’den fazla vaka ve 108.293 iyileşme rapor edilirken toplamda 18.543 ölüm meydana gelmiştir.[11]

                        Şekil 2. 2019-20 korona virüs pandemisi

Virüs ile temastan semptomların oluşmasına kadar geçen sürenin 2 ile 27 gün sürdüğü hastalıkta, virüsün belirtiler ortaya çıkmadan önce de bulaşıcı olduğuna dair bazı kesin olmayan kanıtlar bulunmaktadır.[12][13][14] Hastalık semptomları arasında yüksek ateş, öksürme ve nefes almada güçlük bulunmakta olup virüs ölüme sebep olabilmektedir.[13]
Hastalığın yol açtığı ilk ölüm 9 Ocak 2020’de meydana gelmiştir.[15] Bilimsel çalışmalar, virüsün daha çok kişiye bulaştığını ancak bu kişilerde virüsün henüz tespit edilmediğini tahmin etmektedir.[16] Çin dışında gerçekleşmiş ilk bulaşma Vietnam’da bir babanın oğluna geçirmesi şekilde meydana gelmiş,[17] ailenin rol oynamadığı ilk bulaşma vakası ise Çinli bir iş adamından Alman bir adama bulaşması ile 22 Ocak’ta Almanya’nın Bavyera eyaletinde yaşanmıştır.[18] Çin dışında gerçekleşen ilk ölüm 1 Şubat 2020 tarihinde, COVID-19, Influenza B ve Pnömokok’un bulaşmış olduğu bir adamın hayatını kaybetmesi ile Filipinler’de meydana gelmiştir.[19]
Yanıt olarak Hubei eyaletindeki 57 milyon kişinin yaşadığı 16 şehir tam veya kısmi karantinaya alındı. Kentlerdeki tren, uçak ve uzun süreli otobüs seferleri durduruldu. Salgın korkusu sebebiyle yeni yıl etkinlikleri iptal edildi, turistik yerler kapatıldı. Hong Kong da alarm seviyesini en üste çıkarıp okulları şubat ortasına kadar kapattı.

EPİDEMİYOLOJİ
COVID-19’un temel çoğalma sayısına yönelik çeşitli tahminler hesaplanmıştır. Bu tahminler 2,13 ile 3,11 arasında yer almakta olup, tamamı bir salgının kendiliğinden ortadan kalkmasını getirecek 1 sayısının üzerindedir.[20][21] 22 Ocak 2019 tarihine dek kesin laboratuvar teşhisi konulabilen ilk 425 hastanın Vuhan’daki araştırmacılar tarafından yapılan analizi, virüsün ilk defa insandan insana bulaşmasının Aralık ayının ortalarında gerçekleştiğini tahmin etti. İlk günlerinde enfeksiyona yakalanan hasta sayısının her 7,4 günde bir ikiye katlandığı da tahminler arasında yer aldı. Hastaların medyan yaşı 59 ve ortalama kuluçka süresi 5,2 gün idi.[22]

Tablo 2. Ülke ve bölgelere göre 2019-20 korona virüs pandemisi

GRAFİK VE DİYAGRAMLAR

Şekil 7. Salgına ilaçsız müdahalelerle 1) salgının zirvesi ertelenir, 2) zirvedeki vaka sayısı azaltılır, 3) toplam vakalar ve ölümler azaltılır.[173][174]

ÖZELLİKLER

BULAŞMA
Virüs insandan insana, havada veya yüzeylerde bulunan virüs içeren damlacıkların nefes yoluyla vücuda girmesiyle bulaşmaktadır.[175] Hastalığın herhangi bir belirti göstermeden de insandan insana bulaşabileceğine dair bulgular mevcuttur, örneğin Almanya’daki ilk bulaşma olayı bu şekilde gerçekleşmiştir.[176][177] Bunun gibi belirti göstermeden bulaşma vakalarının salgının yayılmasında ne kadar rol oynadığı bilinmemektedir, eğer oynadığı rol büyükse bu salgının kontrol edilmesini zorlaştıracaktır.[178][40]

BELİRTİLER
Hastalık, 2-27 gün süren bir kuluçka süresinden sonra birden başlayan yüksek ateş, öksürük ve nefes darlığı ile karakterlidir. Bazı hastalarda boğaz ağrısı ve burun akıntısı da görülmüştür. Hastalık genellikle orta-ağır bir klinik seyir göstermektedir.[179] Hastalığın komplikasyonları ağır pnömoni, septik şok, akut respiratuvar distres sendromu (ARDS), çoklu organ yetmezliği ve ölüm olarak duyurulmuştur.[180]

ÖNLEME

KİŞİSEL ÖNLEMLER
COVID-19’un şu anda etkili bir ilaç tedavisi veya aşısı yoktur, ancak geliştirme çabaları devam etmektedir.[181][182] “Grip benzeri” ateş, nefes alma güçlükleri, öksürük ve diğer semptomları vardır.[183][184] Enfeksiyonu önlemek için WHO, “düzenli el yıkama, öksürme ve hapşırma sırasında ağız ve burnu örtme ve solunum yolu hastalığı belirtileri (öksürme ve hapşırma gibi) gösteren herhangi biriyle yakın temastan kaçınmayı öneriyor. Genel insan korona virüsleri için spesifik bir tedavi olmamasına rağmen ABD, CDC’si, virüs bulaşmış bir kişinin düzenli grip ilaçları alarak, sıvı tüketerek ve dinlenerek semptomlarını hafifletebileceği konusunda genel öneriler sunmaktadır.[185] Bazı ülkeler, özellikle anakara Çin’i ziyaret ettiyse, insanların grip benzeri semptomları doktorlarına bildirmelerini istemektedir.[186]
Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı tarafından açıklanan riskli bölgelere gidecek kişilerin kişisel olarak alabileceği önlemler:[187]

  • Hasta insanlarla temastan kaçınılmalıdır (mümkün ise en az 2 metre uzakta bulunulmalı).
  • Hastaların yoğun olarak bulunması nedeniyle mümkün ise sağlık merkezlerine gidilmemeli, sağlık kuruluşuna gidilmesi gereken durumlarda diğer hastalarla temas en aza indirilmelidir.
  • Yaşlı ve altta yatan hastalığı olanlar riskli bölgeye yolculuklarını doktorlarına ve seyahat sağlığı personeline danışarak planlamalıdır.
  • Gıda güvenliği önerilerine dikkat edilmelidir (çiğ süt ve hayvansal ürünler tüketmemek, çiğ tüketilecek sebze ve meyveleri iyice yıkayarak tüketmek gibi).
  • Yabani ve evcil hayvanlar (canlı veya ölü) ile temastan kaçınılmalıdır.
  • El hijyenine dikkat edilmelidir. Eller en az 30 saniye boyunca sabun ve suyla yıkanmalı, sabun ve suyun olmadığı durumlarda alkol bazlı el dezenfektanı kullanılmalıdır.

ÇİN’DE ALINAN ÖNLEMLER
22 Ocak 2020’de AFC, korona virüs salgını dolayısıyla, daha önce Vuhan’da oynanması planlanan Bayanlar Olimpiyat Eleme Turnuvasının A Grubu maçlarını (Avustralya, Çin Halk Cumhuriyeti, Tayvan ve Tayland’dan ilgili kadroları içeren) Nanjing’e taşıyacağını açıkladı.[188][189] Vuhan’ın içine ve dışına seyahatlerde etkili bir karantina, 23 Ocak 2020 saat 10’dan itibaren uygulanmaya başlandı. Vuhan’a ve Vuhan dışına uçuşlar ve trenler, halk otobüsleri, metro sistemi ve uzun mesafe otobüsleri bir sonraki duyuruya kadar askıya alındı. Çin’in Xinhua Haber Ajansı’na göre, bu girişim, virüsün Vuhan’dan yayılmasını durdurmak ve insanların sağlık ve güvenliğini sağlamak için bir çabadır. Büyük ölçekli toplantıların ve grup turlarının da askıya alınması direktifi verildi.[190] Karantinadan sonra, artan gıda fiyatları ve hastaneye gidecek sağlık personeli için zorluk da dahil olmak üzere çeşitli lojistik konular meydana geldi.[191][192]
Bunun ardından, Hubei bölgesinde bulunan en az 15 şehirde daha ulaşım benzer şekilde kısıtlandırıldı.[193] Pekin’deki Yasak Şehir, geleneksel tapınak fuarları ve diğer kutlama amaçları toplantılar dahil olmak üzere birçok Yeni Yıl etkinlikleri bulaşma korkusuyla iptal edildi.[194] Hong Kong ayrıca bulaşıcı hastalık yanıt düzeylerini en üst seviyeye çıkardı ve acil durum ilan etti, Şubat ortasına kadar okullarını kapattı ve Yeni Yıl kutlamalarını iptal etti.[195]
Çin virüsten etkilenen kişileri tedavi etmek için 10 gün içinde tamamlanması planlanan 1000 yataklı hastaneyi inşa etmeye başladı.[196][197] Bu hastanede sadece Vuhan salgınından etkilenen kişilerin tedavi olması planlanıyor.
Çin Maliye Bakanlığı yaptığı açıklamada, 29 Ocak’tan itibaren yeni tip korona virüs salgınıyla mücadele için 3,94 milyar dolar ek bütçe ayrıldığını bildirdi.[198]
30 Ocak tarihinde Dünya Sağlık Örgütü, hastalığın diğer ülkelere ve Çin’in bütün eyaletlerine yayılması nedeniyle uluslararası acil durum ilan etti.[199]

YÖNETİM
Bir virüs salgınını yönetmenin önemli bir yolu epidemi zirvesini erteleyip zayıflatmak, bir diğer deyişle epidemi eğrisini yassıltmaktır.[173] Bu sayede sağlık sisteminin aşırı yüklenmesi önlenir ve bir aşı ya da tedavinin geliştirilmesi için zaman kazanılır.[173] İlaç kullanımı gerektirmeyen el temizliği, maske kullanımı ve bireysel karantina gibi kişisel önlemler; okulların kapatılması ve toplu etkinliklerin iptali gibi toplumsal önlemler; yüzeylerin temizlenmesi gibi çevresel önlemler ile virüsün yayılması yavaşlatılabilir.[174]
Çin yönetimi, salgının şiddeti anlaşıldıktan sonra bütün bir şehri karantinaya almak gibi çok daha ciddi önlemlere başvurdu.[200] Diğer ülkeler de virüsün yayılımını sınırlamak için çeşitli önlemler aldılar. Örneğin, Güney Kore toplu taramalar, yerel karantinalar ve etkilenmiş bireylerin gözetimini başlattı; Singapur hastaların kendini karantinaya alması için maddi yardımlar verdi ve karantinaya uymayanlara cezalar getirdi; bu sırada Tayvan maske üretimini hızlandırdı ve ilaç stoklamayı yasakladı.[201]

ETKİLERİ

TÜRKİYE
Yunanistan ve Bulgaristan’a açılan sınır kapıları, korona virüs (Kovid-19) önlemleri kapsamında yolcu giriş ve çıkışlarına kapatıldı.[202]

  • Aralarında İngiltere, İsviçre, Arabistan ve Mısır olmak üzere 20 ülkeye uçuşları askıya alındı.
  • Umre ziyaretinden dönen kişiler Ankara, Konya, Kayseri ve Isparta şehirlerinde boşaltılan öğrenci yurtlarında Karantinaya alındı.
  • 17 Mart tarihinde başlamak üzere, tiyatro, sinema, lokanta, kahvehane, internet kafe ve kapalı çocuk oyun alanlarının faaliyetlerinin durdurulmasına karar verildi.[203]
  • Bütün okullar 16 Mart Pazartesi’den itibaren 30 Mart Pazartesi’ye kadar tatil edildi.[204]
  • Marketlerdeki makarna, bakliyat ve el hijyeni rafları boşalırken, bu ürünlerin fiyatı arttı.[205]
  • Tıbbi maskeler karaborsaya düştü ve fahiş fiyatlarla satılmaya başlandı.[206]
  • Kolonya stoklarının azalmasıyla kolonya kuyrukları oluştu.[207]
  • İstanbul’da toplu ulaşım kullanımı %59,1 azaldı.[208]
  • Türkiye; Norveç, Hollanda, Almanya, İsveç, İspanya, Fransa, Belçika, Danimarka, İtalya, Avusturya, Irak, İran, Gürcistan, Azerbaycan, Çin ve Güney Kore olmak üzere 16 ülkeye kapılarını kapattı.[209]
  • Dezenfektan üreten meslek lisesi sayısı arttırıldı.[210]
  • 21 Mart’ta İçişleri Bakanlığı tarafından 65 Yaş ve üstü ile kronik rahatsızlığı olanlara sokağa çıkma yasağı ilan edildi. [211]
  • Kritik grup olan 65 yaş üstü kişilerin uyarıları dikkate almayıp sürekli dışarıda bulunmaları sebebiyle Nevşehir Belediyesi 21 Mart 2020 tarihinde ALO 153″Yaşlı İhbar Hattı” olarak belirledi.[212]

 DÜNYA

  • ABD’li bilim insanları geliştirdikleri Covid-19 aşısını 43 yaşındaki 2 çocuk annesi Jennifer Haller isimli bir kadına enjekte edildi.
  • Dünya Sağlık Örgütü, korona virüsü pandemisi ilan etti.[213]
  • Kâbe’de tavaf kısıtlandı.[214]
  • ABD, ulusal acil durum ilan etti.[215]
  • İtalya’da tüm ülke karantina altına alındı.[216]
  • İspanya’da tüm ülke karantina altına alındı.[217]
  • Çin, Vuhandahil 13 şehri karantina altına aldı.[218]
  • Fransa, ülke çapında alarm seviyesini 3’e yükseltti.[219] 17 Mart 2020 tarihinden itibaren Fransa’da kısmi sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Bu kapsamda halka İçişleri Bakanlığının sitesinden alacağı belgeyi yanında bulundurarak, belgede yazılı 5 durum haricinde dışarı çıkmaması gerektiği söylendi. Buna uymayan ve belgeyi yanında bulundurmayanlara 135 euro ceza kesileceği İçişleri Bakanı Christophe Castaner tarafından açıklandı.[220][221]
  • Bulgaristan, virüsün yayılmasını engellemek için ülkede 13 Nisan 2020’ye kadar olağanüstü hâl ilan etti. Okullar, üniversiteler ve spor müsabakalarına bir ay ara verildi. Alınan OHAL kararıyla ilgili ülkenin sınır geçişlerinin ve vatandaşların uluslararası yolculuklarının sınırlandırılması bekleniyor.[222]
  • Irak’ta, yeni tip korona virüs (Kovid-19) salgını nedeniyle 14 Mart’tan itibaren Musul kentinde 2 gün sokağa çıkma yasağı ilan edildi.[223]
  • 2020 Avrupa Futbol Şampiyonası korona virüs pandemisi nedeniyle 2021 yılına ertelendi.[224]
  • 2020 Eurovision Şarkı Yarışması korona virüs pandemisi nedeniyle 2021 yılına ertelendi.[225]
  • 2020 Yaz Olimpiyatları korona virüs pandemisi nedeniyle 2021 yılına ertelendi.[226]

 ÖZEL ŞİRKETLER

  • Türk Hava Yolları, Çin’e uçuşlardaki talep azlığından dolayı Çin’e düzenlenen uçuş seferlerini azaltma kararı aldı.[227]
  • British Airways, Finnair, Qatar Airways, United Airlinesve Air Canada, çeşitli sebepler belirterek Çin’e uçuşlarını askıya aldı.[228][229][230]
  • Starbucks, Çin’deki şubelerinin yarısından fazlasını kapattı.[228]
  • Ikea, Çin’de bulunan mağazalarını kapatma kararı aldı.[231]
  • Teslave Apple Çin’deki bazı fabrikalarını geçici olarak kapattı.[232]
  • Volkswagen, fabrikalarında üretimi iki haftalığına durdurdu.[232]
  • Airbus, Michelin, Skoda, Brembo, Maserati, Renault Grubu, Fiat, Lamborghini ve Ferrari dahil birçok firma İtalya, İspanya, Fransa, Sırbistan, Slovakya ve Polonya’daki fabrikalarında üretime ara verdi.[232]
  • Toyota, Sakarya’da bulunan üretim tesisinde 2 hafta üretime ara verdi.[233]

BİRDE BİZ KISACA ÖZETLEYELİM Mİ?
Dünya çapında coronavirus COVIT-19 bulaşan kişi sayısı 114 809 kişi.
Bunlar dünyanın 115 farklı ülke ve bölgesinde yaşıyor.
Virüs nedeniyle ölen kişi sayısı 4031.
Hastalıktan iyileşen sayısı 64081.
Ağır ve kritik vaka sayısı  5711. (worldoneter)
En çok vaka Çin 80 754, İtalya 9172, Güney Kore 7513, İran da 7161 görüldü.
Ölümler de buna paralel – Çin      3158, İtalya 631, İran 354, Güney Kore 66 kişi.
Çinde değilseniz ve yakın bir tarihte Çini ziyaret etmediyseniz, endişenizin % 94 atmanız lazım.
Gerçekten COVIT-19 size bulaştıysa, yine de paniğe gerek yok çünkü:
%81 hafif formda, %14 orta, sadece %5 kritik formda seyrediyor.
Atipik zatürede ölüm oranı %10, COVIT-19 da %3.4; elli yaş altı ise 0,2.
Yani elli yaş altıysanız, Çinde yaşamıyorsanız sizin aldığınız piyango biletine büyük ikramiye çıkması olasılığı COVIT-19 a yakalanma olasılığından daha yüksek. Bunda şansınız 1:45 000 000 dir.

10 Şubat 2020 pik günlerden birisiydi – Çinde COVIT-19 dan 108 kişi öldü.

Aynı gün:
26 283 kişi kanserden
24 641 kişi kalp hastalıklarından
4300 kişi diabetten öldü.

Her gün:
Sivrisinekler 2740
İnsanlar 1300
Yılanlar 137 kişinin ölümüne sebebiyet veriyor(Anonim., 2020).
Gereksiz panik yapmayın, ucuz medya provokasyonlarına kanmayın.
Dünyanın sonu gelmiş gibi medikal malzeme, ilaç, gıda maddesi stoklamayın.
Kişisel hijyeninize dikkat edin, iyi gıdalar ve vitamin-minerallerle bağışıklık sisteminizi güçlü tutun ve hayatınızı yaşayın…

Sayın Salık Bakanı neler paylaşıyor

Üçüncü vaka!
Eski KK komutanı Aytaç Yalman da corona virüs nedeni ile ex oldu
Son 24 saatte yapılan 1.981 TESTTEN 168’İ POZİTİF ÇIKTI. 191 olan hasta sayımız 359’a ulaştı. Hastalarımızdan 85 yaşındaki bir hanımefendiyi kaybettik. Daha önce vefat eden bir hasta COVID-19 olarak değerlendirildi. Toplam kaybımız maalesef 4 oldu. Acımız arttı ama başaracağız.
65 yaş ve üstüne sokağa çıkma yasağı bugün 19:30 dan itibaren başlıyor.
25-30 yaşlarında hastalarda solunum cihazına bağlanmış. Virülansı çok ciddi seyrediyor. Aman dikkat et. Allah hepimizi esirgesin,

Ya selam ya selamet,
Ya ganiy ya muğnii,
Ya zel Celal’i vel ikram

Corona virüsü ile ilk kırımın olacağı söylenen 60-80 yaşında olan nesil…

BU AKŞAM (19.03.2020) BİR HABER KANALINDA TÜRKİYE’DE COVID-19’LA İLGİLİ YAPILAN BİR ANKETİN SONUÇLARI AÇIKLANDI. BU HASTALIKTAN EN AZ ENDİŞELENEN GRUBUN 60-80 YAŞ GRUBU OLDUĞU BELİRTİLDİ. NEDENİNİ MERAK EDENLERE… demiş

“KİMDİR BUNLAR?
1940 ile 1960 yılları arasında bu dünyaya merhaba demiş en genci 60, en delikanlısı 80 yaşında,
HALA 18’LİK İDEALLERİNİN PEŞİNDEN KOŞAN HESAPSIZ BİR NESİL…
Hiçbirinin renkli çocukluk resmi olmamış…
Bazılarının ise hiç bebeklik çocukluk resmi olmamış…
Hiç biri kreş, dershane, özel okul görmemiş…
Ama hepsi profesörlere ders verecek kadar bilgi sahibi olan bir tuhaf nesil…
Harp görmüş, darp görmüş…
Baskı, çatışma, görmüş…
En azı 5 ihtilal, 6 muhtıra, 7 post-modern darbeden sağ salim paçayı yırtmış…
En azı 10 ekonomik krizden nasibini almış…
Tecrübe abidesi yoklukla terbiye edilmiş, direnç abidesi bir nesil…
Bu nesil özel bir nesil, birbirini vatan için katletmiş…
Vurmuş, vurulmuş…
Dövmüş, dövülmüş…
68’liler de 78’liler de bu neslin deli tayları, bu neslin üretim harikası mı yoksa üretim hatası mı olduğu tartışılır ama bu neslin istisnasız tamamı karşılıksız hesapsız bu vatanı sevmiş…
1940 ve 1960 yılları arasında doğanlar gerçekten özel üretim, kardeşlik ve paylaşma duygusu zirve yapmış…
Çok kitap okumuş, en azı liseyi bitirmiş, hayatı yaşayarak öğrenmiş…
Birçoğu okurken çalışarak okul harçlığını çıkarmıştır…
Ne ailesine ne devletine ekonomik yük olmamış, geneli bir baltaya sap olmuş ezilmiş ama ezik kalmamıştır…
Eğilmemiş, el etek öpmemiş, aç yatmış, kuyruğu dik tutmuş…
Kan kusmuş, kızılcık şerbeti içiyorum demiş…
Şahsına münhasır özel bir nesildir…
Görevini, sorumluluğunu bilen…
Onuru için bir pireye bir yorgan yakan, öfkeli hırçın bir acayip nesil bu 1940 ile 1960 yılları arasında doğan dinozorlar…
İyi bakın, bunlar bu son kalan yumuşak gözüküp indiği yeri dağıtan bu neslin öfkesinden sakının…
Bunlar kimi sokakta oyun arkadaşım, kimi ilkokul arkadaşım…
Kimisi de ömrümüzü adadığımız bir ideal uğruna mücadele vermiş yol arkadaşlarım…
Sizin evinizde de bunlardan kalan varsa bunları korumaya alın…
Çünkü bunların nesilleri tükendi, üretimi sonlandı…
Neden bu nesil özel biliyor musunuz?
Bu neslin üzerinden silindir gibi devlet, dozer gibi dünya milletleri ezdi geçti…
Hayat bu nesli sınadı, öğüttü ama tüketemedi…
Bu çarktan kurtula bilen şükretmeyi, tevekkülü, sabırlı davranmayı yaşamayı hayatta kalmayı bildi…
Bu nesil, ihanetin acısını, dost hançerinin sancısını, yoldaşlığı, arkadaşlığı, son lokmayı paylaşmayı, sadakati ve vefayı bildi…
Bu nesil, katı, aksi, deli, serttir…
Bir o kadarda merttir, hoş görülü ve merhametlidir…
Bu neslin yaşarken öğrendikleri bilgi ve kaybederken edindikleri tecrübe en büyük servetidir…
Yani bu 1940 ve 1960 yılları arasında doğan dinozorlar tam bir müzelik antika nesildir…
Onun için 1940 ile 1960 yılları arasında doğmuş, hâlâ inadına yaşayan, ana baba, amca, dayı, teyze, hala, yenge dede anneanne babaanne her neyiniz varsa değerini bilin!
Çünkü bunlar elinizdeki son değerli hazinelerinizdir…
Oturun onlarla konuşun, dinleyin onlardan geçmişi öğrenin…
Sonra arar da bulamazsınız…
Çünkü onlar yakın tarihin son canlı kaynak kişileri, her biri iki ayaklı sözlük, yakın tarih kitabıdır…
Benden söylemesi…
Vesselam(Anonim., 2020)…”   HEYTT

Herkes söyler bizimde bir sözümüz var elbet. Sevgili meslektaşım Değerli arkadaşım olaya nasıl bakıyor,,

BİR VİROLOG GÖZÜYLE
KORONAVİRÜS (Coronavirus = Covid-19)
BİLİNENLER, TAHMİNLER, ÜMİTLER…

  1. Tüm virüsler DNA veya RNA ile bunun üzerini kaplayan bir protein kılıftan ibarettir.
    🍁Virüsler; beslenmez, üremez, hareket etmez, nefes almaz sadece kendini canlı bir hücrede çoğaltabilir. 😯Virüs; yaklaşık 160 yıl önce Hollandalı ziraatçilerin tütün bitkisinde keşfettikleri ancak 70 yıl önce yapısı tam olarak anlaşılan nadiren hastalık nedeni ola🍁“AKILLI BİR MOLEKÜL”dür.
  1. Covid-19 SÜRPRİZ değildir: Virüslerin bir gün büyük bir epidemiye neden olacağı ve mücadelenin çok zor olacağı yaklaşık 20 yıldır bekleniyordu.😯Ayrıca SARS, MERS, EBOLA yeterince bu işareti veriyordu. Corona virüslerin varlığı yaklaşık🔸60 yıldır biliniyor . Bu virüs zarflı +ssRNA bir virüs olup, solunum yoluna saldıran, sitoplazmada çoğalan ve hızlı mutasyona uğrayan, epitel ve akçiğer hücrelerine yerleşen, gün ışığından, sabun, deterjan ve ısıdan etkilenen bir virüstür. Hızla mutasyona uğrayan kompleks ve “BÜYÜK BİR VİRÜS”tür.
  2. Virüslere karşı direkt bir ilaçlı mücadele yoktur, ancak aşı, termoterapi, radyasyon, gen susturma, gen durdurma, giriş ve çoğalmayı sağlayan hücre sistemlerini durdurmak gibi bazı tedbirler alınır ve etkilidir. Aşı ve az sayıda replikasyon engelleyici kimyasal hariç bunların çoğu bilimsel araştırma düzeyinde olup genel uygulamaya henüz uzaktır.😯EN ETKİLİ MÜCADELE, VÜCUDUN SAVUNMA VE KORUMA SİSTEMİNİ GÜÇLÜ TUTMAKTIR.
  3. Teorik olarak her canlı türü için çok sayıda virüs vardır. Ancak çok küçük ve tam bir canlı olmadıklarından, virüslerin çok büyük bir çoğunluğu henüz bilinmez. Virüsler gen aktarma, biyoteknoloji, genetik ve mutasyon çalışmalarında çok önemlidirler. Her virüs bir miktar zarar verdiği canlının bir parçasıdır ve tür içi, türler arası, nesiller arası genetik bilginin taşıcıyıcısıdır.🔸BU YÖNÜYLE VİRÜSLER EMSALSİZDİRLER.
  4. KORONAVİRÜS(Covid-19); hem RNA hem DNA virüsü gibi davranıyor. Bu virüsün, sinir hücrelerine nasıl ve neden saldırdığının açıklanması çok zordur. Bu durum mutasyon ile oluşmaz, ayrıca son konukçusu olan yarasa ile oluşan genetik fark, çok yüksek ihtimalle bu virüsün muhtemelen rekombinasyona (müdahaleye) uğradığını gösteriyor. Bu kadar saldırgan bir ırkın-ırkların tabii küçük mutasyonlar ile oluşması çok düşük bir ihtimaldir.🍁İNŞAALLAH BU DURUM DOĞAL BİR MUTASYONDUR; EĞER ÖYLE İSE ÇOK ÇABUK TEKRAR MUTASYONA UĞRAYIP ZAYIFLAYABİLİR(yaklaşık 6-18 ay içinde)…
  5. Covid-19 etmeni🔸(İnsan eli ile) mutasyona uğramış veya genetik ekleme-çıkarma yapılmış ise, bu çalışma özellikle HIV yani AIDS gibi bir DNA virüsü için aşı üretmek gibi iyi-insanî amaçla yapılmış olabilir. Bu çalışmalar teorik ve teknolojik olarak mümkündür. İnsan eliyle, bakteri ve virüs birleştirme ve mutasyon oluşturma mümkündür ve dahi mevcut biyoteknolojinin genel bir uygulamasıdır. Özellikle ÇİN, bu çalışmalara son 20 yılda büyük yatırımlar yapmıştır.Tüm dünyada özellikle yeni nesil maya, enzim ve ilaçların üretimi bu yolla yapılır. BİYOTEKNOLOJİ HAYATIMIZDA BİR ÇOK DEĞİŞİLİK YAPABİLİR.
  6. Yani ÇİN, bu çalışmaları yapabilecek ve gizleyebilecek altyapı ve tecrübeye sahiptir. Bunu İpek üretimini insanlıktan 800 yıl gizleyen ve barut, kağıt, mürekkep gibi bir çok teknolojinin mucidi olan Çinliler, çok tabii olarak yapabilir. Ancak amaç öncelikle ilaç, aşı veya yeni bir teknoloji üretmekti diye düşünüyorum. BU ŞÜPHE ANCAK İLERLEYEN ZAMANLARDA GİDERİLEBİLİR, MÜCADELEYE ŞİMDİLİK BİR KATKI SUNMAZ.
  7. Bu hastalığın öldürme oranı, %3,5-7 civarında olacak gibi, bu oran, GRİP’in 35-70 katı olup, hastalığın kolay ve hızlı bulaşması, tüm ülkelerin sağlık, ekonomi ve sosyal hayatını felç edebilir. Gripte ölüm oranı %0,1 civarındadır.
    Yaşlılarda ölümcül olması, virüsün liysis fazda kalması ve nükleusta çoğalma kabiliyetinin azlığına işarettir. Ancak iyileşen hastalarda virüsün yeniden tespit edilmesi beklenen bir durum olmayıp🔸ENFEKSİYONUN KRONİK OLACAĞINA İŞARET EDER VE BU DURUM ÇOK TEHLİKELİ BİR HALDİR.
  1. Türkiye’de devlet, alınması gereken tedbirleri zamanında ve etkili şekilde alıyor, ancak toplumsal ve BİREYSEL BİLİNÇ ve korunma çok önemli. Eğer karantina etkili olursa, hastaların hızlı tanısı, izolasyonu ve özellikle ülkeye giriş çıkışların uzun süre azaltılması ve kontrol altında tutulması gerekir.🔴TÜRKİYE BUNU UYGULAYABİLECEK KABİLİYETTEDİR.
  2. Çok sıkı bir karantina ve sınırlama, hiçbir Şekilde uzun süre devam ettirilemez. Ancak bundan böyle dünya asla insan ve mal trafiğinin eskisi gibi kolay olduğu bir yer olmayacaktır. Özelikle yurt dışı hareketlilik ve malların dolaşımı sınırlanacaktır.BU DURUM GIDA VE SAĞLIK ÜRÜNLERİNİN YEREL İMKANLARLA ÜRETİLMESİNİN ÖNEMİ VE MECBURİYETİNİ ARTIRACAKTIR.
  3. Mevcut modern? yaşam alanları (milyondan büyük şehirler-büyük apartmanlar, AVM’ler, metro gibi toplu taşımalar, dev stadyumlar) ve yaşam şekli (kapalı alanda sun’i ışık kullanımı, kapalı devre havalandırma sistemleri, akıllı ve kapalı camlı binalar, zayıf immün sistem, aşırı et ve antibiyotik tüketimi, düşük fiziksel aktivite, yüksek insani temas) virüslerin tam da aradığı şeydir. METROPOL YAŞAMI cazibesini yitirecektir, yitirmelidir de…
  4. 🔴ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER;
    Yolculuğu azaltın, hastanede hasta ziyareti yapmayın, tokalaşmayı-sarılmayı azaltın, çok kalabalık ortamlarda bulunmayın, hergün 1-2 kez en az 20-30 dakika güneşli ortamda bulunun, yeterli spor yapın, gereksiz antibiyotik almayın.❄Eti azaltın, sebzeyi çeşitlendirin ve artırın. Gerekmedikçe fuar, kongre, festival vb. farklı coğrafyalardan gelen çok büyük kalabalıklara karışmayın. Mecbur kalmadıkça sağlık sorunlarınızı yoğun bakım ünitesi olmayan, yataksız sağlık ocağı gibi küçük merkezlerinden karşılayın.😯Yani “şeker takibi” için👉“Araştırma Hastanesi”ne değil “Aile Hekimi”ne gidin. GEREKLİ DEĞİLSE SAĞLIK KURUMLARINI MEŞGUL ETMEYİN
  1. Ülkemizde eğer toplam hasta sayısı ve yoğun bakıma muhtaç kişi sayısı yönetilebilir sayıda kalırsa(bence 20-30 bin altı), epidemi yönetilebilir; eğer bu sayı🍁100 bin hastayı geçerse durum çok travmatik olabilir. HİÇ BİRİMİZ BU RİSKTEN UZAK DEĞİLİZDİR.
  1. Nisan ayı sonu, ülkemizde epideminin nasıl seyredeceği belli olacaktır. Havaların ısınması, gün-aydınlık süresinin uzaması, açık havada geçirilen sürenin artması ve korunma bilincinin artması bu açıdan cok önemlidir. 🌿AÇIK HAVADA DAHA ÇOK VAKİT GEÇİRİN…
  1. Bu epidemi (pandemi), Tüm dünyaya olan etkisini anlamak için ise YAZ’ın geçmesi ve Kasım sonunda epideminin durumunu görmek gerekiyor.Covid-19 hızlı mutasyonla zayıflayabilir, iyi bir tedavi protokolü geliştirilebilir. BEKLENTİM, OLAYIN”HAZİRAN AYI” SONUNDA SAKİNLEŞMESİ, “KASIM AYI” SONUNDA KAPANMASIDIR(Birişik., 2020).

PANİK YOK
Birazda gerçek olaylardan ders çıkaralım
950’li yıllarda bir İngiliz şilebi Portekiz’den aldığı Madura şaraplarını İskoçya’ya götürür. Demir attığı limanda yükünü boşalttıktan sonra, şilepte çalışan denizcilerden biri unutulan şarap kolisi kaldı mı diye denetlemek üzere soğuk hava deposuna girer. Onun içerde olduğunu fark etmeyen başka bir denizci ise, kapıyı dışardan kapatır. Soğuk hava deposunda mahsur kalan denizci, var gücüyle bağırır, çelik duvarları yumruklar, ama kimseye duyuramaz sesini. Çakısıyla içerden açmaya çalışır kapıyı, mümkün değildir. Boş şilep, yeni yükünü almak üzere Portekiz’e doğru yola çıkar.
Mahsur denizci, depoda açlıktan ölmeyecek kadar yiyecek bulur. Ama deponun dondurucu soğuğuna fazla dayanamayacağının bilincindedir. Kapıyı açamayan çakısıyla, çelik duvarlara kendisini bekleyen ölüm sürecini yazmaya, daha doğrusu kazımaya başlar. Günbegün, adeta bilimsel bir titizlikle soğuğun vücuduna önce uyuşturucu sonra yavaş yavaş öldürücü etkilerini, el ve ayaklarının nasıl duyarsızlaştığını, donan burnunu ve buz gibi havanın dayanılmaz yakıcılığını anlatır.
Şilep Lizbon’a demir attığında, soğuk hava deposunun kapısını açan kaptan, zavallı denizcinin cesediyle karşılaşır. Duvarlara kazıdığı acılı sonunu okur ve.. kendisi de hayretten dona kalır.
Çünkü soğuk hava deposunun derecesi 19’dur. İskoçya’ya götürdükleri Madura şarapları 18 derecede taşınmayı gerektirmiş, şilep yükünü boşalttıktan sonra soğutma sistemi zaten kapatılmış olup, kendi haline bırakılan deponun sıcaklığı bir derece de yükselmiştir.
Yani biçare denizci donarak ölmemiş, donduğunu sandığı (ya da donacağına inandığı) için ölmüştür(Bernard Werber, ‘İzafi ve Mutlak Bilgi Ansiklopedisi’).

Bakın size bir de karelerle anlatalım mı?

Korana’sız bir dünya dileklerimle…

KAYNAKLAR I

  1. ^“Coronavirus”. who.int. Dünya Sağlık Örgütü. 22 Şubat 2020 tarihinde kaynağından Arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2020.
  2. ^Fehr, A. R. & Perlman, S. Coronaviruses: An Overview of Their Replication and Pathogenesis. Methods Mol Biol 1282, 1–23 (2015).
  3. ^“Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)”. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 15 Şubat 2020. 21 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2020. Birden fazla |arşivurl= ve |archive-url= kullanıldı (yardım)
  4. ^“Advice for public”. World Health Organization (WHO). 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2020. Birden fazla |arşivurl= ve |archive-url= kullanıldı (yardım)
  5. ^“SARS: Prevention”. MayoClinic.com. Sept. 24, 2019. 20 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: Mart 2020. Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi=, |tarih= (yardım)
  6. ^“Coronavirus: Common Symptoms, Preventive Measures, & How to Diagnose It”. Caringly Yours (İngilizce). 28 Ocak 2020. Erişim tarihi: 28 Ocak 2020.
  7. ^Geller C, Varbanov M, Duval RE (Kasım 2012). “Human coronaviruses: insights into environmental resistance and its influence on the development of new antiseptic strategies”. Viruses. 4 (11), s. 3044–3068. doi:3390/v4113044. PMC 3509683 $2. PMID 23202515.
  8. ^Goldsmith CS, Tatti KM, Ksiazek TG, Rollin PE, Comer JA, Lee WW, ve diğerleri. (Şubat 2004). “Ultrastructural characterization of SARS coronavirus”. Emerging Infectious Diseases. 10 (2), s. 320–6. doi:3201/eid1002.030913. PMC 3322934 $2. PMID 15030705. Virions acquired an envelope by budding into the cisternae and formed mostly spherical, sometimes pleomorphic, particles that averaged 78 nm in diameter (Figure 1A).
  9. ^a b Fehr AR, Perlman S (2015). Maier HJ, Bickerton E, Britton P (Edl.). “An Overview of Their Replication and Pathogenesis; Section 2 Genomic Organization”. Methods in Molecular Biology. Springer. Cilt 1282, s. 1–23. doi:1007/978-1-4939-2438-7_1. ISBN 978-1-4939-2438-7. PMC 4369385 $2. PMID 25720466. See section: Virion Structure.
  10. ^Neuman BW, Adair BD, Yoshioka C, Quispe JD, Orca G, Kuhn P, ve diğerleri. (Ağustos 2006). “Supramolecular architecture of severe acute respiratory syndrome coronavirus revealed by electron cryomicroscopy”. Journal of Virology. 80 (16), s. 7918–28. doi:1128/JVI.00645-06. PMC 1563832 $2. PMID 16873249. Particle diameters ranged from 50 to 150 nm, excluding the spikes, with mean particle diameters of 82 to 94 nm; Also See Figure 1 for double shell.
  11. ^Lai MM, Cavanagh D (1997). “The molecular biology of coronaviruses”. Advances in Virus Research. Cilt 48, s. 1–100. doi:1016/S0065-3527(08)60286-9. ISBN 9780120398485. PMID 9233431.
  12. ^Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; groot isimli refler için metin temin edilmemiş (Bkz: Kaynak gösterme)
  13. ^Chang CK, Hou MH, Chang CF, Hsiao CD, Huang TH (Mart 2014). “The SARS coronavirus nucleocapsid protein–forms and functions”. Antiviral Research. Cilt 103, s. 39–50. doi:1016/j.antiviral.2013.12.009. PMID 24418573. See Figure 4c.
  14. ^Liu P, Shi L, Zhang W, He J, Liu C, Zhao C, Kong SK, Loo JF, Gu D, Hu L (Kasım 2017). “Prevalence and genetic diversity analysis of human coronaviruses among cross-border children”. Virology Journal (İngilizce). 14 (1), s. 230. doi:1186/s12985-017-0896-0. PMC 5700739 $2. PMID 29166910.
  15. ^Forgie S, Marrie TJ (Şubat 2009). “Healthcare-associated atypical pneumonia”. Seminars in Respiratory and Critical Care Medicine. 30 (1), s. 67–85. doi:1055/s-0028-1119811. PMID 19199189.
  16. ^Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; WHO20200110″ isimli refler için metin temin edilmemiş (Bkz: Kaynak gösterme)
  17. ^“Novel Coronavirus 2019, Wuhan, China | CDC”. www.cdc.gov. 23 Ocak 2020. 20 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2020. Birden fazla |arşivurl= ve |archive-url= kullanıldı (yardım)
  18. ^Corman VM, Muth D, Niemeyer D, Drosten C (2018). “Hosts and Sources of Endemic Human Coronaviruses”. Advances in Virus Research. Cilt 100, s. 163–188. doi:1016/bs.aivir.2018.01.001. ISBN 978-0-12-815201-0. PMID 29551135.
  19. ^Wang, Chen; Horby, Peter W.; Hayden, Frederick G.; Gao, George F. (24 Ocak 2020). “A novel coronavirus outbreak of global health concern”. The Lancet. doi:1016/S0140-6736(20)30185-9. Geçersiz |doi-access=free (yardım)
  20. ^“WHO sitesinde SARS sayfası” (İngilizce). 19 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından Arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2012.
  21. ^Thiel V (editor). (2007). Coronaviruses: Molecular and Cellular Biology (1st bas.). Caister Academic Press. ISBN 978-1-904455-16-5.
  22. ^“CDC- SARS” (İngilizce). 28 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından Arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2012.
  23. ^“Summary table of SARS cases by country, 1 November 2002 – 7 August 2003”. World Health Organization. 28 Ekim 2013 tarihinde kaynağından Arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2020.
  24. ^“Summary of probable SARS cases with onset of illness from 1 November 2002 to 31 July 2003”. WHO. 8 Aralık 2013 tarihinde kaynağından Arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2008.
  25. ^“Middle East respiratory syndrome coronavirus (MERS-CoV)”. World Health Organization. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından Arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2017.
  26. ^“Chine virus death toll rises to 41, more than 1,300 infected worldwide” [1], CNBC, 24 Ocak 2020, Ulaşım tarihi 26 Ocak 2020.
  27. ^https://www.nytimes.com/interactive/2020/world/asia/china-coronavirus-contain.html
  28. ^https://www.worldometers.info/coronavirus/
  29. ^Wertheim JO, Chu DK, Peiris JS, Kosakovsky Pond SL, Poon LL (Haziran 2013). “A case for the ancient origin of coronaviruses”. Journal of Virology. 87 (12), s. 7039–7045. doi:1128/JVI.03273-12. PMC 3676139 $2. PMID 23596293.
  30. ^Woo PC, Lau SK, Lam CS, Lau CC, Tsang AK, Lau JH, Bai R, Teng JL, Tsang CC, Wang M, Zheng BJ, Chan KH, Yuen KY (Nisan 2012). “Discovery of seven novel Mammalian and avian coronaviruses in the genus deltacoronavirus supports bat coronaviruses as the gene source of alphacoronavirus and betacoronavirus and avian coronaviruses as the gene source of gammacoronavirus and deltacoronavirus”. Journal of Virology. 86 (7), s. 3995–4008. doi:1128/JVI.06540-11. PMC 3302495 $2. PMID 22278237.
  31. ^Cruz JL, Sola I, Becares M, Alberca B, Plana J, Enjuanes L, Zuñiga S (Haziran 2011). “Coronavirus gene 7 counteracts host defenses and modulates virus virulence”. PLoS Pathogens. 7 (6), s. e1002090. doi:1371/journal.ppat.1002090. PMC 3111541 $2. PMID 21695242.
  32. ^Cruz JL, Becares M, Sola I, Oliveros JC, Enjuanes L, Zúñiga S (Eylül 2013). “Alphacoronavirus protein 7 modulates host innate immune response”. Journal of Virology. 87 (17), s. 9754–67. doi:1128/JVI.01032-13. PMC 3754097 $2. PMID 23824792.

KAYNAKLAR  II

  1. ^a bhttp://www.bjnews.com.cn/news/2020/01/27/680493.html
  2. ^a b http://m.caixin.com/m/2020-01-26/101508497.html?cx_referer=http%3A%2F%2Fwww.caixin.com%2F2020-01-26%2F101508497.html
  3. ^“Is the World Ready for the Coronavirus?”. The New York Times. 29 Ocak 2020. 30 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020.
  4. ^Fox, Dan (24 Ocak 2020). “What you need to know about the Wuhan coronavirus”. Nature. doi:1038/d41586-020-00209-y. ISSN 0028-0836.
  5. ^“China virus death toll rises to 41, more than 1,300 infected worldwide”. CNBC. 24 Ocak 2020. 26 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2020.
  6. ^Shih, Gerry; Lynch, David J.; Denyer, Simon. “Fifth coronavirus case confirmed in U.S., 1,000 more cases expected in China”. The Washington Post. 27 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2020.
  7. ^“Confirmed 2019-nCoV Cases Globally | CDC”. www.cdc.gov (İngilizce). 30 Ocak 2020. 20 Şubat 2020 tarihinde kaynağından Arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak2020.
  8. ^Shih, Gerry; Lynch, David J.; Denyer, Simon. “Fifth coronavirus case confirmed in U.S., 1,000 more cases expected in China”. The Washington Post. 27 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2020.
  9. ^“Confirmed 2019-nCoV Cases Globally | CDC”. www.cdc.gov (İngilizce). 30 Ocak 2020. 20 Şubat 2020 tarihinde kaynağından Arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak2020.
  10. ^https://www.aa.com.tr/tr/dunya/dso-avrupa-artik-koronavirus-krizinin-merkez-ussu-haline-geldi/1765444
  11. ^“Outil de suivi du COVID-19”. 21 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2020.
  12. ^“Novel Coronavirus(2019-nCoV)” (PDF). World Health Organization (WHO). 22 Şubat 2020 tarihinde kaynağından Arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 31 Ocak2020.
  13. ^a b Hessen, Margaret Trexler (27 Ocak 2020). “Novel Coronavirus Information Center: Expert guidance and commentary”. Elsevier Connect (İngilizce). 20 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2020.
  14. ^Rothe, Camilla; Schunk, Mirjam; Sothmann, Peter; Bretzel, Gisela; Froeschl, Guenter; Wallrauch, Claudia; Zimmer, Thorbjörn; Thiel, Verena; Janke, Christian; Guggemos, Wolfgang; Seilmaier, Michael; Drosten, Christian; Vollmar, Patrick; Zwirglmaier, Katrin; Zange, Sabine; Wölfel, Roman; Hoelscher, Michael (30 Ocak 2020). “Transmission of 2019-nCoV Infection from an Asymptomatic Contact in Germany”. New England Journal of Medicine. doi:1056/NEJMc2001468.
  15. ^https://birparcatuhaftik.com/corona/
  16. ^Imai, Natsuko; Dorigatti, Ilaria; Cori, Anne; Riley, Steven; Ferguson, Neil M (17 Ocak 2020). “Estimating the potential total number of novel Coronavirus cases in Wuhan City, China (report 1)” (PDF). Imperial College London. 21 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF)arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2020.
  17. ^“China coronavirus: ‘family cluster’ in Vietnam fuels concerns over human transmission”. South China Morning Post. 29 Ocak 2020. 14 Şubat 2020 tarihinde kaynağından Arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2020.
  18. ^Includes all cases overseas in regions of French Guiana, Guadeloupe, Martinique, Mayotte and Réunion, and in collectivities of French Polynesia, New Caledonia, Saint Barthélemy and Saint Martin.[kaynak belirtilmeli]
  19. ^“Philippines reports first coronavirus death outside China after travel ban”. South China Morning Post(İngilizce). 2 Şubat 2020. 15 Şubat 2020 tarihinde kaynağından Arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2020.
  20. ^Leung, Gabriel; Wu, Joseph (27 Ocak 2020). “Real-time nowcast and forecast on the extent of the Wuhan CoV outbreak, domestic and international spread” (PDF). Wuhan-coronavirus-outbreak AN UPDATE. 30 Ocak 2020 tarihinde kaynağından Arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Ocak 2020.
  21. ^Read, Jonathan M.; Bridgen, Jessica RE; Cummings, Derek AT; Ho, Antonia; Jewell, Chris P. (28 Ocak 2020). “Novel coronavirus 2019-nCoV: early estimation of epidemiological parameters and epidemic predictions”. MedRxiv, s. 2020.01.23.20018549. doi:1101/2020.01.23.20018549.
  22. ^Li, Q., Guan, X., Wu, P., Wang, X., Zhou, L., Tong, Y., Ren, R., Leung, K.S.M., Lau, E.H.Y., Wong, J.Y., Xing, X., Xiang, N., Wu, Y., Li, C., Chen, Q., Li, D., Liu, T., Zhao, J., Liu, M., Tu, W., Chen, C., Jin, L., Yang, R., Wang, Q., Zhou, S., Wang, R., Liu, H., Luo, Y., Liu, Y., Shao, G., Li, H., Tao, Z., Yang, Y., Deng, Z., Liu, B., Ma, Z., Zhang, Y., Shi, G., Lam, T.T.Y., Wu, J.T., Gao, G.F., Cowling, B.J., Yang, B., Leung, G.M., Feng, Z., 2020. Early Transmission Dynamics in Wuhan, China, of Novel Coronavirus–Infected Pneumonia. New England Journal of Medicine. https://doi.org/10.1056/NEJMoa2001316
  23. ^a b “Outil de suivi du COVID-19”. Erişim tarihi: 24 Mart2020.
  24. “截至3月19日24时新型冠状病毒肺炎疫情最新情况“. National Health Commission (Çince). 20 Mart 2020. Erişim tarihi: 20 Mart 2020.
  25. ^Dipartimento della Protezione Civile. “COVID-19 Italia – Monitoraggio della situazione”. opendatadpc.maps.arcgis.com.
  26. “Coronavirus Update (Live) – Worldometer”. www.worldometers.info.
  27. Johns Hopkins CSSE. “Coronavirus COVID19 (2019-nCoV)” (ArcGIS). Coronavirus COVID-19 Global Cases. Erişim tarihi: 16 Mart 2020.
  28. ^“Coronavirus El mapa del coronavirus en España: 831 muertos y más de 18.000 casos”. RTVE (İspanyolca).
  29. ^“Coronavirus: Interaktive Karte zeigt aktuelle Zahl der Infektionen in Deutschland, Europa und weltweit”. Berliner Morgenpost (Almanca). Erişim tarihi: 13 Mart2020.
  30. ^@IrnaEnglish (19 Mart 2020). “#Iran’s #coronavirus toll update March 19, 2020 #COVID19” (Tweet).
  31. ^“Infection au nouveau Coronavirus (SARS-CoV-2), COVID-19, France et Monde”. Santé publique France(Fransızca).
  32. ^“Current situation in Switzerland”. Federal Office of Public Health.
  33. ^ “Press release”. www.cdc.go.kr (Korece).
  34. ^“Total UK cases COVID-19 Cases Update”. Public Health England.
  35. ^“Number of coronavirus (COVID-19) cases and risk in the UK”. gov.uk.
  36. ^“Actuele informatie over het nieuwe coronavirus (COVID-19)” (Felemenkçe). RIVM. Erişim tarihi: 15 Mart2020.
  37. ^“Neuartiges Coronavirus (2019-nCov)”. www.sozialministerium.at (Almanca).
  38. ^“Coronavirus COVID-19”. www.info-coronavirus.be.
  39. ^“Coronavirus en Belgique: 462 nouveaux cas, portant le total à 2257, 16 nouveaux décès, 37 en tout”. La Libre(Fransızca). 20 Mart 2020. Erişim tarihi: 20 Mart 2020.
  40. ^a b Nilsen, Av Sondre; Skjetne, Oda Leraan; Sfrintzeris, Yasmin; Røset, Hanna Haug; Hunshamar, Carina; Fraser, Sofie; Løkkevik, Ole; breaking-avdeling, og VGs. “Live: Corona-viruset sprer seg i Norge og verden”. VG Nett.
  41. ^“Covid-19: Outbreak update”. Government of Canada. 2020.
  42. ^“Covid-19 Situation Report”. Portugal: Ministry of Health.
  43. ^“The spread of the new coronavirus — Currently in Sweden”. SVT Datajournalistik (İngilizce). Sveriges Television (Swedish Television). Erişim tarihi: 13 Mart2020.
  44. ^“Coronavirus update: Italy records biggest day-to-day rise in deaths, $15.6m to develop new test ‘within weeks'”. ABC News (İngilizce). 21 Mart 2020. Erişim tarihi: 21 Mart 2020.
  45. ^“Coronavirus (COVID-19) current situation and case numbers”. Australian Government Department of Health(İngilizce). 19 Mart 2020.
  46. ^“Notificação de casos de doença pelo coronavírus 2019 (COVID-19)”. Ministry of Health (Brazil).
  47. ^“Coronavirus: Infected Israelis hit 707 as emergency orders roll out”. The Jerusalem Post. 21 Mart 2020. Erişim tarihi: 21 Mart 2020.
  48. ^https://www.tv100.com/son-dakika-turkiyede-korona-virusten-olenlerin-sayisi-37-oldu-haber-489381
  49. ^“Covid-19 (Maklumat Terkini)”. Ministry of Health (Malaysia).
  50. ^“Coronavirus, COVID-19”. Status på COVID-19(Danca). Sundhedsstyrelsen. 13 Mart 2020. Erişim tarihi: 13 Mart 2020.
  51. ^“Følg smittespredningen af ny coronavirus”. Nunatsinni Nakorsaaneqarfik (Danca). Erişim tarihi: 18 Mart 2020.
  52. ^“COVID-19 | Onemocnění aktuálně od MZČR”. Onemocneni-aktualne.mzcr.cz. 2020. Erişim tarihi: 19 Mart 2020.
  53. ^“Latest updates on COVID-19 (Coronavirus)”. Department of Health (Ireland).
  54. ^“新型コロナウイルスに関連した患者等の発生について(3月19日公表分)”. Ministry of Health, Labour and Welfare (Japan) (Japonca). 19 Mart 2020. Erişim tarihi: 20 Mart 2020.
  55. ^“Coronavirus: COVID-19”. Government of Luxembourg.
  56. ^@Salud_Ec (21 Mart 2020). “El Ministerio de Salud Pública informa que la vigilancia epidemiológica para coronavirus registra 426 casos positivos, 533 descartados, 711 casos en sospecha, 7 fallecidos y 3 recuperados. #QuédateEnCasa” (Tweet).
  57. ^“Coronavirus updates, March 21: Latest news on the coronavirus outbreak from Pakistan and around the world”. www.geo.tv. 21 Mart 2020. Erişim tarihi: 21 Mart2020.
  58. ^“Coronavirus en Chile: nuevos casos y últimas noticias de hoy en vivo”. chile.as.com (İspanyolca) (Mar2020). chile.as.com. 20 Mart 2020. Erişim tarihi: 20 Mart 2020.
  59. ^@MZ_GOV_PL (21 Mart 2020). “W sumie liczba osób zakażonych koronawirusem: 439/5 (wszystkie pozytywne przypadki/w tym osoby zmarłe)” (Tweet).
  60. ^“Negatywny wynik testów „pacjenta zero”. Może opuścić szpital”. TVP (Lehçe). 17 Mart 2020. Erişim tarihi: 19 Mart 2020.
  61. ^“Thailand reports 89 new Covid-19 cases in highest daily jump”. CNA. 21 Mart 2020.
  62. ^“Informare COVID – 19 – Grupul de Comunicare Strategică, 20 martie, ora 13.00” (Rumence). Ministerul Afacerilor Interne (Romania).
  63. ^“Coronavirus COVID-19 – Latest Updates”. Finnish Institute for Health and Welfare.
  64. ^“70 new coronavirus cases as Saudi total reaches 344”. Arab News. 21 Mart 2020.
  65. ^“31 New Confirmed Cases of Coronavirus in Greece, 495 in Total”. The National Herald. 20 Mart 2020.
  66. ^“Fatality rates for covid-19 could vary enormously”. The Economist. Erişim tarihi: 19 Mart 2020.
  67. ^“新型コロナウイルス感染症の現在の状況について（令和２年３月20日版）“. www.mhlw.go.jp (Japonca). Erişim tarihi: 20 Mart 2020.
  68. ^“COVID-19 Corona Virus South African Resource Portal”. sacoronavirus.co.za. 18 Mart 2020. Erişim tarihi: 19 Mart 2020.
  69. ^“Corona Virus Update”. Ministry of Health (Indonesia).
  70. ^“Update Corona 20 Maret: 369 Kasus, 32 Meninggal, 17 Sembuh”. CNN Indonesia. 20 Mart 2020.
  71. ^“COVID-19 á Íslandi – Tölfræði”. www.covid.is(İzlandaca).
  72. ^“Home – Ministry of Health and Family Welfare – GOI”. mohfw.gov.in (İngilizce). Erişim tarihi: 19 Mart 2020.
  73. ^“Updates on Covid-19 local situation”. Ministry of Health (Singapore).
  74. ^Liu, Vanessa. “Singapore reports two Covid-19 deaths: Health Minister Gan Kim Yong”. The Straits Times(İngilizce). Erişim tarihi: 21 Mart 2020.
  75. ^https://ncovtracker.doh.gov.ph
  76. ^“Philippines announces 19th coronavirus death,confirmed cases rise to 262”. Straits Times. 21 Mart 2020.
  77. ^“Covid-19”. Ministry of Public Health (Qatar).
  78. ^“First death from coronavirus registered in Moscow”. TASS. 19 Mart 2020. Erişim tarihi: 19 Mart 2020.
  79. ^“О подтвержденных случаях новой коронавирусной инфекции COVID-2019 в России”. Rospotrebnadzor. 19 Mart 2020. Erişim tarihi: 19 Mart 2020.
  80. ^“Оперштаб заявил об отсутствии в России летальных исходов от коронавируса”. RBC (Rusça). 19 Mart 2020. Erişim tarihi: 19 Mart 2020.
  81. ^“Number of coronavirus cases in Russia up from 199 to 253 in past day”. TASS. Erişim tarihi: 19 Mart 2020.
  82. ^“Оперативные данные. По состоянию на 20 марта 17:00”. Стопкоронавирус.рф (Rusça). 20 Mart 2020. Erişim tarihi: 20 Mart 2020.
  83. ^“Okužbo do 14. ure potrdili pri 341 ljudeh, opravljenih 10.980 testiranj”. RTVSLO.si (Slovence). Erişim tarihi: 20 Mart 2020.
  84. ^“Casos de Coronavirus COVID-19 en Panamá”. Ministerio de Salud de la República de Panamá(İspanyolca).
  85. ^@Minsa_Peru (20 Mart 2020). “Reporte│Esta es la situación del coronavirus #COVID19 en Perú hasta las 12:00 horas del 19 de marzo. Se registran dos altas”(Tweet).
  86. ^@Minsa_Peru (20 Mart 2020). “ENTREVISTA | La ministra @EHinostrozaP confirmó tres muertes por #COVID19 en territorio nacional y detalló las medidas que el #Minsa está implementando para contener el nuevo coronavirus en el Perú” (Tweet).
  87. ^“Mexico cofirma dos muertos por coronavirus suma 203 casos positivos”. El Universal (İspanyolca). 21 Mart 2020. Erişim tarihi: 21 Mart 2020.
  88. ^“Covid-19 Updates”. Ministry of Health (Bahrain).
  89. ^“Together, We Fight The Virus!”. www.coronavirus.gov.hk. Hong Kong: Department of Health.
  90. ^“Coronavirus en la Argentina: se detectaron 30 casos nuevos y son 158 en total”. La Nacion. 21 Mart 2020.
  91. ^“Službena stranica Vlade”. Croatian Institute of Public Health.
  92. ^“Casos actualizados de Coronavirus en Colombia”. El Tiempo.
  93. ^“Nueva cifra de coronavirus en el país: ya son 145 pacientes”. El Tiempo (İspanyolca). 20 Mart 2020.
  94. ^“Information about Coronavirus disease COVID-19”. Estonian Health Board.
  95. ^“LIVE: Coronavirus in Lebanon | Number of Infections, News, Resources & Guides”. The961. Erişim tarihi: 15 Mart 2020.
  96. ^“Salud Pública: Hay 72 positivos por coronavirus en RD”. Listín Diario (İspanyolca). 20 Mart 2020. Erişim tarihi: 20 Mart 2020.
  97. ^“COVID-19”. covid19.rs. Ministry of Health (Serbia).
  98. ^“Coronavirus: UAE announces 27 new cases, total now 140”. Al-Arabiya.net. 19 Mart 2020.
  99. ^@mohapuae (20 Mart 2020). “MoHAP announces 27 new coronavirus “COVID 19″ cases, 5 recoveries”(Tweet).
  100. ^“Tájékoztató oldal a koronavírusról Aktualis”. koronavirus.gov.hu.
  101. ^“Актуални новини”. Ministry of Health (Bulgaria).
  102. ^“首頁–衛生福利部疾病管制署“. Taiwan Centres for Disease Control.
  103. ^“國內累計153名病例，28人解除隔離“. Taiwan Centres for Disease Control. 21 Mart 2020.
  104. ^“Lithuania’s response to COVID-19”. lietuva.lt.
  105. ^“COVID-19 – current cases”. Ministry of Health (New Zealand).
  106. ^Aktuálne o koronavíruse na Slovensku rtvs.sk
  107. ^@SPKCentrs (20 Mart 2020). “Iepriekšējā diennaktī veikti 528 izmeklējumi personām ar aizdomām par saslimšanu ar Covid-19, infekcija apstiprināta 25 cilvēkiem. Līdz šim Latvijā kopā veikti 3205 izmeklējumi pesonām ar aizdomām par Covid-19, apstiptināti 111 saslimšanas gadījumi ar COVID-19” (Tweet).
  108. ^@KUWAIT_MOH (20 Mart 2020). “تعلن ⁧ #وزارة_الصحة⁩ عن تأكيد إصابة 11 حالات جديدة ب ⁧ #فيروس_كورونا_المستجدّ⁩ COVID19 ليصبح الإجمالي 159 حالة“ (Tweet).
  109. ^“ISS – Istituto per la Sicurezza Sociale di San Marino”. www.iss.sm.
  110. ^“Primeros dos pacientes COVID-19 dados de alta: pareja de estadounidenses dan negativo tras superar virus”. www.ministeriodesalud.go.cr. Ministerio de Salud. Erişim tarihi: 21 Mart 2020.
  111. ^“Le Portail Officiel du Coronavirus au Maroc”. Ministère de la santé. 18 Mart 2020.
  112. ^“Jedna osoba preminula od korona virusa u Srbiji, prvi slučajevi zaraženih u Sarajevu” (Boşnakça). slobodnaevropa.org. 20 Mart 2020.
  113. ^“75 positius per Covid-19, dos a l’UCI en estat molt greu” (Katalanca). 19 Mart 2020.
  114. ^“يروس كورونا المستجد (كوفيد–١٩)”. corona.moh.gov.jo(Arapça).
  115. ^“Страница за состојбата со КОВИД-19 на Министерството за здравство”. Ministry of health (North Macedonia).
  116. ^“Real-time Coronavirus condition in North Macedonia”. gdi.net (Makedonca).
  117. ^“Bộ Y tế công bố thêm 4 trường hợp mắc COVID-19″. vtv.vn (Vietnamca). 20 Mart 2020. Erişim tarihi: 20 Mart2020.
  118. ^Şablon:Https://www.worldometers.info/coronavirus/
  119. ^“[WATCH] Coronavirus: 11 new cases, including first in Gozo, one patient has developed complications”. MaltaToday.com.mt (İngilizce). Erişim tarihi: 20 Mart 2020.
  120. ^“Situația epidemiologică prin infecția cu COVID-19 la data de 20 martie curent”. Ministerul Sănătății, Muncii și Protecţiei Sociale. 20 Mart 2020.
  121. ^“Оперативна інформація про поширення коронавірусної інфекції COVID-19” (Ukraynaca). Ministry of Healthcare. 20 Mart 2020. Erişim tarihi: 20 Mart2020.
  122. ^“DIRECT. Coronavirus : Un premier décès enregistré au Burkina”. Le Faso. 20 Mart 2020.
  123. ^Şablon:Https://www.worldometers.info/coronavirus/
  124. ^“COVID-19 live updates: Five new cases confirmed, one patient makes full recovery”. The Scoop.
  125. ^“Corona Virus 2020”. www.epid.gov.lk. Erişim tarihi: 20 Mart 2020.
  126. ^“Number of COVID-19 patients rises to 70”. Daily Mirror. 20 Mart 2020.
  127. ^@OmaniMOH (19 Mart 2020). “MOH Statement No. 23 Registration of (9) new confirmed cases with #Covid_19” (Tweet).
  128. ^“CORONAVIRUS : DEUX NOUVEAUX CAS ET TROIS GUÉRISONS (MINISTRE)”. APS. 19 Mart 2020.
  129. ^“COVID-19 tally in Kingdom rises to 51”. Phnom Penh Post. 21 Mart 2020.
  130. ^“Azərbaycanda cari vəziyyət – Koronavirus”(Azerbaycan dili). Erişim tarihi: 19 Mart 2020.
  131. ^“Gobierno Nacional confirma 42 casos de Coronavirus en Venezuela”. Ministerio del Poder Popular para la Salud (İspanyolca).
  132. ^“О ситуации по COVID-19”. minzdrav.gov.by(Rusça). 20 Mart 2020. Erişim tarihi: 20 Mart 2020.
  133. ^“В Беларуси уже 69 случаев коронавируса, 15 пациентов выписаны”. by (Rusça). 20 Mart 2020. Erişim tarihi: 20 Mart 2020.
  134. ^“Все материалы” (Rusça). Ministry of Health (Kazakhstan). 20 Mart 2020.
  135. ^“Two new COVID-19 cases tested positive – Afghanistan”. Ariana News. 20 Mart 2020.
  136. ^“Afghanistan- Herat discharges first recovered coronavirus patient”. MENAFN. 14 Mart 2020.
  137. ^ხშირად დასმული კითხვები: ge
  138. ^“Number of coronavirus cases reaches 40 in Georgia”. Interpressnews. 19 Mart 2020.
  139. ^Şablon:Https://www.worldometers.info/coronavirus/
  140. ^“Trinidad and Tobago COVID-19 (Novel Coronavirus) Update # 29”. Government of the Republic of Trinidad and Tobago.
  141. ^“Nismo poštovali preporučeno”: Registrovana tri nova slučaja koronavirusa, broj oboljelih popeo se na 13″. 19 Mart 2020.
  142. ^“KKTC’de Kovid-19 vaka sayısı 33’e yükseldi”. aa.com.tr.
  143. ^“Suman 24 los casos positivos de coronavirus en Honduras”. La Prensa (İspanyolca). 19 Mart 2020.
  144. ^“Infecciones por coronavirus – COVID-19”. temas.sld.cu. Erişim tarihi: 21 Mart 2020.
  145. ^“Konfirmohet edhe një rast me coronavirus në Kosovë – një 46 vjeçar nga Lipjani i kthyer nga Berlini” [Another case of coronavirus confirmed in Kosovo – a 46-year-old from Lipjan returned from Berlin] (Arnavutça). Telegrafi. 19 Mart 2020.
  146. ^Noticias, ATB Digital-. “Asciende a 19 la cifra de casos confirmados de coronavirus en el país”. ATB Digital(İspanyolca). Erişim tarihi: 21 Mart 2020.
  147. ^“Macao confirms two new COVID-19 cases”. 19 Mart 2020.
  148. ^Holness, Andrew (18 Mart 2020). “”Jamaica now has 15 confirmed cases of Covid-19.” -Dunstan Bryan, Permanent Secretary, Ministry of Health and Wellness”. @AndrewHolnessJM (İngilizce).
  149. ^“CONTADOR OFICIAL COVID-19 EN PARAGUAY”. Ministry of Public Health and Social Welfare (Paraguay).
  150. ^a b “Live updates: Number of Coronavirus cases in the Channel Islands”. itv.com. ITV News. ITV. 12 Mart 2020. Erişim tarihi: 20 Mart 2020.
  151. ^Ojerinde, Dayo (19 Mart 2020). “Italian who brought coronavirus to Nigeria now negative – Lagos”. The Punch Newspaper. Erişim tarihi: 20 Mart 2020.
  152. ^“First recovery from coronavirus reported in Monaco”. Monaco Tribune. 20 Mart 2020.
  153. ^Ernesta, SHaron. “Seychelles and COVID-19: US, Australian nationals, foreign yachts banned; 7th case confirmed”. www.seychellesnewsagency.com. Erişim tarihi: 21 Mart 2020.
  154. ^“Barbados records three more COVID-19 cases”. St. Lucia News Online. 19 Mart 2020. Erişim tarihi: 20 Mart2020.
  155. ^“COVID SURINAME”.
  156. ^“Novel Coronavirus (2019-nCoV)”. Ministry of Health (Bahamas).
  157. ^“Deux cas de Coronavirus détectés à Brazzaville. Le gouvernement renforce son protocole”. Les Echos du Congo-Brazaville (Fransızca). 19 Mart 2020. Erişim tarihi: 20 Mart 2020.
  158. ^“Madagascar confirms first cases of coronavirus:President”. Reuters. 21 Mart 2020.
  159. ^“Primer caso de COVID-19 en El Salvador pudo haber entrado por punto ciego en Metapán; se ha activado cerco sanitario por 48 horas en ese municipio”. Noticias de El Salvador – La Prensa Gráfica | Informate con la verdad(İspanyolca).
  160. ^https://www.reuters.com/article/us-health-coronavirus-haiti/haiti-declares-emergency-over-coronavirus-imposes-curfew-shuts-border-idUSKBN21700V
  161. ^“Isle of Man Government – Coronavirus (COVID-19)”. www.gov.im. Erişim tarihi: 21 Mart 2020.
  162. ^“China embassy donate medical items to Liberia”. China Daily. 19 Mart 2020. Erişim tarihi: 20 Mart 2020.
  163. ^“موريتانيا تسجل ثاني إصابة بفيروس كورونا“. 18 Mart 2020.
  164. ^“Borders shut in several Asia-Pacific countries over COVID-19 fears, S. Korea unveils “unprecedented” aid package”. Xinhua. 19 Mart 2020. Erişim tarihi: 20 Mart2020.
  165. ^“Coronavírus: Inglês de 62 anos é o primeiro caso confirmado em Cabo Verde”. publico.pt (Portekizce). 20 Mart 2020. Erişim tarihi: 20 Mart 2020.
  166. ^“Chad detects first COVID-19 case: report”. Xinhua. 19 Mart 2020.
  167. ^ “Eswatini Government (@EswatiniGovern1) on Twitter”. Mobile.twitter.com. Erişim tarihi: 14 Mart 2020.
  168. ^“Gambia confirms first COVID-19 case”. Xinhua. 18 Mart 2020. Erişim tarihi: 17 Mart 2020.
  169. ^http://www.anp.ne/?q=article/le-niger-enregistre-son-premier-cas-de-coronavirus-officiel
  170. ^Galo, Julio Estrada (19 Mart 2020). “Nicaragua confirma el primer caso de coronavirus”. La Prensa (İspanyolca).
  171. ^“PNG’s first imported COVID-19 case”. Loop PNG via Facebook. 20 Mart 2020. Erişim tarihi: 20 Mart 2020.
  172. ^Marsh, Kevin Rawlinson (now); Sarah; Quinn, Ben; Perraudin, Frances; Farrer (earlier), Martin; Greenfield, Patrick; Cowie, Sam; Wintour, Patrick; Wintour, Patrick; Willsher, Kim (20 Mart 2020). “Coronavirus live updates: global cases top quarter of a million, as Italy sees biggest daily rise in deaths”. The Guardian (İngilizce). Erişim tarihi: 20 Mart 2020.
  173. ^a b c Anderson RM, Heesterbeek H, Klinkenberg D, Hollingsworth TD (Mart 2020). “How will country-based mitigation measures influence the course of the COVID-19 epidemic?”. The Lancet. doi:1016/S0140-6736(20)30567-5. A key issue for epidemiologists is helping policy makers decide the main objectives of mitigation—eg, minimising morbidity and associated mortality, avoiding an epidemic peak that overwhelms health-care services, keeping the effects on the economy within manageable levels, and flattening the epidemic curve to wait for vaccine development and manufacture on scale and antiviral drug therapies.
  174. ^a b “Community Mitigation Guidelines to Prevent Pandemic Influenza —United States, 2017”. Recommendations and Reports. Centers for Disease Control and Prevention. 66 (1). 12 Nisan 2017.
  175. ^“How does coronavirus spread?”. NBC News. 28 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2020.
  176. ^Rothe, C., Schunk, M., Sothmann, P., Bretzel, G., Froeschl, G., Wallrauch, C., Zimmer, T., Thiel, V., Janke, C., Guggemos, W., Seilmaier, M., Drosten, C., Vollmar, P., Zwirglmaier, K., Zange, S., Wölfel, R., Hoelscher, M., 2020. Transmission of 2019-nCoV Infection from an Asymptomatic Contact in Germany. New England Journal of Medicine. https://doi.org/10.1056/NEJMc2001468
  177. ^Chan, J.F.-W., Yuan, S., Kok, K.-H., To, K.K.-W., Chu, H., Yang, J., Xing, F., Liu, J., Yip, C.C.-Y., Poon, R.W.-S., Tsoi, H.-W., Lo, S.K.-F., Chan, K.-H., Poon, V.K.-M., Chan, W.-M., Ip, J.D., Cai, J.-P., Cheng, V.C.-C., Chen, H., Hui, C.K.-M., Yuen, K.-Y., 2020. A familial cluster of pneumonia associated with the 2019 novel coronavirus indicating person-to-person transmission: a study of a family cluster. The Lancet. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30154-9
  178. ^From 13 March, testing of the normal population was discontinued, and is now only reserved for health professionals and acutely ill people in vulnerable groups. The Norwegian Institute of Public Health states there are more infected people in Norway than the figures show. The dark figures are presumed to be higher because of limited testing.
  179. ^Testing of suspected infections has been semi-suspended in certain regions as of 12 March 2020, in order to focus efforts on people with increased risk of serious illness and complications.
  180. ^https://emedicine.medscape.com
  181. ^“China confirms deadly Wuhan coronavirus can be transmitted by humans”. Sky News. 22 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak2020.
  182. ^“Wuhan novel coronavirus (WN-CoV) infection prevention and control guidance”. Gov.UK. 22 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
  183. ^“Wuhan pneumonia virus outbreak: What we know so far”. CNA. 22 Ocak 2020 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
  184. ^“DOH monitors child from Wuhan, China who manifested flu-like symptoms”. Yahoo (İngilizce). 22 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
  185. ^“Coronavirus | About | Prevention and Treatment”(İngilizce). CDC. 9 Ağustos 2019. 15 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
  186. ^“Wuhan pneumonia: Hong Kong widens net but can hospitals cope?”. South China Morning Post. 17 Ocak 2020. 21 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
  187. ^“2019-nCoV Hastalığı” (PDF). Sağlık Bakanlığı. 30 Ocak 2020 tarihinde kaynağından Arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Ocak 2020.
  188. ^“China’s coronavirus ground zero at Wuhan the destination for Matildas’ Olympic qualifiers”. ABC News. 22 Ocak 2020. 22 Ocak 2020 tarihinde kaynağındanarşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2020.
  189. ^“Arşivlenmiş kopya” 懂球帝. n.dongqiudi.com. 28 Ocak 2020 tarihinde kaynağından Arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020.
  190. ^“China halts flights and trains out of Wuhan as WHO extends talks”. CNA. 23 Ocak 2020. 13 Şubat 2020 tarihinde kaynağından Arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak2020.
  191. ^武汉一线 | 菜价上涨，市民称白菜35一颗 [Wuhan First-line: Rising vegetable prices, napa cabbages 35 CNY each]. 澎湃新闻-The Paper (Çince). 23 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak2020.
  192. ^Global Times (23 Ocak 2020). 武汉公共交通暂停运营 医护人员反映出行遇到困难 [Medical staff complain about communiting troubles as Wuhan halts its public transit]. Sina News (Çince). 23 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2020.
  193. ^The British cruise ship Diamond Princess was in Japanese waters, and Japanese administration was asked to manage its quarantine, with the passengers having not entered Japan. Therefore, this case is neither included in the Japanese government’s official count nor in United Kingdom’s one. The World Health Organization classifies the cases as being located “on an international conveyance”.
  194. ^“China cancels Lunar New Year events over deadly virus fears“. Deutsche Welle. 23 Ocak 2020. Erişim tarihi 24 January 2020.
  195. ^Lum, Alvin; Sum, Lok-kei (25 Ocak 2020). “China coronavirus: Hong Kong leader hits back at delay criticism as she suspends school classes, cancels marathon and declares city at highest level of emergency“. South China Morning Post. South China Morning Post. Erişim tarihi 26 Ocak 2020.
  196. ^“Çin’in 1000 yataklı virüs hastanesinde son durum”. CNNTURK. 27 Ocak 2020. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020.
  197. ^“How China Can Build a Coronavirus Hospital in 10 Days”. Wall Street Journal. 30 Ocak 2020. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020.
  198. ^“Çin’de yeni tip korona virüs salgını yayıldıkça önlemler de artıyor”. Anadolu Ajansı. 30 Ocak 2020. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020.
  199. ^“Corona virüsü için Dünya Sağlık Örgütü uluslararası acil durum ilan etti (SARS benzeri yeni tip corona virüsü)”. NTV. 31 Ocak 2020. Erişim tarihi: 18 Mart2020.
  200. ^Qin, Amy (7 Mart 2020). “China May Be Beating the Coronavirus, at a Painful Cost”. The New York Times. 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  201. ^Bangkok, Justin McCurry Rebecca Ratcliffe in; Kong, Helen Davidson in Hong (11 Mart 2020). “Mass testing, alerts and big fines: the strategies used in Asia to slow coronavirus”. 20 Mart 2020 tarihinde kaynağındanarşivlendi.
  202. ^https://tr.euronews.com/2020/03/18/turkiye-nin-avrupa-ya-ac-lan-s-n-r-kap-lar-yolcu-giris-c-k-slar-na-kapat-ld
  203. ^“Türkiye’de bu gece yarısından itibaren tiyatro, sinema, lokanta ve kahvehaneler kapılarını kapattı”. Euronews. Anadolu Ajansı. 16 Mart 2020. Erişim tarihi: 18 Mart 2020.
  204. ^“BAKAN SELÇUK, KORONAVİRÜS’E KARŞI EĞİTİM ALANINDA ALINAN TEDBİRLERİ AÇIKLADI”. Milli Eğitim Bakanlığı. 12 Mart 2020. Erişim tarihi: 18 Mart2020.
  205. ^“Korona virüs endişesiyle vatandaş marketlere hücum etti… Un, makarna ve temizlik rafları boşaldı”. The Independent Turkish. 11 Mart 2020. Erişim tarihi: 18 Mart2020.
  206. ^“Koruyucu maskeler karaborsada”. BirGün. 31 Ocak 2020. Erişim tarihi: 18 Mart 2020.
  207. ^“Ankara’da 40 metrelik kolonya kuyruğu”. Sputnik News. 11 Mart 2020. Erişim tarihi: 18 Mart 2020.
  208. ^Çolak, Umut. “İstanbul’da Toplu Taşıma Kullanımı 7,4 Milyondan 2,9 Milyona Düştü”. Amerika’nin Sesi | Voice of America – Turkish.
  209. ^Şengül, Sefa (14 Mart 2020). “Türkiye 16 ülkeye kapılarını kapattı”. Anadolu Ajansı. Erişim tarihi: 18 Mart2020.
  210. ^“DEZENFEKTAN ÜRETEN MESLEK LİSESİ SAYISI 44’E ÇIKARILDI”. Milli Eğitim Bakanlığı. 16 Mart 2020. Erişim tarihi: 18 Mart 2020.
  211. ^“65 Yaş ve Üstü ile Kronik Rahatsızlığı Olanlara Sokağa Çıkma Yasağı Genelgesi”. İçişleri Bakanlığı. 21 Mart 2020. Erişim tarihi: 24 Mart 2020.
  212. ^“YAŞLI İHBAR HATTI”. Milli Gazete. 22 Mart 2020. Erişim tarihi: 22 Mart 2020.
  213. ^“Korona virüs (Covid-19): Dünya Sağlık Örgütü korona virüsü pandemi ilan etti – Pandemi nedir, ülkeleri nasıl etkiler?”. Cumhuriyet. BBC News. 12 Mart 2020. Erişim tarihi: 18 Mart 2020.
  214. ^“Kabe’de korona virüs temizliği: Tavaf durdu”. The Independent Turkish. 5 Mart 2020. Erişim tarihi: 18 Mart2020.
  215. ^“Trump “ulusal acil durum” ilan etti”. Deutsche Welle. 13 Mart 2020. Erişim tarihi: 18 Mart 2020.
  216. ^“İtalya’nın tamamı karantina altında”. Deutsche Welle. 10 Mart 2020. Erişim tarihi: 18 Mart 2020.
  217. ^“İspanya: Bütün ülke karantina altına alındı”. Sputnik News. 14 Mart 2020. Erişim tarihi: 18 Mart 2020.
  218. ^“Corona Virüsü 26 Can Aldı 13 Şehir Karantina Altında”. Amerika’nın Sesi. 24 Ocak 2020. Erişim tarihi: 18 Mart 2020.
  219. ^“Fransa korona virüs nedeniyle alarm seviyesini 3’e yükseltti; kafe, restoran ve mağazalar kapanıyor”. Euro News. 14 Mart 2020. Erişim tarihi: 18 Mart 2020.
  220. ^“Attestation de déplacement dérogatoire et justificatif de déplacement professionnel”. interieur.gouv.fr. 17 Mart 2020. Erişim tarihi: 21 Mart 2020.
  221. ^“Avrupa’da hangi ülkeler korona virüs sebebiyle karantina ve sokağa çıkma yasağı uyguluyor?”. Euronews. 21 Mart 2020. Erişim tarihi: 21 Mart 2020.
  222. ^“Son dakika: Bulgaristan’da bir ay OHAL ilan edildi!”. A Haber. 13 Mart 2020. 13 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2020.
  223. ^Ghareeb, Ali Makram (14 Mart 2020). “Musul’da korona virüs salgını nedeniyle sokağa çıkma yasağı ilan edildi”. Anadolu Ajansı. Erişim tarihi: 18 Mart 2020.
  224. ^“Euro 2020 Avrupa Futbol Şampiyonası, korona virüs nedeniyle 2021’e ertelendi”. Euro News. 17 Mart 2020. Erişim tarihi: 18 Mart 2020.
  225. ^https://www.hurriyet.com.tr/dunya/son-dakika-2020-eurovision-sarki-yarismasi-iptal-edildi-41472090
  226. ^https://www.ntv.com.tr/spor/son-dakika-2020-tokyo-olimpiyatlari-corona-virusu-salgini-nedeniyle1-yil-ertelendi,BBqje6nJwk6gR3GmenS0Tw
  227. ^“THY, Çin’e uçuşlarını azaltıyor”. Milliyet. 30 Ocak 2020. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020.
  228. ^a b “How the Coronavirus Could Hurt Apple and Starbucks”. nytimes. 29 Ocak 2020. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020.
  229. ^Bitmez, Serdar; İbicioğlu, Said (1 Şubat 2020). “Katar Havayolları Çin uçuşlarını askıya aldı”. Anadolu Ajansı. Erişim tarihi: 18 Mart 2020.
  230. ^“Hava yolu şirketleri Çin uçuşlarını durduruyor”. Sözcü. 29 Ocak 2020. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020.
  231. ^“IKEA Çin’deki mağazalarını kapatıyor”. Sözcü. 30 Ocak 2020. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020.
  232. ^a b c https://www.hurriyet.com.tr/galeri-dunyada-dev-sirketler-teker-teker-kilit-vuruyor-iste-corona-virus-sebebiyle-uretim-durduran-fabrika-kapatan-sirketler-41470998/5
  233. ^https://www.sakaryayenihaber.com/koronavirus/toyota-da-corona-karari-uretim-duruyor-h108613.html
/0 Yorumlar/tarafından
,

ZEYTİNE DAİR ‘’ hayatın damlası’’ 2020’de Sizlerle

ZEYTİNE DAİR ‘’ hayatın damlası’’

Abidin Tatlı
Researcher Writer
Degustation, Instructor And Degustator

TAKDİM
1997 yılında başladığım Sektörel yolculuk da yol arkadaşlarım bakın ne demişlerdi…
Sektöre başlayalı bir fiil 23 yıl olsa da yayımcılığa başladığım ve ilk eserim olan ‘’Zeytin Bahçelerinde Zirai Mücadele’’ kitabım tam 5 dile çevrildi. 2. Baskısı 2013 de yapıldı. 3. olarak da genişletilmiş olarak basıldı. 20 Şubat 2009 da ‘’Zeytine Dairde’’ buluşmak üzere demiştim. Hamd olsun ki araya sıkıştırdım 32 kitaptan sonra 10 yıl sonra 2020 de bu dileğime kavuştum.
İsterseniz bundan 10 yıl evvel neler söylenmişti ve nereden başlamıştık.
Bazen hatırlamak gerekir…
Ülkemin Değerli Yöneticileri, Sayın Hocalarım, Kıymetli Meslektaşlarım ve Zeytin Sektörünün Vefalı Temsilcileri,
Bu güzel ifadelerinizle beni onura ettiniz. Ben de sizlere; bana yüreğini açan, vakit ayıran, en küçük bir tereddüt yaşamadan benden bilgisini, emeğini esirgemeyen, sevgili dostlarım adına, hepinize ayrı ayrı teşekkür ediyorum.
Bana gösterdiğiniz teveccühlerinize, bu eseri revize edip 6 ülkede yayımlama imkanı bulmamda desteğini esirgemeyen sektör temsilcilerine, ayrıca şükranlarımı arz ediyorum.
Dini, dili, milliyeti ve rengi ne olursa olsun çok değerli zeytin dostlarıyla, bundan sonra da, uluslar arası platformlarda ‘’Zeytin Bahçelerinde Zirai Mücadele’’ adlı eserimle ve tabi ki daha önemlisi zeytine ait ne varsa içerisinde bulabileceğiniz ‘’ Zeytine Dair’’ kitabımla tekrar sizlerle buluşmayı umut ediyorum.

Sevgi, saygı ve selamlarımı sunuyorum.
Abidin Tatlı
20 Şubat 2009, Adana

İşte dostlarım ile size sunduğumuz eser, 41 Akademisyen  Konu Uzmanları ile 860 sayfa ve 4000 resim ile fiğürden oluşuyor.
Zeytine Dair ‘’hayatın damlası’’ adımıza tescillendi.
Zeytine dair ne var ise içine koymaya çalıştığımız kocaman bir külliye..
Sektörüme, Ülkeme ve İnsanlığa hayırlı olmasını dileyerek zerre kadar bu günlere gelmemizde emeği geçen herkes onsuz defa teşekkür ederim.

Saygılarımla,
Abidin TATLI
Araştırmacı Yazar, Tadımcısı, Tadım Eğitmeni
31 Aralık 2019, İstanbul

Kitabımızla ilgili kısa bir yolculuğa çıkalım mı?…

EDİTÖR KURULLAR

GENEL BİLİMSEL EDİTÖR

Prof. Dr. Rafet ASLANTAŞ
Eskişehir Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, ESKİŞEHİR

ZEYTİNCİLİK BİLİMSEL EDİTÖR

Prof. Dr. Rafet ASLANTAŞ
Eskişehir Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, ESKİŞEHİR

 ZEYTİN SAĞLIĞI BİLİMSEL EDİTÖR

Prof. Dr. İlker KEPENEKCİ
Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, TOKAT

ZEYTİN BİLİMSEL EDİTÖRLER

Prof. Dr. Mihriban KORUKLUOĞLU
Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Gıda Mühendisliği Bölümü, Bornova-BURSA

Prof. Dr. Renan TUNALIOĞLU
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü, AYDIN

ZEYTİNYAĞI BİLİMSEL EDİTÖRÜ

Prof. Dr. Aziz TEKİN
Ankara Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Gıda Mühendisliği Fakültesi, Gölbaşı-ANKARA

EDEBİ EDİTÖRLER

Mustafa ARSLAN
İbrahim Çalık Anadolu Lisesi Müdür Yardımcısı, Edebiyat Öğretmeni, KAHRAMANMARAŞ

Saniye ARSLAN
İklime Hatun Kız Anadolu İmam Hatip Lisesi Müdür Yardımcısı, Edebiyat Öğretmeni, KAHRAMANMARAŞ

Yusuf TATLI
Şehit İbrahim Derindere Anadolu Lisesi, Edebiyat Öğretmeni, ADANA

Gönül AKTÜRK
Yayıncı, Yazar, İSTANBUL

YARDIMCI EDİTÖRLER

Dr. Hakan HEKİMHAN
T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Menemen-İZMİR

Dr. Şahnur IRMAK
T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Bornova Zeytincilik Araştırma Enstitüsü, Bornova-İZMİR

Dr. Mehmet ULAŞ
T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Bornova Zeytincilik Araştırma Enstitüsü, Bornova- İZMİR

Dr. Ünal KAYA
T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Bornova Zeytincilik Araştırma Enstitüsü, Bornova- İZMİR

Ziraat Yük. Müh. İbrahim YILMAZ
Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, Daire Başkanı, GAZİANTEP

DANIŞMA KURULLARI 

TARİHÇE, POLİTİKA; EKONOMİ, İSTATİSTİK, TEKNİK DANIŞMA KURULU

Prof. Dr. Renan TUNALIOĞLU
Adnan Menderes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi,Tarım Ekonomisi Bölümü, AYDIN

Ziraat Müh. Bilge KEYKUBAT
İzmit Ticaret Borsası, Ar-Ge Uzmanı, Alsancak- İZMİR

ZEYTİN BİLİMİ TEKNİK DANIŞMA KURULU

Zeytin Yetiştiriciliği
Prof. Dr. Rafet ASLANTAŞ
Eskişehir Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, ESKİŞEHİR

 Zeytin Bahçelerinde Sulama
Prof. Dr. Ahmet ERTEK
İsparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü, ISPARTA

Zeytin Çeşitleri
Dr. Neat Özilbey
UZZK Denetleme Kurulu Üyesi, Bayraklı-İZMİR

Zeytin Bahçelerinin Tesisi
Dr. Mehmet ULAŞ
T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Bornova Zeytincilik Araştırma Enstitüsü, Bornova- İZMİR

Zeytin Bahçelerinde Hasat
Zir. Yük. Müh. Murat ÖZALTAŞ
T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Bornova Zeytincilik Araştırma Enstitüsü, Bornova- İZMİR

Zeytin Bahçelerinde Budama
Zir. Yük. Müh. Özgür DURSUN
T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Bornova Zeytincilik Araştırma Enstitüsü, Bornova- İZMİR

Zeytinde Salamura Teknolojisi
Prof. Dr. Mihriban KORUKLUOĞLU
Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Gıda Mühendisliği Bölümü, BURSA

Zeytinde Salamura Teknolojisi, Zeytin Tadımı
Dr. Şahnur IRMAK
T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Bornova Zeytincilik Araştırma Enstitüsü, Bornova-İZMİR

ZEYTİN SAĞLIĞI TEKNİK DANIŞMA KURULU

Zeytin Bahçelerinde Entegre Mücadele
Doç. Dr. Celalettin GÖZÜAÇIK
Iğdır Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, IĞDIR

Zeytin Fungal Hastalıkları
Prof. Dr. Yusuf YANAR
Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, TOKAT

Doç. Dr. Oktay ERDOĞAN
Pamukkale Üniversitesi, Uygulamalı Bilimler Yüksek Okulu, Organik Tarım İşletmeciliği, DENİZLİ

Zeytin Bakteri Hastalıkları
Doç. Dr. Kubilay Kurtuluş BAŞTAŞ
Selçuk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, KONYA

Zeytin Virüs ve Virüs Benzeri Hastalıkları
Dr. Nevzat BİRİŞİK
Adıyaman Üniversitesi, Tarım Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi, ADIYAMAN

Zeytinde Zararlı Böcekler
Prof. Dr. Şaban GÜÇLÜ
Emekli Öğretim Üyesi, ANKARA

Doç. Dr. Celalettin GÖZÜAÇIK
Iğdır Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, IĞDIR

Zeytinde Zararlı Akarlar
Prof. Dr. Durdane YANAR
Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, TOKAT

Zeytinde Zararlı Nematodlar
Prof. Dr. İlker KEPENEKCİ
Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, TOKAT

Zeytinde Bahçelerinde Zararlı Yabancı Otlar
Dr. Eda AKSOY
T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Beykoz İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü,Beykoz-İSTANBUL

Zeytin Bahçelerinde Biyolojik Mücadele
Prof. Dr. Sevcan ÖZTEMİZ
Düzce Üniversitesi, Doğa Bilimleri Fakültesi Dekanı, DÜZCE

Tarım Kimyasalları
Dr. Hakan HEKİMHAN
T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Menemen-İZMİR

ZEYTİNYAĞI BİLİMİ TEKNİK DANIŞMA KURULU

Prof. Dr. Aziz TEKİN
Ankara Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Gıda Mühendisliği Fakültesi, Gölbaşı-ANKARA

Doç. Dr. Dilşat BOZDOĞAN KONUŞKAN
Mustafa Kemal Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü, Antakya-HATAY

Prof. Dr. Beraat ÖZÇELİK
İstanbul Teknik Üniversitesi, Kimya Metalurji Fakültesi Dekanı, Maslak-İSTANBUL

Prof. Dr. Aytaç SAYGIN GÜMÜŞKESEN
Ege Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Gıda Mühendisliği Bölümü, Bornova-İZMİR

Prof Dr. Gülcan ÖZKAN
Süleyman Demirel Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi,Gıda Mühendisliği Bölümü, ISPARTA

Prof Dr. Mustafa KIRALAN
Balıkesir Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Gıda Mühendisliği Bölümü, BALIKESİR

Prof. Dr. Özgür ÖZYILKAN
Başkent Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı, Yüreğir-ADANA

Ümmühan TİBET
UZZK Yönetim Kurulu Başkanı, Bayraklı-İZMİR

Faruk DEMİREL
Kimya Mühendisi, Zeytinyağı Teknik Danışmanı, İZMİR

ZEYTİNYAĞI TADIM TEKNİK DANIŞMA KURULU

Dr. Dilşen OKTAY ERTEM
DOKTAY Tarım Gıda Turizm ve San. Tic. Ltd. Şti, Ayvalık-BALIKESİR

Serdar Öçten ÜNSAL
Zeytinyağı Tadım Uzmanı, Ayvalık-BALIKESİR

ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI SEKTÖRÜ TEKNİK DANIŞMA KURULU

Ali Nedim GÜRELİ
Atalan Dış Ticaret A. Ş. Yönetim Kurulu Üyesi, İZMİR

Şerif SELÇUK
Zer Holding Yönetim Kurulu Başkanı, GAZİANTEP

Hakkı ÇETİN
TARİŞ Zeytin ve Zeytinyağı Birliği, İZMİR

Gürkan RENKLİDAĞ
Ardes Zeytincilik A. Ş. Yönetim Kurulu Başkanı, AYDIN

Hidamet ASA
Marmarabirlik Yönetim Kurulu Başkanı, BURSA

Hüseyin Nuri ÇOMU
Sunar Holding Yönetim Kurulu Başkanı, ADANA

Zeytin bütün ağaçların ikidir
Prima omnium arborum est oliva
Olive is the first of all trees
L’ulivo è il primo di tutti gli alberi
El olivo es el primero de todos los árboles.
Η ελιά είναι το πρώτο από όλα τα δέντρα
オリーブはすべての木の最初のものです
الزيتون هو الأول من كل الأشجار

Zeytine Dair / En sevgiliye…

KİTAP İÇERİĞİ

Genel Giriş 30 sayfa

Sunuş A.T., F.Ş.

Takdim

Teşekkür

İçindekiler

Tablo Dizini

Grafik Dizini

Resim Dizini

  1. BÖLÜM

ZEYTİN HAKKINDA GENEL BİLGİLER   Giriş 60 sayfa

1.1. Zeytinin Tarihçesi

1.1.1. Efsanelerde Zeytin

1.1.2. Mitolojide Zeytin

1.1.3. Ölümsüz Ağaç Zeytin: Kutsal Tören

1.2. Zeytinin Anavatanı ve Yayılışı

1.2.1. Zeytinin Anavatanı

1.2.2. Zeytinin Yayılışı

1.3. Dünya’da Zeytincilik

1.4. Türkiye’de Zeytincilik

1.5. Zeytin ve Zeytinyağı Sektörü

1.5.1. Tarihi Gelişimi

1.5.2.Politikalar

  1. ZEYTİN KİTABI
  2. BÖLÜM 200 sayfa
  3. Zeytincilik

1.1. Zeytin Yetiştiriciliği

1.2. Zeytinin Sistemetiği

1.3. Süper Entansif (Sık Dikim) Zeytin Yetiştiriciliği

1.4. Zeytinin Biyolojik Özellikleri

1.5. Zeytin Fidanı Yetiştiriciliği

1.6. Zeytinde Aşılama

1.7. Organik Zeytin Yetiştiriciliği

1.8. Periodisite

1.9. Coğrafi işaretler ve Markalaşma

  1. Zeytin Çeşitlerimiz
  2. Zeytin Bahçelerinin Tesisi OK
  3. Zeytin Bahçelerinde Sulama
  4. Zeytin Bahçelerinde Gübreleme OK
  5. Zeytin Bahçelerinde Hasat OK
  6. Zeytin Bahçelerinde Budama OK
  7. Zeytin Teknolojisi OK – KISMİ

8.1. Salamura Teknolojisi OK RESİMLER EKSİK

8.2. Zeytin Tadım Eğitimi

8.3. Zeytin Alırken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar OK

  1. Zeytin Sektörünün Sorunları ve Çözüm Önerileri OK
  2. Zeytincilik Takvimi OK
  3. ZEYTİN SAĞLIĞI KİTABI
  4. BÖLÜM 40 Sayfa
  5. Zeytin Bahçelerinde Entegre Mücadele

3.1. Entegre Yönetimi

3.2. Tarımsal Savaşın İlkeleri

3.3. Örnekleme ve Kontrol Yöntemleri

3.4. Bitki Besin Elementi Noksanlıkları İçin Örnekleme Yöntemleri

3.5. Zeytin Bahçelerinde Zirai Mücadele Yönetimi

3.6. İyi Tarım Uygulamaları=Eurepgap (Globalgap)

3.7. Gıda Güvenliği ve Standartları

  1. BÖLÜM 200 Sayfa
  2. Zeytin Bahçelerinde Zirai Mücadele

4.1. Zeytin Bahçelerinde Görülen Hastalıklar

4.1.1. Zeytin Bahçelerinde Görülen Fungal Hastalıklar

4.1.2. Zeytin Bahçelerinde Görülen Bakteriyel Hastalıklar

4.1.3. Zeytin Bahçelerinde Görülen Virüs ve Virüs Benzeri Hastalıklar

4.1.4. Zeytin Bahçelerinde Görülen Fizyolojik Hastalıklar

4.2. Zeytin Bahçelerinde Görülen Zararlılar

4.2.1. Zeytin Bahçelerinde Zararlı Böcekler

4.2.2. Zeytin Bahçelerinde Zararlı Akarlar

4.2.3. Zeytin Bahçelerinde Zararlı Nematodlar

4.2.4. Zeytin Bahçelerinde Görülen Diğer Zararlılar

4.3. Zeytin Bahçelerinde Biyolojik Mücadele

4.4. Zeytin Bahçelerinde Yabancı Otlar ve Mücadele Yöntemleri

  1. BÖLÜM 40 Sayfa
  2. Zeytin Bahçelerinde Kullanılan Tarım Kimyasalları

5.1. Tarım Kimyasalları

4.2. Tarım İlaçlarının Uygulamaya Hazırlanması

4.3. Zirai Mücadele İlaçlarında Toksikoloji

4.4. İnsan ve Çevre Sağlığı Yönünden Tarım Alanlarında Kullanılan Bitki Koruma Ürünlerine Karşı Alınması Zorunlu

4.5. Bitki Koruma Ürünleri İle Zehirlenmelerde Kullanılan Tıbbi Antidotlar

4.6. Zehir Danışma Merkezi

4.7. Bitki Koruma Ürünlerinin Ambalajlarında Kullanılan Uyarı İşaretleri

4.8. Zirai Mücadele İlaçlarında Formülasyon Tipleri

4.9. Zeytin Bahçelerinde Kullanılan Zirai Mücadele Alet ve Makineleri

4.10. Teknik Terimler

  1. ZEYTİNYAĞI KİTABI      

6   BÖLÜM 300 sayfa

6.1. Natürel zeytinyağı Üretim Teknolojisi

6.1.1. Hasat zamanının Belirlenmesi

6.1.2. Zeytinin Hasatı

6.1.3. Zeytinin Taşınması

6.1.4. Zeytinin Yağa İşlenmesi

6.1.4.1. Yaprak Ayırma

6.1.4.2. Yıkama

6.1.4.3. Yoğurma

6.1.4.3. Kırma

6.2.3.1. Diktaş Değirmeni

6.2.3.2.Metal Kırıcılar

6.2.2.3. Çekirdek Çıkarma Makineleri

6.1.4.4. Sıvı ve Katı fazların Ayrılması (Dekentör)

6.1.4.5. Separatör

6.1.4.6. Depolama

6.1.4.7. Filitreleme ve Ambalaj

6.1.5. Zeytinyağı İşleme Sistemleri

6.1.5.1. Presleme

6.1.5.2. Dekantasyon

6.1.5.2.1. İki Fazlı

6.1.5.2.2. Üç Fazlı

6.1.5.2. Sinolea

6.1.6. Zeytinyağı İşlemede Yan Ürünler

6.1.6.1. Pirina

6.1.6.1.1. Pirinanın Yağa İşlenmesi

6.1.6.1.1.1. Fiziksel Yöntem

6.1.6.1.1.2. Çözgen Ekstaraksiyon Yöntemi

6.1.5.2. Karasu

6.1.7. Butik Natürel Zeytinyağı Üretimi

6.2. Zeytinyağı ve Pirina Yağı Rafinasyonu

6.2.1. Kimyasal Rafinasyon

6.2.1.1. Deguminig

6.2.1.2. Nötralizasyon

6.2.1.3. Ağartma

6.2.1.4. Deodorizasyon (Distilasyon)

6.2.2. Kimyasal Rafinasyon

6.2.2.1. Deguminig

6.2.2.2. Ağartma

6.2.2.3. Deodorizasyon (Distilasyon)

6.3. Zeytinyağının Bileşimi ve Yasal Düzenlemeler

6.3.1. Temel Bileşenler

6.3.1.1.Yağ Asitleri

6.3.1.2. Trigliseritler

6.3.2. Minör Bileşenler

6.3.2.1. Fenolik Maddeler

6.3.2.2. Steroller

6.3.2.3. Tokoferoller

6.3.2.4. Renk Maddeleri

6.3.2.5. Hidrokarbomlar

6.3.2.6. Mumlar

6.3.3. Türk Gıda Kodeksi

6.3.2.1. Tanımlar

6.3.2.1. Tablolar

6.3.2.1. Etiketleme

6.3.2.1. Duyusal Analizi

6.3.4. Taklit ve Tağşiş

6.3.4.1. Tanımlar

6.4. Zeytinyağının Duyusal Analizi

6.4.1. İyi Bir Zeytinyağı nasıl Olmalıdır

6.4.2. Zeytinyağı Tadımı

6.4.3. Zeytin yağında Yarışmalar

6.5. Zeytinyağı Sektörü Sorunları ve Çözüm Önerileri

6.5.1.

6.5.2. Zeytinyağı Tüketiminde Doğru Bilinen Yanlışlar

6.5.3.

6.6. Zeytinyağı ve Sağlık

6.6.1. Sağlıklı Yağ Tüketimi

6.6.2. Akdeniz Diyeti

6.6.3. Zeytinyağının İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri

6.6.3.1. Delice

6.6.3.2. Polifenol

6.6.3.3. EVVO

6.6.4. Zeytin ve Zeytinyağlı Yemekler

 

/0 Yorumlar/tarafından
,

Sulama İşleminin Zeytin ve Zeytinyağının Özelliklerine Etkisi

THE EFFECT OF IRRIGATION ON OLIVE AND OLIVE OIL CHARACTERISTICS

Aslı Yorulmaz1, Hakan Erinç2[*], Abidin Tatlı3, Aziz Tekin4

1Adnan Menderes University, Faculty of Engineering, Food Engineering Department, Aydın, Turkey
2Nigde Omer Halisdemir University, Faculty of Engineering, Food Engineering Department, Nigde, Turkey
3Zer Group, Akhisar, Manisa, Turkey
4Ankara University, Faculty of Engineering, Food Engineering Department, Ankara, Turkey

Received / Geliş: 17.07.2019; Accepted / Kabul: 17.10.2019 Published online / Online baskı: 12.11.2019
Yorulmaz, A., Erinc, H., Tatli, A., Tekin, A. (2019). The effect of irrigation on olive and olive oil characteristics. GIDA (2019) 44 (6): 1081-1091 doi: 10.15237/gida.GD19104
Yorulmaz, A., Erinç, H., Tatlı, A., Tekin, A. (2019). Sulama işleminin zeytin ve zeytinyağının özelliklerine etkisi. GIDA (2019) 44 (6): 1081-1091 doi: 10.15237/gida.GD19104

ABSTRACT

The aim of the study was to identify the changes in olive and corresponding olive oil characteristics in response to irrigation. Five olive cultivars (Halhalı, Sarı ulak, Nizip Yağlık, Kilis Yağlık and Karamani) from Turkish origin were harvested from their own traditional growing region (Mardin, Mersin, Gaziantep, Kilis and Hatay respectively) from  both irrigated and non-irrigated trees (rain-fed) for two consecutive crop years. Olives were processed to oil with a laboratory scale system. Olive fruits were analyzed for their physico-chemical properties and phenolic composition and olive oils were analysed for fatty acid, triacylglycerol and sterol composition. Results have shown that average weight, flesh/pit ratio of olives were lower and dry matter and oil content were higher in rain-fed trees than irrigated ones. Phenolic content and composition of fruits were cultivar dependent and responded differently to water supplement. Fatty acid composition of olive oils mainly remained unchanged, however the concentration of individual triacylglycerols behaved in distinct ways. Total sterol and β-sitosterol contents increased and decreased for various cultivars whereas Δ-5-avenasterol increased in all cases. Sarı ulak variety was well separated from other varieties by principal component and hierarchical cluster analysis both in rain-fed and irrigated treatments.

Key words: Irrigation, fatty acid, olive oil, phenolic, sterol, triacylglycerol

SULAMA İŞLEMİNİN ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞININ ÖZELLİKLERİNE ETKİSİ

ÖZ

Çalışmanın amacı zeytin ve bu zeytinlerden elde edilen zeytinyağının özellikleri üzerine sulama işleminin etkisinin belirlenmesidir. Çalışmada Türkiye orijinli 5 farklı zeytin çeşidi (Halhalı, Sarı ulak, Nizip Yağlık, Kilis Yağlık and Karamani), ard arda gelen 2 hasat yılı boyunca, sulanmış ve sulanmamış (yağmur suyuyla beslenmiş) ağaçlardan, yetiştirildikleri bölgelerden (sırasıyla Mardin, Mersin, Gaziantep, Kilis ve Hatay) hasat edilmişlerdir. Zeytinler laboratuvar ölçekli bir sistem ile yağa işlenmişlerdir. Zeytin meyveleri fiziko-kimyasal özellikleri ve fenolik kompozisyonları yönünden, zeytinyağları ise yağ asidi, trigliserit ve sterol bileşimleri yönünden analiz edilmişlerdir. Sonuçlar sulama yapılmamış örneklerde sulanan örneklere göre, zeytin ortalama ağırlıkları ile et/çekirdek oranının daha düşük, kuru madde ve yağ içeriğinin ise daha yüksek olduğunu göstermiştir. Fenolik madde içeriği ve kompozisyonunun çeşide bağlı olduğu görülmüş ve sulama işlemi ile farklı sonuçlar elde edilmiştir. Zeytinyağlarının yağ asidi bileşimleri değişmemiştir, ancak her bir trigliserit konsantrasyonunda farklı değişiklikler gözlenmiştir. Toplam sterol ve β-sitosterol miktarlarında çeşitler arasında artış azalışlar gözlenmiş, ancak Δ-5-avenasterol miktarı tüm durumlarda artmıştır. Sarı ulak çeşidi sulama yapılmamış ve sulanmış diğer çeşitlerden temel bileşen ve hiyerarşik kümeleme analizi ile net bir şekilde ayrılmıştır.

Anahtar kelimeler: Sulama, yağ asidi, zeytinyağı, fenolik, sterol, triaçilgliserol

INTRODUCTION

Olive (Olea europaea L.) is a characteristic crop of Mediterranean basin, covering 96 % of the trees in the area. It is grown in subtropical climate with dry summers and wild winters. Olive trees are drought resistant and well adapted to arid and semi-arid regions with low water availability. Olive orchards have traditionally been dry farmed, however there has been increasing interest in water use during olive cultivation due to positive yield response of plantations to complementary irrigation. In olive trees, three main fruit development stages namely flowering, pit hardening, and post pit hardening periods show different tolerances to water stress; bloom and post pit hardening are the water sensitive stages whereas pit hardening is known to be a drought resistant phase (Goldhamer, 1999). Hence, supplemental irrigation during water sensitive phases of phenological plant cycle provides better vegetative growth and increases olive production. The increase in total oil production in response to irrigation is generally achieved by increment in size and quantity of drupes per tree rather than significant oil accumulation in fruit. Some contradictory and variety dependent results have been reported about the influence of water application on oil content in drupe mesocarps; positive (Stefanoudaki et al, 2001), negative (Dabbou et al, 2010) and invariable (Patumi et al, 1999; Zeleke et al, 2012) outcomes complicate to reach consistent conclusions.

Changes in quality, composition and sensory attributes of olive oil in response to irrigation have also been studied by several authors. Free acidity and peroxide value have been generally found to remain constant (Berenguer et al, 2006; Servili et al, 2007; Dabbou et al, 2010;), whereas ultraviolet spectrophotometric indices (K232, K270) have been determined to decrease with irrigation (Gόmez-Rico et al., 2007). Phenolic compounds are important constituents for oxidative stability and organoleptic characteristics such as bitterness and pungency attributes of oils. Total phenol content and individual phenolics have been reported to be influenced and generally inversely correlated by irrigation both for olives and resulting olive oils (Motilva et al, 2000; Tovar et al, 2001), as hydric stress encourages the synthesis of phenolic compounds (Parr and Bolwell, 2000). Fatty acid composition was slightly altered or determined to be unchanged in the majority of the early papers (Inglese et al, 1996; Tovar et al, 2002; Berenguer et al, 2006), nevertheless there are some results indicating the adverse effect of water application on oleic acid and unsaturated fatty acid concentration (Gόmez-Rico et al, 2007). The triglyceride composition is an important measure to determine the origin, purity and quality of olive oil and normally follow consistent trends with fatty acid composition (Yorulmaz et al, 2014). The major triglyceride of olive oil, triolein, was found either to fall (Stefanoudaki et al, 2001) or raise (Stefanoudaki et al, 2009) with irrigation. Sterols are the major components of the unsaponifiable part of lipids and they are important agents for evaluating the authenticity of virgin olive oil. Conflicting results have been reported about the tendency of individual sterols in response to irrigation, nonetheless, considerable number of studies have pointed the higher amount of total sterols of oils from water stressed trees when compared to irrigated ones (Inglese et al, 1996; Stefanoudaki et al, 2001; Stefanoudaki et al, 2009).

Turkey is one of the largest olive producer country in the world and olive tree population has increased recently with government support. While the trees are conventionally rain-fed, new orchards have mostly been planted with modern cultivation methods adopted to irrigation systems. However, little information is available on the influence of water supply on the quality and chemical properties of olives and corresponding olive oils. Hence, the current study investigates the fruit characteristics and chemical composition of virgin olive oils from irrigated and non-irrigated trees of five different varieties grown in Southern Anatolia, collected for two consecutive crop years.

MATERIALS AND METHODS

Reagents and standards

Methanol, hexane, pyridine, β-sitosterol, chloroform and formic acid were obtained from Merck (Darmstadt, Germany); stigmasterol, campesterol, 5α-cholestan-3β-ol (cholestanol), luteolin, p-coumaric acid, and rutin were purchased from Sigma (St-Louis, USA); 4-(2-hydroxyethyl)phenol (tyrosol), cyanidin 3-O-glucoside, cyanidin 3-O-rutinoside and apigenin were supplied from Fluka (Buchs, Switzerland); verbascoside (acteoside), luteolin-7-O-glucoside and oleuropein were purchased from Applichem (Darmstadt,Germany); trans-cinnamic acid was obtained from Aldrich (St- Louis, USA); while 37 fatty acid methyl ester (FAME) mix and N,O- bis (trimethylsilyl) trifluoro acetamide (BSTFA)+trimethyl chlorosilane (TMSC) were from Supelco (Bellefonte, USA). Hydroxytyrosol was synthesized from oleuropein as reported by Owen et al. (2000).

Olive sampling and oil extraction

Olea europaea L. fruits of five different cultivars were obtained from commercial orchards in five separate districts: Halhalı, Sarı ulak, Nizip Yağlık and Kilis Yağlık varieties were harvested from Mardin, Mersin, Gaziantep and Kilis provinces respectively in both crop years. Karamani cultivar was obtained from Hatay province in the first year of the experiment. The climate of the region is Mediterranean and annual rainfall was 317 mm and 809 mm for 2008 and 2009 respectively. Olive fruits of each variety were collected from both irrigated and rain-fed (non-irrigated) trees grown in the same environmental conditions and agricultural applications. Olive trees were irrigated by drip irrigation system with compensating emitters placed around trees. Four, eleven, eight, six and ten irrigation treatments were imposed for Halhalı, Karamani, Sarı ulak, Nizip Yağlık and Kilis Yağlık varieties respectively. Each of the treatments received 250, 50, 80, 30 and 50 L of water in the same order. All irrigation treatments ended in September for all cultivars. The fruits were picked in October-November, at appropriate harvest time for table olive production.

A representative batch of drupes were transported to laboratory and processed to olive oil. 2 kg of fruits were first washed, then crushed with a laboratory scale crusher. The resulting paste was kneaded for 30 minutes at 25°C. The oily paste was pressed to obtain the liquid phase and oil was separated from the liquid by centrifugation at 6000 rpm. Virgin olive oil samples were kept in nitrogen atmosphere at 4°C until analyses.

Analyses

Average weight, flesh/pit ratio, dry matter and oil content of fruits

Average weight and flesh/pit ratio of fruits were determined by weighing 10 individual olives and their stones. The dry matter content was measured by drying 10 g of olive paste in an oven at 105 °C to constant weight. Oil content was determined according to AOCS Official Method Am 2-93 (AOCS, 2003) by soxhelet apparatus using n-hexane as solvent and expressed as percentage of dry weight basis.

Phenolic profile of olive samples

Phenolic compound analysis of olives were performed according to the method described in Yorulmaz et al. (2012). High performance liquid chromatography (HPLC) (Shimadzu, Kyoto, Japan) apparatus equipped with Inertsil (250 mm x 4.6 mm, ODS-3, 5-μm particle size, GL Sciences, Tokyo, Japan) column was used for chromatographic analysis.

Fatty acid composition

Fatty acid methyl esters were prepared according to International Union of Pure and Applied Chemistry (IUPAC) (1987) and analyzed with Shimadzu GC-2010 (Shimadzu, Kyoto, Japan) gas chromatograph. DB-23 fused silica capillary column (60m x 0.25 mm i.d. x 0.25 μm film thickness) (J&W) was employed for chromatographic separation. Injector, column and detector temperatures were 230, 195 and 240°C respectively. The carrier gas was helium with a flow rate of 1 ml/min and the split ratio was 80:1.

Triglyceride composition

Chromatographic analysis of triacylglycerols was achieved by HPLC (Shimadzu, Kyoto, Japan) according to the method proposed by Herslöf (1981) and monitored with differential refractometer detector. Olive oil samples were dissolved (3%) in acetonitrile:2-propanol:hexane (2:2:1) prior to analysis. Nucleosil 100 C18 (25×0.46, 5μm particle size, Teknochroma, Barcelona, Spain) column was employed for separation and mobile phase was acetonitril:2-propanol:hexan (500:118:100) with a flow rate of 1 ml/min. Oven temperature was 25°C. Triacylglycerols were separated according to the equivalent carbon number (ECN) and expressed as the percentage of each triacylglycerol. The peaks were identified by comparing the data given in literature (Ollivier et al, 2006).

Sterol composition

Sterol composition was determined according to AOCS Official Method Ch 6-91 (2003). Silyl ethers of the sterols were analyzed by GC 2010 gas chromatograph (Shimadzu, Kyoto, Japan). HP-5 fused silica capillary column (30m x 0.25 mm i.d. x 0.25 μm film thickness) (Chrom Tech., Apple Valley, MN, USA) was used for chromatographic elution. Injector, column and detector temperatures were 280, 260 and 290 °C respectively. Helium was the carrier gas with a flow rate of 0.8 ml/min and split ratio was 50:1.

Statistical Analysis

Statistical analysis was carried out using SPSS 9 statistical software (SPSS Inc., Chicago, USA). Data were evaluated by Students’s t-test test to determine any significant differences between irrigation treatments. A p-value of less than 0.05 was considered significant. Data were also evaluated by principal component analysis (PCA) and hierarchical cluster analysis (HCA) using XLSTAT 2014 version (Addinsoft, New York, NY).

RESULTS

Olive Characteristics

Physical and chemical characteristics together with phenolic composition of olives from irrigated and rain-fed trees is listed in Table 1. Average fruit weight, flesh/pit ratio were lower and dry matter content were higher in rain-fed trees for all cultivars confirming former works (Gόmez-Rico et al, 2007). The increase in water content of fruits due to irrigation resulted in higher average drupe weights. Oil contents of olives on dry weight basis, decreased with drip irrigation by 5.73% for Nizip Yağlık, 4.86 % for Kilis Yağlık, 4.44 % for Halhalı, 4.51 % for Karamani and 7.33% for Sarı ulak variety. Oil content results are in accordance with some previous works (Gόmez-Rico et al, 2007; Dabbou et al., 2010), nonetheless there are a moderate number of studies indicating the positive effect of irrigation on oil content of fruit mesocarp (Inglese et al., 1996; Stefanoudaki et al, 2001). The higher oil content may be possibly because of the lower fruit load of rain-fed trees. Total phenol content of olive fruits were determined by adding up each individual phenolic compounds and ranged between 1526.39-11778.21 mg/kg. Irrigation increased phenolic contents of Nizip Yağlık, Kilis Yağlık and Halhalı but decreased that of Karamani and Sarı ulak varieties. The major phenolic, secoiridoid oleuropein, had similar respond to irrigation with total phenol content and determined between 201.15-8082.66 mg/kg. It increased in Nizip Yağlık, Kilis Yağlık, Halhalı but decreased  in Karamani and Sarı ulak by extra water application. Trans cinnamic acid, a marker for Turkish olive cultivars grown in Anatolia (Yorulmaz et al., 2012), is the second predominant phenolic of olives and varied between 98.06-2372.18 mg/kg. Its concentration was higher than oleuropein in drip-irrigated Karamani variety. Similar to trans cinnamic acid, luteolin-7-glycoside and verbascoside also increased in Nizip Yağlık, Kilis Yağlık and Halhalı but decreased  in Karamani and Sarı ulak fruits in response to irrigation. Hydroxytyrosol and tyrosol were two phenolic alcohols of olives, and both showed different attitudes by water treatment for various cultivars where statistically significant descents were observed for Karamani. Tyrosol had lower concentrations than hydroxytyrosol for all analyzed samples. Concentrations of two cyanidin glycosides, cyanidin-3-O-glucoside and cyanidin-3-O-rutinoside, responsible for black color of drupes increased with irrigation, except for Karamani cultivar. p-coumaric acid increased in all cultivars and the remaining flavonoids (rutin, apigenin and luteolin) did not have a common tendency by water supplement. There are very limited number of papers revealing the influence of irrigation to phenolic distribution of olives. Patumi et al (2002) reported higher values for tyrosol, vanillic acid, 3,4-dihydroxyphenylglycol, oleuropein aglycones, oleoside-11-methyl ester and oleuropein but lower values for hydroxytyrosol in irrigated trees.

Table 1. Physical and chemical characteristics of olives from rain fed and irrigated trees

Nizip yaglik Kilis yaglik Halhalı Karamani Sarı Ulak
Rain-fed Drip

Irrigation

 Rain-fed Drip

Irrigation

 Rain-fed Drip

Irrigation

 Rain-fed Drip

Irrigation

 Rain-fed Drip

Irrigation
Average weight (g) 1.64 2.70 2.43 2.86 1.65X 2.63Y 3.37X 4.56Y 1.95 2.20
Flesh/Pit ratio 3.74 4.27 3.53X 4.25Y 4.47 4.59 5.14X 6.37Y 2.45 2.72
Dry matter (%) 71.83X 54.41Y 59.59 56.17 55.53 55.20 48.88 45.78 58.32 56.71
Oil (%, d.b.) 41.30 35.57 26.62 21.76 33.10 28.66 26.75X 22.24Y 31.93 24.60
Hydroxytyrosol (mg/kg) 234.52 637.35 159.09 164.69 143.46 131.52 341.20X 197.57Y 532.63 478.73
Tyrosol (mg/kg) 60.95 113.27 97.39 95.57 60.13 127.46 75.80X 11.25Y 200.08 212.84
Cyanidin 3-O-glucoside (mg/kg) 6.20 48.29 118.38 118.60 1.69 4.47 15.48X 0.37Y 2.13 0.80
Cyanidin 3-O-rutinoside (mg/kg) 53.62 214.19 224.10 296.34 14.06 42.36 69.18X 1.62Y 32.98 2.35
p-coumaric acid (mg/kg) 1.86 2.42 0.34 1.35 0.53 1.63 1.41X 3.17Y 1.64 1.90
Verbascoside (mg/kg) 69.93 90.22 41.39 81.10 14.54 33.63 41.15X 4.17Y 87.71 42.82
Luteolin-7-glucoside (mg/kg) 265.35 1383.42 110.15 265.70 117.38 267.30 438.26X 110.07Y 1684.95 1193.91
Rutin (mg/kg) 49.37 149.63 32.28 63.81 31.04 80.35 226.06X 15.50Y 405.66 278.22
Oleuropein (mg/kg) 890.58 3666.82 628.20 1053.24 1969.48 6046.92 3968.60X 201.15Y 8082.66 6741.13
trans-cinnamic acid (mg/kg) 890.53 2372.18 98.06 244.18 864.63 1465.16 1122.70X 658.53X 661.79 364.09
Luteolin (mg/kg) 22.74 57.33 16.67 39.21 115.29X 57.27Y 17.66X 434.40Y 84.74 61.00
Apigenin (mg/kg) 0.66 0.17 0.34 0.25 2.81 3.86 3.78 2.38 1.24 0.51
Total phenolic compounds (mg/kg) 2551.35X 8735.36Y 1526.44 2423.10 3335.41 8254.98 6331.31 1640.22 11778.26 9378.33

†Different superscript letters (X-Y) indicate significant differences (P ˂0.05) between water availibilities of each single cultivar.

Olive Oil Characteristics

The fatty acid composition of oils from dry-farmed and irrigated trees is presented in Table 2. Myristic (C14:0), palmitic (C16:0), palmitoleic (C16:1), heptadecanoic (C17:0), heptadecenoic (C17:1), stearic (C18:0), oleic (C18:1), linoleic (C18:2), linolenic (C18:3), arachidic (C20:0), gadoleic (C20:1), behenic (C22:0) and lignoceric (C24:0) acids were monitored in oil samples. Fatty acid ratios of all cultivars were within the limits established by Turkish Food Codex (2018), EU (2013) and IOC (2015) regulations except for C 17:1 ratios of Sarı ulak (both rain-fed and irrigated) and C20:0 percentage of rain-fed Halhalı samples. The main fatty acid was oleic acid ranging between 62.15 (Karamani)- 72.05 % (Halhalı). The prevailing polyunsaturated fatty acid was linoleic acid which had the values between 6.73 (Halhalı)- 15.38 % (Karamani). Palmitic acid, the major saturated fatty acid, varied between 12.12 (Sarı ulak) – 16.55 % (Karamani); whereas stearic acid existed between 3.14 (Karamani)- 3.78 % (Halhalı). The sum of the remaining fatty acids were lower than 4 %.

Only few fatty acids, namely, palmitic acid of Kilis Yağlık and gadoleic acid of Kilis Yağlık and Halhalı, were affected significantly by irrigation. The other fatty acids did not exhibit a constant relation with irrigation, approving some previous works (Inglese et al., 1996; Motilva et al., 2000; Ayton et al, 2007). Several studies stating the significant influence of water application on fatty acid composition have also been reported (Stefanoudaki et al., 2001; Salas et al. 1997).

Table 2. Fatty acid composition of oils from rain fed and irrigated trees (%)

Nizip yaglik Kilis yaglik Halhalı Karamani Sarı Ulak
Rain-fed Drip

Irrigation

 Rain-fed Drip

Irrigation

 Rain-fed Drip

Irrigation

 Rain-fed Drip

Irrigation

 Rain-fed Drip

Irrigation
C14:0 0.01 0.01 0.01 0.01 0.01X 0.02Y 0.01 0.01 0.01 0.01
C16:0 14.25 15.60 14.04X 15.00Y 14.86 14.77 15.12 16.55 12.55 12.12
C16:1 1.08 1.01 0.91 1.04 0.98 1.15 1.58 0.96 0.92 0.88
C17:0 0.12 0.10 0.14 0.11 0.11 0.11 0.15 0.13 0.20 0.26
C17:1 0.18 0.17 0.20 0.19 0.19 0.14 0.20 0.18 0.32 0.35
C18:0 3.48 3.49 3.57 3.61 3.78 3.47 3.46 3.14 3.33 3.36
C18:1 67.86 69.48 71.50 68.49 71.39 72.05 66.21 62.15 69.50 70.64
C18:2 11.54X 8.48Y 8.07 10.13 7.04 6.73 11.66 15.38 11.40 10.59
C18:3 0.60 0.53 0.64 0.60 0.57 0.58 0.69 0.68 0.89 0.91
C20:0 0.50 0.43 0.49 0.48 0.62 0.59 0.52 0.44 0.49 0.46
C20:1 0.22 0.16 0.25X 0.21Y 0.28X 0.23Y 0.25 0.24 0.27 0.29
C22:0 0.01 0.01 0.01 0.01 0.01 0.01 0.02 0.02 0.01 0.01
C24:0 0.11 0.08 0.08 0.10 0.12 0.14 0.13 0.11 0.07 0.08
MUFA/PUFA 5.70X 7.87Y 8.69 6.84 9.67 10.06 5.52 3.96 5.94 6.66

†Different superscript letters (X-Y) indicate significant differences (P ˂0.05) between water availibilities of each single cultivar.

Triacylglycerol composition of olive oils obtained from rain fed and irrigated trees is shown in Table 3. Main triacylglycerols were triolein (OOO), palmitodiolein (OOP), dioleolinolein (OOL), palmitooleolinolein (PLO), dipalmitoolein (POP) and stearodiolein (SOO). Additionally palmitoleodiolein (OOPo), palitoleopalmitoolein (PoOP), trilinolein (LLL), oleodilinolein (OLL), oleolinoleolinolenin (OLLn), palmitodilinolein (PLL), palmitolinoleolinolenin (PLLn), dioleolinolenin (OOLn), palmitooleolinolenin (POLn), dipalmitolinolein (PPL) and palmitostearoolein (POS) were found in lower ratios. The main triglyceride, triolein, ranged between 27.29 (Karamani) – 38.69 % (Kilis Yağlık). Irrigation increased OOO ratio of Nizip and Kilis Yağlık, but decreased that of Halhalı, Karamani and Sarı ulak oils. OOP, existed as the second important triglyceride and varied between 23.36 (Sarı ulak) – 28.91 % (Nizip Yağlık). OOP values decreased in all cultivars’ oils by water treatment except for Nizip Yağlık oils. Stefanoudaki et al (2001) reported higher values for OOO and lower percentages for POO(+SOL) in oils of water stressed trees than irrigated ones. OOL (+PPLn) was between 10.18 (Kilis Yağlık) – 17.15 % (Karamani) and decreased with additional water supply for Nizip Yağlık and Sarı ulak varieties, although statistically significant differences were not observed.

Sterol content and erythrodiol-uvaol ratio of olive oils from dry farmed and irrigated trees is tabulated in Table 4. Total sterol content of oil samples were all above the minimum established limit of 1000 mg/kg determined by national and international regulations for virgin olive oil. Total sterol content of the oils decreased in Nizip Yağlık and Kilis Yağlık by 25.74 %, 1.94 % but increased in Halhalı, Karamani, Sarı ulak varieties by 10.70 %, 16.19 % and 10.61 % respectively. Inglese et al (1996), Stefanoudaki et al (2001) and Stefanoudaki et al (2009) reported higher total sterol contents for the oils from water stressed trees, whereas Berenguer et al (2006) figured increments and invariable results respectively in a two year assay. β-sitosterol, Δ-5-avenasterol and campesterol were the main sterols, while cholesterol, brassicasterol, 24-methylene-cholesterol, campestanol, stigmasterol, Δ-7-campesterol, clerosterol, sitostanol, Δ-5,24-stigmastadienol, Δ-7-stigmastenol, Δ-7-avenasterol were also determined in small amounts. β-sitosterol existed between 934.44 (Nizip Yağlık)- 1316.00 mg/kg (Karamani) and had similar respond to irrigation with total sterol content since it covers the major part of sterol fraction. Δ-5-avenasterol was between 50.96 (Karamani) – 166.66 mg/kg (Kilis Yağlık) and increased with irrigation for all cultivars in contrast with the results obtained by Inglese et al. (1996) and Stefanoudaki et al. (2009). β-sitosterol and Δ-5-avenasterol percentages were strong and inversely correlated (r = -0.93) probably because of desaturase enzyme activity altering β-sitosterol to Δ-5-avenasterol. Campesterol varied between 21.83 (Kilis Yağlık) – 52.92 mg/kg (Sarı ulak), below the established upper limit of 4.0 %. Stigmasterol ratios were lower than campesterols’ for all samples compatible with regulation requirements. Increases in campestanol were recorded in all cultivars by water supplement. Individual sterols excluding campestanol and Δ-5-avenasterol did not reveal a common tendency in response to irrigation. The sum of two triterpene dialcohols (erythrodiol and uvaol) were below the regulatory limit of 4.5 % for all cultivars and increased only in Nizip Yağlık oils and decreased for the rest of the varieties by water treatment.

Table 3. Triacylglycerol composition of oils from rain fed and irrigated trees (%)

Nizip yaglik Kilis yaglik Halhalı Karamani Sarı ulak
Rain-fed Drip

Irrigation

 Rain-fed Drip

Irrigation

 Rain-fed Drip

Irrigation

 Rain-fed Drip

Irrigation

 Rain-fed Drip

Irrigation
LLL 0.17 0.06 0.05 0.11 0.06 0.22 0.17X 0.52Y 0.04 0.01
OLLn+PoLL 0.08 0.07 0.10 0.07 0.07 0.18 0.17 0.34 0.13 0.07
PLLn 0.02 0.04 0.01 0.03 0.05 0.04 0.08 0.08 0.02 0.04
OLL+OLPo 2.78X 1.38Y 1.20 1.24 0.89 2.42 2.72X 4.30Y 1.68 1.68
OOLn 0.90 0.64 0.72 0.71 0.42X 0.96Y 0.94 0.84 0.77 1.90
PLL 0.56X 0.29Y 0.18 0.27 0.13X 0.60Y 0.60X 1.18Y 0.36 0.55
POLn 0.08 0.02 0.04 0.04 0.03 0.05 0.04 0.11 0.03 0.05
OOL+PPLn 12.96 11.35 10.18 10.98 10.42 12.27 14.76 17.15 13.82 13.27
OOPo 0.74 1.55 1.25 0.83 2.91 1.35 0.71 0.92 1.53 1.46
PLO+SLL 9.87 7.17 7.13 7.13 5.64 8.26 8.91X 11.87Y 9.08 7.41
PoOP 0.48 0.62 0.32 0.54 0.37 0.72 0.56 1.82 1.59 1.48
PPL 0.16 0.30 0.16 0.38 0.10 0.14 0.16 0.85 0.13 0.18
OOO 33.02 35.13 36.08 38.69 36.77 32.88 33.52X 27.29Y 36.29 35.38
OOP 27.69 28.91 28.20 27.23 28.42 28.02 26.70 24.03 25.97X 23.36Y
POP 3.51 4.38 5.41 5.76 4.57 4.81 4.27 3.32 3.17 2.12
SOO 5.37 5.77 5.43 5.79 6.95 5.28 4.06 4.04 4.82 8.51
POS 1.51 2.23 0.85 2.72 2.10 1.70 1.56 1.26 0.50 2.55

†Different superscript letters (X-Y) indicate significant differences (P ˂0.05) between water availibilities of each single cultivar.

Table 4. Sterol content (mg/kg) and eritrodiol-uvaol ratio (%) of oils from rain fed and irrigated trees

Nizip yaglik Kilis yaglik Halhalı Karamani Sarı ulak
Rain-fed Drip

Irrigation

 Rain-fed Drip

Irrigation

 Rain-fed Drip

Irrigation

 Rain-fed Drip

Irrigation

 Rain-fed Drip

Irrigation
Cholesterol 9.42 5.15 5.50 4.15 6.35X 5.30Y 6.66 6.07 7.44 7.79
Brassicasterol 1.33X 0.61Y 0.71 0.32 0.56 0.16 0.71 0.61 0.53 0.54
24-methylene-cholesterol 0.66 1.11 0.85 1.58 1.70 0.98 0.88 0.42 1.36 1.61
Campesterol 48.69X 33.97Y 25.11 21.83 36.37 38.18 31.63 35.16 47.32 52.92
Campestanol 9.33 2.83 3.50 1.39 2.23 2.19 2.35 1.57 3.27 2.86
Stigmasterol 21.49 19.69 17.34X 13.51Y 11.74 14.57 13.43X 17.40Y 11.84 12.07
Δ-7-campesterol 2.06X 0.96Y 1.32X 0.54Y 0.40 0.43 0.24 0.61 1.24 1.03
Clerosterol 13.63X 9.90Y 11.93 11.10 10.27 11.03 12.41 14.34 11.67 13.59
β-sitosterol 1282.93X 934.44Y 1013.13 961.00 1052.49 1170.62 1134.62 1316.00 1014.82 1147.14
Sitostanol 19.91 8.79 9.57X 6.38Y 9.62 14.83 6.50 11.70 8.23 8.81
Δ-5-avenasterol 107.86 111.67 127.03 166.66 72.17 86.07 50.96 93.99 55.88 56.27
Δ-5,24-stigmastadienol 7.52X 5.43Y 6.94 7.30 4.88 6.59 5.08 5.59 5.53 5.63
Δ-7-stigmastenol 9.68X 5.72Y 3.30 3.41 5.02 7.49 4.37 9.06 6.42 5.08
Δ-7-avenasterol 14.54X 9.89Y 5.91 9.02 7.13 8.87 4.63 8.28 5.76 6.23
Total sterols 1549.07X 1150.19Y 1232.18 1208.16 1220.96 1367.35 1274.48 1520.82 1181.36 1321.62
Erythrodiol+uvaol 1.52 2.25 2.14 1.57 3.72X 2.01Y 2.96X 0.52Y 2.27 1.96

†Different superscript letters (X-Y) indicate significant differences (P ˂0.05) between water availibilities of each single cultivar.

Multivariate analysis

Principal component analysis was performed to identify the differences between cultivars based on their attitudes in response to irrigation. Analytical data with adequate selected variables (average weight, flesh/pit ratio, dry matter, oil, hydroxytyrosol, tyrosol, p-coumaric acid, luteolin-7-glucoside, rutin, oleuropein, trans cinnamic acid, luteolin content of olives; C14:0, C 16:0, C 16:1, C17:0, C17:1, C18:1, C18:2, C18:3, C20:0, C20:1, C22:0, C24:0, LLL, PLLn, OLL+OLPo, OOLn, PLL, OOL+PPLn, PLO+SLL, PoOP, PPL, OOO, OOP, POP, SOO, cholesterol, brassicasterol, campesterol, campestanol, Δ-7-campesterol, Δ-7-stigmastenol, Δ-7-avenasterol and erythrodiol+uvaol ratio of corresponding oils) were arranged in a matrix. The first (F1), second (F2) and third (F3) principal components had eigen values of 14.42, 11.11, 6.59 and accounted for 32.04, 24.77 and 14.65 of the variance respectively. Loading and factor score plots are given in Figure 1 and 2. F1 showed high and positive correlations with average weight, LLL, OLL+OLPo, PLL, PPL; high and negative correlations with C18:1 and OOO. F2 was strong and positively correlated with C17:0, C18:3 and high and negatively correlated with POP. Score plot revealing the relations among variables showed that KI, KR, HI had positive scores on F1; while NI, KLI, KLR, HR had positive scores on both F1 and F2.

Figure 1. Loading plot of cultivars from rain-fed and irrigated trees obtained from PCA of data using selected variables on the plane identified by two principal components (Kilis Yağlık rain-fed: KLR, Kilis Yağlık irrigated: KLI, Nizip Yağlık rain-fed: NR, Nizip Yağlık irrigated: NI, Karamani rain-fed: KR, Karamani irrigated: KI, Halhalı rain-fed: HR, Halhalı irrigated: HI, Sarı ulak rain-fed: SR, Sarı ulak irrigated: SI)

Figure 2. Factor score plot of cultivars from rain-fed and irrigated trees obtained from PCA of data using selected variables on the plane identified by two principal components  (Kilis Yağlık rain-fed: KLR, Kilis Yağlık irrigated: KLI, Nizip Yağlık rain-fed: NR, Nizip Yağlık irrigated: NI, Karamani rain-fed: KR, Karamani irrigated: KI, Halhalı rain-fed: HR, Halhalı irrigated: HI, Sarı ulak rain-fed: SR, Sarı ulak irrigated: SI)

Olive and the oil samples were also subjected to further PCAs using i) all physical and chemical parameters, ii) olive phenolics, iii) fatty acids, iv) triacylglycerols, v) sterols as variables. All PCAs revealed that Sarı ulak variety (both rain-fed and irrigated samples) were well separated from other cultivars. Fatty acids were more evident than sterols and triacylglycerols in discriminating the samples.

Hierarchical cluster analysis was carried out to differentiate olive oils according to their response to water treatment utilizing the selected variables, as in PCA. Euclidean distance between samples and Ward algorithm were used to perform the analysis. A dendrogram obtained from HCA is given in Figure 3, where 3 main groups were identified. The first group contained NR, KLR, KLI, HR, KI where a high similarity between KLR and KLI was observed. The second group consisted of NI and KR. The third group was built by HI, SR, SI where SR and SI formed a couple being surrounded by HI.

Figure 3. Hierarchical cluster analysis dendrogram of cultivars from rain-fed and irrigated trees obtained using selected variables (Kilis Yağlık rain-fed: KLR, Kilis Yağlık irrigated: KLI, Nizip Yağlık rain-fed: NR, Nizip Yağlık irrigated: NI, Karamani rain-fed: KR, Karamani irrigated: KI, Halhalı rain-fed: HR, Halhalı irrigated: HI, Sarı ulak rain-fed: SR, Sarı ulak irrigated: SI)

CONCLUSION

Thus, in conclusion, the results indicate that drip irrigation affects the characteristics of both olives and olive oils, however various cultivars respond differently to water application. So, further studies should be carried out for the other varieties cultivated in different regions of Turkey, including more parameters such as shelf life and sensorial quality. It is also important to determine the right amount and time of water supplement to increase the yield and quality of the products.

EFERENCES

AOCS, (2003). Official Methods and Recommended Practices of the American Oil Chemists’ Society AOCS Press, Champaign.
Ayton, J., Mailer, R. J., Haigh, A., Tronson, D., Conlan, D. (2007). Quality and oxidative stability of Australian olive oil according to harvest date and irrigation. J. Food Lipids 14:138-156. http://dx.doi.org/ 10.1111/j.1745-4522.2007.00076.x
Berenguer, M. J, Vossen, P. M., Grattan, S. R., Connell, J. H., Polito, V. S. (2006). Tree irrigation levels for optimum chemical and sensory properties of olive oil. HortScience 41: 427–432.
Dabbou, S., Chehab, H., Faten, B., Dabbou, S., Esposto, S., Selvaggini, R., Taticchi, A., Servili, M., Montedoro, G. F., Hammami, M. (2010). Effect of three irrigation regimes on Arbequina olive oil produced under Tunisian growing conditions. Agr. Water Manage. 97: 763-768. http://dx.doi.org/ 10.1016/j.agwat.2010.01.011
European Community Regulation 1348/2013 (2013). No 2568/91 on the characteristics of olive oil and olive-residue oil and on the relevant methods of analysis.
Goldhamer, D. A. (1999). Regulated deficit irrigation for California canning olives. Acta Hortic. 474: 373-375. http://dx.doi.org/ 10.17660/ActaHortic.1999.474.76
Gόmez-Rico, A., Salvador, M. D., Moriana, A., Perez, D., Olmedilla, N., Ribas, F., Fregapane, G. (2007). Influence of different irrigation strategies in a traditional Cornicabra cv. olive orchard on virgin olive oil composition and quality. Food Chem. 100: 568-578. http://dx.doi.org/ 10.1016/j.foodchem.2005.09.075
Herslöf, B. G. (1981). HPLC of triglycerides using UV detection. J. High Resolut. Chromatogr. 4: 471-473. http://dx.doi.org/ 10.1002/jhrc. 1240040911
Inglese, P., Barone, E., Gullo, G. (1996). The effect of complementary irrigation on fruit growth, ripening pattern and oil characteristics of olive (Olea europaea L.) cv. Carolea. J. Hortic. Sci. 71: 257–263.
International Olive Oil Council (2015). Trade Standard applying to olive oil and olive pomace oils. COI/T.15/NC No 3/Rev.
IUPAC, (1987). Standard Methods for Analysis of Oils, Fats and Derivates, International Union of Pure and Applied Chemistry, 7 th ed., IUPAC Method 2.301, Blackwell Scientific Publications.
Motilva, M. J., Tovar, M. J., Romero, M. P., Alegre, A., Girona, J. (2000). Influence of regulated deficit irrigation strategies applied to olive trees (Arbequina cultivar) on oil yield and oil composition during the fruit ripening. J. Sci. Food Agr. 80: 2037–2043. http://dx.doi.org/10.1002/ 1097-0010(200011)80:14<2037::AID-JSFA733>3.0.CO;2-0
Ollivier, D., Artaud, J., Pinatel, C., Durbec, J.P., Guérère, M. (2006) Differentiation of French virgin olive oil RDOs by sensory characteristics, fatty acid and triacylglycerol compositions and chemometrics. Food Chem. 97:382–393. http://dx.doi.org/10.1007/s11746-014-2554-7.
Owen, R. W., Mier, W., Giacosa, A., Hull, W. E., Spiegelhalder, B., Bartsch, H. (2000). Identification of lignans as major components in the phenolic fraction of olive oil. Clin. Chem. 46: 976-988.
Parr, J., Bolwell, G. (2000). Phenols in the plant and in man. The potential for possible nutritional enhancement of the diet by modifying the phenols content or profile. J. Sci. Food Agr. 80: 985–1012. http://dx.doi.org/ 10.1002/ (SICI)1097-0010(20000515)80:7<985::AID-JSFA572>3.0.CO;2-7
Patumi, M., d’Andria, R., Fontanazza, G., Morelli, G., Giorio, P., Sorrentino, G. (1999). Yield and oil quality of intensively trained trees of three cultivars of olive (Olea europaea L.) under different irrigation regimes. J. Hortic. Sci. Biotech. 74: 729-737.
Patumi, M., d’Andria, R., Marsilio, V., Fontanazza, G., Morelli, G., Lanza, B. (2002). Olive and olive oil quality after intensive monocone olive growing (Olea europaea L. cv. Kalamata) in different irrigation regimes. Food Chem. 77: 27-34. http://dx.doi.org/10.1016/ S0308-8146(01)00317-X
Salas, J., Pastor, M., Castro, J., Vega, V. (1997). Influencia del riego sobre la composition y caracteristicas organolepticas del aceite de oliva. Grasas Aceites 48: 74–82.
Servili, M., Esposto, S., Lodolini, E., Selvaggini, R., Taticchi, A., Urbani, S., Montedoro, G., Serravalle, M., Gucci, R. (2007). Irrigation effects on quality, phenolic composition, and selected volatiles of virgin olive oils Leccino. J. Agric. Food Chem. 55: 6609–6618. http://dx.doi.org/ 10.1021/jf070599n
Stefanoudaki, E., Chartzoulakis, K., Koutsaftakis, A., Kotsifaki, F. (2001). Effect of drought stress on qualitative characteristics of olive oil of cv Koroneiki. Grasas Aceites 52: 202-206. http://dx.doi.org/ 10.3989/gya.2001.v52.i3-4.358
Stefanoudaki, E., Williams, M., Chartzoulakis, K., Harwood, J. (2009). Effect of irrigation on quality attributes of olive oil. J. Agric. Food Chem. 57: 7048-7055. http://dx.doi.org/ 10.1021/jf900862w
Tovar, M. J., Romero, M. P. J., Motilva, M. J. (2001). Changes in the phenolic composition of olive oil from young trees (Olea europaea L. cv. Arbequina) grown under linear irrigation strategies. J. Agric. Food Chem. 49: 5502–5508. http://dx.doi.org/ 10.1021/jf0102416
Tovar, M. J., Romero, M. P., Alegre, S., Girona, J., Motilva, M. J. (2002). Composition and organoleptic characteristics of oil from Arbequina olive (Olea europaea L.) trees under deficit irrigation. J. Sci. Food Agric. 82: 1755–1763. http://dx.doi.org/ 10.1002/jsfa.1246
Turkish Food Codex, Communique on olive oil and pomace oil (2018). The Official Gazette of Republic of Turkey, Number 27665, Ankara.
Yorulmaz, A., Poyrazoglu, E. S., Ozcan, M. M., Tekin, A. (2012). Phenolic profiles of Turkish olives and olive oils. Eur. J. Lipid Sci. Tech. 114: 1083-1093. http://dx.doi.org/ 10.1002/  ejlt.201100186
Yorulmaz, A., Yavuz, H., Tekin, A. (2014). Characterization of Turkish olive oils by triacylglycerol structures and sterol profiles. J. Am. Oil Chem. Soc. 91: 2077–2090. http://dx.doi.org/10.1007/s11746-014-2554-7
Zeleke, K., Mailer, R., Eberbach, P., Wünsche, J. (2012). Oil content and fruit quality of nine olive (Olea europaea L.) varieties affected by irrigation and harvest times. New Zeal. J. Crop Hort. 40: 241-252. http://dx.doi.org/ 10.1080/ 01140671.2012.662159.

*] Corresponding author /Yazışmalardan sorumlu yazar;
*   herinc@ohu.edu.tr,                                     ✆ (+90) 388 225 4005                            (+90) 388 225 0112

/0 Yorumlar/tarafından
,

2019 – 2020 Üretim Sezonu Sofralık Zeytin ve Zeytinyağı Rekoltesi Raporu 07 Ekim 2019 – İZMİR

2019-2020 ÜRETİM SEZONU
SOFRALIK ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI REKOLTESİ ULUSAL RESMİ TESPİT HEYETİ RAPORU
07 EKİM 2019-İZMİR

T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğünün 09.08.2019 tarih ve 92061122-105.06-E.2427880 sayılı yazılarında; Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi’nin (UZZK) koordinatörlüğünde, ülkemiz zeytin ve zeytinyağı üretim sezonuna ilişkin sağlıklı ve güvenilir verileri sağlamak amacıyla 2009/2010 sezonundan itibaren olduğu gibi “Zeytin ve Zeytinyağı Rekoltesi Ulusal Resmi Tespit Heyeti “ tarafından tüm zeytin yetiştirilen bölgelerde zeytin ve zeytinyağı işletmeleri, ilgili kurum, kuruluş ve kişilerle görüşülerek gerçekleştirilen ulusal ürün rekoltesi tespit çalışmalarına bu yıl da 2019/2020 üretim sezonu için Eylül ayında çalışılması görevi verilmiştir.

Bu çerçevede Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyimizce bir çalışma planı oluşturmak üzere, 29.08.2019 tarihinde yapılan söz konusu toplantıya, Aydın Ticaret Borsası, İzmir Ticaret Borsası, İzmir Ticaret Odası, Aydın İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, İzmir İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Ege Bölgesi Sanayi Odası, Muğla Ticaret Borsası, Zeytincilik Araştırma Enstitüsü, Ticaret ve Sanayi Kontuvarı, Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Birliği, İstanbul Ticaret Borsası, Akhisar Ziraat Odası temsilcilerinin katılımı ile gerçekleşmiştir. Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Birliği, Ticaret ve Sanayi Kontuvarı, Savola Yağ, Bunge, Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçı Birliği, İzmir Ticaret

Borsası, Çanakkale Ticaret Borsası, Muğla Ticaret Borsası, Ayvalık Ticaret Odası, Antalya Ticaret Borsası ve İstanbul Ticaret Borsasının maddi, Türkiye Ziraat Odaları Birliği temsilcisi Akhisar Ziraat Odasının ayni katkıları ile yapılan çalışmalara aşağıda adı ve/veya yetkili temsilcisi bulunan kurum ve kuruluşların katılımı ile “Zeytin ve Zeytinyağı Rekoltesi Ulusal Resmi Tespit Heyetleri” oluşturularak “Zeytin ve Zeytinyağı Rekoltesi Ulusal Resmi Tespit Heyeti ve Çalışma Programı” çerçevesinde yapılan tetkikler sonucu aşağıdaki 2019-2020 Türkiye Rekolte Raporu hazırlanmıştır.

 

1- 2019-2020 SEZONU KUZEY EGE – MARMARA BÖLGESİ ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI REKOLTESİ RESMİ HEYETİ RAPORU

 

2019–2020 sezonu Kuzey Ege ve Marmara Bölgesi zeytin ve zeytinyağı rekoltesini tespit etmek amacıyla görevlendirilen heyetimiz çalışmalarını Ege Bölgesinin kuzeyinde, yani İzmir’in kuzey ilçeleri, Balıkesir, Çanakkale, Tekirdağ ve Bursa illerine bağlı zeytin yetiştirilen bölgelerde 23-28 Eylül 2019 tarihleri arasında tamamlamıştır.

  • Çalışmalarımızda heyetimiz İzmir’in kuzey ilçeleri ile Balıkesir, Çanakkale ve Bursa illerinin ilçe, köy ve beldelerinde bulunan zeytinliklerde teknik incelemeler yapmış, Tarım ve Orman Bakanlığı İl ve İlçe Müdürlükleri, Tarım Satış Kooperatifleri, üreticiler, zeytin ve zeytinyağı işletmeleriyle görüşmeler gerçekleştirmiştir.
  • Çalışma kapsamında yapılan görüşmelerde geçen yıl bölge genelinde yapılan rekolte tahmininin üzerinde bir üretimin gerçekleştiği belirtilmiştir.
  • Rekolte heyetlerinin çalışma programında yer alan ilçelerde üretim miktarları ile üretimin sofralık ve yağlık olarak dağılımı; heyet üyelerinin arazi gözlemi, sektör ve Tarım ve Orman İl/İlçe Müdürlükleri ile görüşmeleri sonucunda tahmin edilmiştir. Heyetimizin arazi programında yer almayan ilçelerdeki ürün tahminleri, arazi programındaki illerdeki üretim ortalamaları dikkate alınarak tabloya yansıtılmıştır.
  • Heyetimizin görev yaptığı bölgelerde zeytin hastalıkları ile ilgili herhangi bir zarar görülmemiş olup kısmen görülen dökülmeler de ekonomik sınırın altında tespit edilmiştir.
  • Çiçeklenme zamanında yaşanan olumsuz iklim şartlarından (yağış, sıcaklık, kuraklık vs.) dolayı bölgeler arasında verim farklılıkları gözlenmiştir.
  • Önceki sezondan yüklü bir zeytinyağı devrinin olmadığı tespit edilmiştir.
  • Rekolteye ilişkin yapılan gözlemlerde zeytinlerin çoğunlukla sofralık özellikte olduğu ancak sofralık zeytin alıcılarından gerekli talep oluşmaz ise buradan bir miktar zeytinin yağlık zeytine kayabileceği öngörülmektedir.

Sonuç olarak; Kuzey Ege ve Marmara Bölgesi 2019/2020 sezonunda zeytin ağaç sayısı, üretilecek zeytinden sofralığa ve yağlığa ayrılacak miktar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını gösterir veriler ilişikteki tabloda sunulmuştur.

BALIKESİR

2019–2020 Sezonu zeytin ve zeytinyağı rekoltesi tahmin heyeti olarak Balıkesir İli Ayvalık, Gömeç, Burhaniye, Havran, Edremit, Erdek, Bandırma İlçeleri ve köylerinde bulunan zeytinliklerde gerekli incelemelerde bulunulmuştur.

Zeytincilikte önemli bir yere sahip olan bu ilde üreticiler, kooperatifler, sanayiciler ile Tarım ve Orman İlçe Müdürlükleri’nde ilgili teknik personellerle yapılan görüşmeler sonucunda 2019/2020 zeytin ve zeytinyağı sezonu ile ilgili bilgiler edinilmiştir.

Ayvalık, Gömeç, Burhaniye, Havran, Edremit, Bandırma ve Erdek ilçelerinin sulanmayan yerlerinde kuraklığa bağlı olarak tanelerde buruşmalar ve kararmalar gözlenmiştir.

Körfez Bölgesinde kayda değer oranda yeşil zeytin stok devrinin olmaması sebebiyle sofralığa ayrılan zeytin miktarının artması beklenmektedir.

Erdek ve Bandırma’da ağırlıklı olarak yaşanan finansal sıkıntılar sebebiyle tüccarın piyasaya girememesi ve 2018-2019 sezonunda Marmarabirlik’in siyah zeytini kotalı alım yapmasından dolayı üreticinin mahsulünü kuyularda depoladığı gözlenmiştir. Bu durum siyah zeytinde ciddi oranda stok devrini beraberinde getirmiştir.

Zeytin sineği zararlısı görülmemiş, halkalı leke hastalığı genel olarak bu yıl zarar yapmamıştır.

Bölge genelinde İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri gerekli gördüklerinde zeytin yetiştiricilerine ilaçlama uyarısı yapmaktadırlar.

Balıkesir İli sınırları içerisinde yer yer bölge ve İlçe bazında gözlemlenen rekolte kayıplarının zeytin çiçek açma dönemindeki olumsuz iklim şartlarından kaynaklandığı tespit edilmiştir (yağış ile beraber yüksek sıcaklık).

Erdek İlçesinde yoğun sinek zararı, şiddetli yağış, dökülme ve yağlık zeytin fiyatlarının düşük olması sebebiyle üreticinin büyük bir kısmının mahsulü toplamaktan vazgeçtiği ve 2018- 2019 yılında gerçekleştirilen rekoltenin tahmin edilmiş olan rekoltenin %70 kadar altında kaldığı tespit edilmiştir.

Havran İlçesinde dalgalı bir ürün veriminden söz edilmektedir. Boş olan mevkilerin oransal fazlalığı buradaki rekolte kaybının temel sebebidir.

Balıkesir ilçelerine ait 2019 yılı zeytin ağaç sayısı, üretilecek zeytinden sofralığa ve yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını gösterir veriler ilişikteki tabloda belirtilmiştir. Buna göre, toplam 11.085.551 adet meyve veren, 503.547 adet meyve vermeyen ağaç mevcut olup, ağaç başına ortalama 14,7 kg. zeytin verimi ile 163.131 ton zeytin tanesi alınacağı, 41.307 tonunun sofralığa, 121.824 tonunun yağlığa ayrılacağı, bundan da ortalama 1/5 randıman ile 24.365 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir.

ÇANAKKALE

Çanakkale ilinde Merkez, Ayvacık, Ezine, Bayramiç ve Eceabat ilçelerine bağlı köy ve beldelerde bulunan zeytinliklerde gerekli incelemelerde bulunulmuştur.

İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri, Tarım Satış Kooperatifleri, zeytinyağı işletmecileri ve üreticiler ile görüşmeler sonucunda 2019-20 sezonuyla ilgili bilgiler alınmıştır.

Bu sezon Çanakkale ilinde zeytin yetiştiriciliği yapılan bölgelerde zeytinlerin sağlam olduğu yapılan görüşmelerde tespit edilmiştir.

Bölgedeki zeytin tiplerinden Ayvalık/Edremit tipi zeytin çeşidinin Gemlik tipi zeytin çeşidine nazaran ürün verimi daha düşük tespit edilmiştir.

Ezine ve Bayramiç bölgelerinde beklenen ürün veriminin düşük olmasında döllenme dönemindeki yüksek sıcaklıkların etkili olduğu söylenmiştir.

Ayvacık genelinde taban yerlerde ve sulanan zeytinliklerde yüksek yerlere nazaran zeytin veriminin daha yüksek olduğu gözlenmiştir. Bu durum bölgede genel bir doluluğun olmadığını göstermektedir.

Çanakkale ilçelerine ait 2019-2020 sezonunda zeytin ağaç sayısı, üretilecek zeytinden sofralığa ve yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını gösterir veriler ilişikteki tabloda sunulmuştur. Buna göre, toplam 5.014.305 adet meyve veren, 512.902 adet meyve vermeyen ağaç mevcut olup, ağaç başına ortalama 7.3 kg zeytin verimi ile 36.811 ton zeytin tanesi alınacağı, bunun 5.274 tonunun sofralığa, 31.536 tonunun yağlığa ayrılacağı, bundan da ortalama 1/5 randıman ile 6.307 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir.

 BURSA

Bursa ilinde, Mudanya, Gemlik, Orhangazi ve İznik ilçelerine bağlı zeytin üretimi yapılan köylerdeki zeytinlik alanlarında gözlemler yapılmış, İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri, Tarım Satış Kooperatifleri, sofralık zeytin ve zeytinyağı işletmecileri ve üreticiler ile görüşmeler sonucunda 2019-20 sezonuyla ilgili bilgiler alınmıştır.

Tüketici talebinin belli bir düzeyde seyremesi sebebiyle, geçen yıldan da devreden sofralık zeytin stoğu göz önünde bulundurularak bu sene mevcut görülen mahsülün sofralık kısmının yüzde kaçının tüccar ve büyük alıcılar tarafından değerlendirileceği öngörülememektedir. Bu durum yağlık üretimde artışa sebep olabileceği düşünülmektedir.

Orhangazi bölgesinde dolu zararı olduğu ancak bu zararın ekonomik sınır eşiğinin altında kaldığı söylenmiştir.

Bursa ilçelerine ait 2019-2020 sezonunda zeytin ağaç sayısı, üretilecek zeytinden sofralığa ve yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını gösterir veriler ilişikteki tablodasunulmuştur. Buna göre, toplam 11.389.281 adet meyve veren, 229.185 adet meyve vermeyen ağaç mevcut olup, ağaç başına ortalama 7.5 kg. zeytin verimi ile 85.053ton zeytin tanesi alınacağı, bunun 68.263 tonunun sofralığa, 16.790 tonunun yağlığa ayrılacağı, bundan da ortalama 1/5 randıman ile 3.358 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir.

İZMİR

İzmir ilinde, Bergama, Dikili ve Aliağa ilçelerine bağlı zeytin üretimi yapılan bölgelerdeki zeytinlik alanlarında gözlemler yapılmış, İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri, Tarım Satış Kooperatifleri, zeytinyağı işletmecileri ve üreticiler ile görüşmeler sonucunda 2019-2020 sezonuyla ilgili bilgiler alınmıştır.

Aliağa, Bergama ve Dikili ilçelerinde zeytin tiplerinden Ayvalık/Edremit tipi zeytin çeşidinin Gemlik tipi zeytin çeşidine nazaran ürün verimi daha düşük tespit edilmiştir.

2-) 2019-2020 SEZONU ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI REKOLTESİ MANİSA, İZMİR KÜÇÜK MENDERES HAVZASI, İZMİR YARIMADA BÖLGESİ RESMİ TAHMİN

HEYETİ RAPORU

Heyet çalışmalarına 23.09.2019 tarihinde başlamış ve sırasıyla Manisa-Merkez, Saruhanlı, Akhisar, Kırkağaç, Soma, Gölmarmara, Salihli, Ahmetli, Turgutlu, Kemalpaşa, İzmir, Torbalı, Tire, Ödemiş, Bayındır, Menderes, Seferihisar, Urla, Karaburun, Selçuk il ve ilçe zeytin yörelerinde incelemeler ve tespitlerde bulunmuş 28.09.2019 tarihinde çalışmalarını tamamlamıştır.

Manisa, İzmir Küçük Menderes Havzası, İzmir Yarımada Bölgesi 2019/2020 sezonunda zeytin ağaç sayısı, üretilecek zeytinden sofralığa ve yağlığa ayrılacak miktar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını gösterir veriler ilişikteki tabloda sunulmuştur.

MANİSA

Manisa merkez ve ilçelerine bağlı zeytin üretimi yapılan bölgelerdeki zeytinlik alanlarında gözlemler yapılmış, İl, ilçe Tarım ve Orman Müdürlükleri, Tarım Satış Kooperatifleri, Ziraat Odaları, zeytin ve zeytinyağı işletmecileri ve üreticiler ile görüşmeler sonucunda 2019-2020 sezonuyla ilgili bilgiler alınmıştır.

Yaz döneminin sıcak ve kurak geçmesi sebebiyle özellikle sulanmayan bahçelerde küçük dane oluşumu ve buruşukluk gözlemlenmiştir.

Kış ayları sıcaklıklarının mevsim koşullarında seyretmesi üzerine çiçeklenme zamanında gerçekleşmiş fakat nedeni tam olarak bilinmemekle beraber çiçeklenme döneminde yaşanan iklimsel faktörlerin meyve tutumunda azalmaya sebep olduğu düşünülmektedir.

Manisa bölgesinde yeşil zeytin stok devrinin olmaması sebebiyle sofralığa ayrılan yeşil zeytin miktarının artması beklenmektedir.

İl genelinde zeytin tarımına yönelik ilginin devam ettiği, Tarım ve Orman İlçe Müdürlükleri ve Ziraat Odalarının verdiği uyarıların dikkate alınarak kültürel işlemler ve zirai mücadelelerin yapıldığı görülmüştür. Bu yıl fidan tırtılı zararlısının yaygın olduğu yer yer zeytin dal kanseri ve kabuklu bit zararı görüldüğü; zeytin sineği zararlısı ve halkalı leke hastalığından fazla şikayet alınmadığı belirlenmiştir.

Manisa ili genelinde meyve veren 19.140329, meyve vermeyen 3.963.059 adet zeytin ağacı olduğu; ağaç başına ortalama 7,08 kg zeytin hesabıyla toplam 135.6458 ton zeytin danesi elde edileceği, bunun 87.681 ton’unun yemekliğe, 47.776 ton’unun yağlığa ayrılacağı, ortalama 1/6 randıman ile 7.963 ton zeytinyağı elde edileceği öngörülmüştür.

Şehzadeler ve Yunus Emre (Manisa-Merkez): İl Müdürlüğünce, ağırlıklı çeşidin gemlik olduğu ve bunu domat ve uslunun takip ettiği belirtildi. Geçen yıla göre verimin düşük ve morfolojik olarak ağaçların yorgun olduğu belirtilmiştir.

Saruhanlı: İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü’nce zeytin alanlarının %30’unda damlama sulama yapıldığı, yeni dikilen çeştilerin genelde “trilye” çeşidi olduğu belirtildi. Arazi gezilerinde, fidan tırtılı zararının yoğun olduğu gözlemlendi. Yapılan görüşmelerde, bu sezon zeytinlerin dane iriliğinden dolayı sofralığa ayrılacak zeytin miktarının artacağı ifade edildi .

Gölmarmara: İlçede zeytin varlığının yoğun olduğu mahallelerde bu sezon verimin yüksek beklenmesine rağmen yaşanan dolu sebebiyle zeytinlerin zarar gördüğü belirtilti. Dolu olan bölgelerde yaklaşık %80 oranında verim kaybı yaşandığı belirtildi. İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü’nce kabuklu bit zararlısı için 2 kez, güve için 1 kez ilan verildiği ifade edildi. Ayrıca organik zeytin yetiştiriciliği ve iyi tarım uygulamalarının arttığı belirtildi.

Akhisar: İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü, Akhisar Ziraat Odası ve üreticilerle yapılan görüşmelerde, hastalık ve zararlılar konusunda gerekli uyarıların yapıldığı, üreticilerin de uyarılar doğrultusunda tedbirler aldığı belirtildi.

İl genelinde iklimsel faktörler nedeniyle yaşanan verim düşüklüğü en fazla Akhisar ilçesinde gözlemlenmiştir. Özellikle domat çeşidinin verim kaybı %80’leri bulmaktadır. Domat zeytinin az olması sebebiyle normalde siyah salamura olarak değerlendirilen gemlik ve uslu çeşitlerinin yeşil olarak hasat edildiği görüldü. Domat zeytin fiyatlarının da geçen seneye göre %100 arttığı görüldü.

Kırkağaç: İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü ile yapılan görüşmede Edremit çeşidinde dolu ve yağış nedeniyle verim kaybı yaşandığı, gemlik çeşidinde ise verim artışı sebebiyle geç kararma olacağı ve tanenin küçük olması nedeniyle de yağlık olarak değerlendirileceği belirtilmiştir.

Soma: İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü ile yapılan görüşmede, pamuklu bit, kabuklu bit ve zeytin güvesi ve halkalı leke için ilan verildiği, dal kanserinin bu yıl daha fazla olduğu ve dane dökülmesinin yaşandığı belirtildi. Dane iriliğine bağlı olarak zeytinlerinin çoğunun sofralık olarak değerlendirileceği söylendi.

Salihli: İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü ve üreticilerle yapılan görüşmelerde, sulanan alanlarda verimin iyi olduğu ve zeytin güvesi için 1 defa ilan verildiği belirtildi. Zeytinlerin daha çok sofralık olarak değerlendirildiği ve kullanılan elekler arasındaki farkın çok olduğu belirtildi. Eleklere standardizayonun getirilmesi gerektiği söylendi.

Ahmetli: İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü ile yapılan görüşmelerde ilçede fidan tırtılı görüldüğü, 3 defa ilan verildiği ve 10 yaş üzeri ağaçlara ilk defa zarar verdiği belirtildi. Ayrıca, kabuklu bit zararlısı olduğu ifade edildi. Genel olarak verimin az olduğu, çiçeklenme öncesi sulama yapılan yerlerde verimin daha iyi olduğu belirtildi.

Turgutlu: İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü’nce, kabuklu bit, zeytin sineği ve zeytin güvesi için uyarı verildiği, fidan tırtılı zararının olduğu ve verimin yoğun olmadığı için tanenin iri olduğu belirtildi.

Köprübaşı: İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü’nce, verimin oldukça düşük olduğu, danenin iri olduğu belirtildi. Dağlık alanlarda yeni plantasyonların olduğu görüldü.

İZMİR

İzmir merkez ve ilçelerine bağlı zeytin üretimi yapılan bölgelerdeki zeytinlik alanlarında gözlemler yapılmış, İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri, Tarım Satış Kooperatifleri, Ziraat Odaları, zeytinyağı işletmecileri ve üreticiler ile görüşmeler sonucunda 2019-2020 sezonuyla ilgili bilgiler alınmıştır.

Bu yıl il genelinde geçen yıla göre verimin yüksek olduğu, hastalık ve zararlıların da görülmemesi nedeniyle ürün kalitesinin yüksek olduğu görülmüştür. Dağlık alanlarda zeytinüretiminin geleneksel yöntemlerle yapıldığı tespit edilmiştir. Zeytin bahçe kurulumunun daha önceki yıllara oranla azaldığı belirtilmiştir.

İzmir ili genelinde meyve veren 16.743.314 adet, meyve vermeyen 3.963059 adet zeytin ağacı olduğu; ağaç başına ortalama 7,0 kg zeytin hesabıyla toplam 117.682 ton zeytin danesi elde edileceği, bunun 14.654 ton’un yemekliğe, 103.028 ton’un yağlığa ayrılacağı, ortalama 5 randıman

ile 20.606 ton zeytinyağı elde edileceği öngörülmüştür.

Kemalpaşa: İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü, Ziraat Odası ile yapılan görüşmelerde, tozlaşma periyodunda sıcaklıkların aşırı yüksek seyretmesi nedeniyle verimin düşük olacağı ifade edildi.

Torbalı: İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Torbalı Tariş yetkilisi ile yapılan görüşmede, verimin oldukça az olacağı belirtildi. Verimin az olması sebebiyle danelerin iri olduğu ve sofralık zeytin oranının önceki yıllara göre artış göstereceği düşünülmektedir.

Bayındır: İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Bayındır Tariş yetkilisi ile yapılan görüşmede, halkalı leke probleminin olduğu, zeytin sineği için ilan verildiği belirtildi. Asılan tuzaklarda zeytin sineğine rastlanmadığı ifade edildi.

Ödemiş: İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Ödemiş Tariş yetkilisi ile yapılan görüşmede, halkalı leke, zeytin güvesi ve zeytin sineği için ilan verildiği belirtildi. Sulanan bahçelerde sulama yapıldığı halde meyvelerde buruşukluk olduğu ifade edildi. Hasat maliyetinin yüksek olmasından dolayı üreticiler bakım maliyetlerini azaltmaktadırlar.

Tire: İlçe Müdürlüğünce zeytin veriminin bir önceki yıla göre çok düşük olması sebebiyle üreticilerin bu yıl zararlılarla mücadele etmediği ifade edilmiştir. Meyve vermeye başlayan gemlik çeşidinde ise verimin daha iyi olduğu belirtilmiştir.

Menderes: Üretici ve zeytinyağı işletmecileriyle yapılan görüşmede, geçen sene ile aynı oranda verimin olduğu, yeni dikilen zeytinlerin gemlik çeşidi olmasından dolayı sofralık zeytin üretim oranı artmakta olduğu belirtildi. Bu yılki zeytinin genellikle sağlıklı ve seyrek olduğu ifade edilmiştir. Üreticilerin hasat maliyetinden kaçınmak için tohur sattığı belirtildi.

Seferihisar: İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından verimin geçen yıla göre daha yüksek olacağı ve yağışların verim ve kaliteyi olumlu yönde etkilediği belirtildi. Ayrıca hastalık ve zararlı olmadığı ifade edildi.

Selçuk: İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü ile yapılan görüşmede,dağlık kesimlerde verimin yüksek olduğu, ovalarda ise halkalı lekeden dolayı meyve tutumunun zayıf olduğu belirtildi. Geçen yıl zeytin sineğinin çok olmasından dolayı bu yıl “İzmir Ticaret Borsası ile yapılan Zeytin Sineği ile Biyoteknik Mücadele” projesi kapsamında belirlenen bölgelere tuzakların asıldığı ve projenin başarılı bir şekilde devam ettiği belirtildi.

Urla:İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü ile yapılan görüşmede zeytin sineği için uyarı verildiği bildirildi. Geçen yıla göre rekoltenin yüksek olduğu ifade edildi.

Karaburun:İlaçlama, gübreleme, budama ve sulama gibi bakım işlerinin oldukça sınırlı düzeyde yapıldığı belirlendi. Yapılan arazi gözlemlerinde geçen yıla göre verimin daha iyi olacağı gözlemlendi.

3-)2019-2020 SEZONU ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI REKOLTESİ AYDIN, MUĞLA BÖLGESİ RESMİ TAHMİN HEYETİ RAPORU

Heyet çalışmalarına 23.09.2019 tarihinde başlamış ve sırasıyla Germencik, İncirliova, Koçarlı, Aydın, Köşk, Sultanhisar, Nazilli, Karacasu, Kuyucak, Buharkent, Karpuzlu, Çine, Muğla, Yatağan, Bodrum, Milas, Söke, Kuşadası, Fethiye, Seydikemer, Dalama, Köyceğiz, Datça, Marmaris ve Ula il, ilçe ve zeytin yörelerinde incelemeler ve tespitlerde bulunarak 28.09.2019 tarihinde çalışmalarını tamamlamıştır. Buna göre;

Aydın il ve ilçelerindeki zeytinliklerde yer alan ağaçlardaortalama ürün miktarı 17,3 kg/ağaç olduğu gözlenmiştir.

Bu yıl, bölge genelinde ürün rekoltesinin bahçeler ve yöreler bazında farklılık gösterdiği ve rekolte verilerine esas ürünün genellikle vadi içi ve taban alanlardaki zeytinliklerde az olduğu, yüksek yerlerde ve yamaç arazilerde yoğunlaştığı gözlenmiştir. Bölgedeki ürün rekoltesi artışında etkili olan faktörlerin

  • Halkalı Leke Hastalığının taban arazilerde yoğun olarak görülmesi nedeniyle taban arazilerde verim düşüklüğüne sebep olduğu,
  • Çiçeklenme öncesi ve meyve tutumu sonrası gerçekleşen yağışların çiçek oluşumu ve meyve gelişimini olumlu etkilemesi,
  • Meyve gelişimi ve olgunlaşma döneminde etkili olan Zeytin Sineği zararlısının yaz aylarındaki yüksek sıcaklık koşullarında mücadele gerektirecek zarar oluşturamaması tespit edilmiştir.

Ürünün az olduğu veya hiç olmadığı ağaçlarda daha belirgin olmak üzere, gelecek yıl ürün alınacağına işaret eden sürgün gelişimi olduğu gözlenmiştir.

Bölgede organik ve iyi tarım üretiminin yaygınlaştığı tespit edilmiştir.

Aydın ili dahilindeki zeytin alanlarında yapılan bahçe kontrollerinde Zeytin Sineği ve Zeytin Güvesi zararlısı nedeniyle kayda değer ölçüde meyve dökümü olmadığı görülmüştür.

Bölgede hastalık ve zararlıların kontrolünde sofralık zeytin üretim bölgeleri ile tabandaki bazı zeytinlikler dışında kimyasal mücadele uygulanmadığı öğrenilmiştir. Özellikle organik tarım alanlarında Zeytin Sineği mücadelesinde biyoteknik mücadelenin (Kitlesel Tuzaklama)yaygınlaştığı gözlenmiştir. Bu kapsamda Zeytin Sineğine karşı ruhsatlı olarak önerilen tuzaklar satın alınarak kullanılmaktadır. Çine ilçesindeki bazı üreticilerin ise, literatürde Olipe ismiyle belirtilen kendilerinin marketlerde satılan pet su şişelerinden imal ettikleri tuzağı kullandıkları görülmüştür. Literatürde bu pet şişe tuzağı ile ilgili olumlu bulunan araştırma sonuçları da olduğu öğrenilmiştir.

Bölgedeki zeytinlerin sofralık olarak değerlendirilmesini olumsuz etkileyen zararlılar olan Zeytin Sineği ve Kızılkurt’un henüz yüksek seviyede zarar oluşturmadıkları tespit edilmiştir.

Bölgedeki ürün hasadında yaygın şekilde sırtta ve omuzda taşınabilir özellikteki hasat makinesi kullandığı öğrenilmiştir.

Bölgede ortalama olarak hasat makinası + kullanıcı yevmiyesinin 200TL/gün, erkek yevmiyesinin 100 TL/gün, kadın yevmiyesinin ise 80 TL/gün olduğu öğrenilmiştir.

Aydın ili genelinde meyve veren 22.193.288 adet, meyve vermeyen 2.430.472 adet zeytin ağacı olduğu; ağaç başına ortalama 17,4,0 kg zeytin hesabıyla toplam 386.530 ton zeytin danesi elde edileceği, bunun 77.049 ton’un yemekliğe, 306.981 ton’un yağlığa ayrılacağı, ortalama 4,9 randıman ile 62.272 ton zeytinyağı elde edileceği öngörülmüştür.

Muğla İli dahilindeki Seydikemer, Fethiye, Dalaman, Ortaca, Köyceğiz, Datça, Marmaris, Ula, Kavaklıdere, Menteşe, Yatağan, Bodrum ve Milas ilçelerinde;

Geçen yıl ile karşılaştırıldığında; 2019-2020 üretim sezonunda Muğla ilinin tüm ilçelerin zeytin ve zeytinyağı rekoltesinde artış olacağı tahmin edilmiştir. Toplam dane zeytin rekoltesini oluşturan ağaçlardaki ürün miktarının ortalama olarak 9,4 kg/ağaç olacağı tahmin edilmektedir.

İl genelinde taban arazilerde halkalı leke hastalığının yaygın olması sebebiyle ürün kayıplarının çok fazla olduğu, ağaçların meyve yükünün çok az olduğu gözlemlenmiştir.

Muğla ili dahilindeki zeytin alanlarında yapılan bahçe kontrollerinde Zeytin Sineği ve Zeytin Güvesi zararlısı nedeniyle kayda değer ölçüde meyve dökümü olmadığı görülmüştür.

Rekolte tahmin heyetinin çalışmalarını yürüttüğü zaman içerisinde bölgeye olan yağışların ürün kalitesine olumlu etki edeceği beklenmektedir.

Bölgede organik tarımın geliştirilmesine yönelik çalışmaların yapıldığı ve üreticilerin de organik tarım ve iyi tarım uygulamalarına ilgisinin arttığı öğrenilmiştir.

Muğla ili genelinde meyve veren 15.753.173 adet, meyve vermeyen 1.167.784 adet zeytin ağacı olduğu; ağaç başına ortalama 9,8 kg zeytin hesabıyla toplam 154.629 ton zeytin danesi elde edileceği, bunun 18.276 ton’un yemekliğe, 130.725 ton’un yağlığa ayrılacağı, ortalama 5 randıman ile 26.025 ton zeytinyağı elde edileceği öngörülmüştür.

4- 2019-2020 SEZONU DOĞU AKDENİZ – GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI REKOLTESİ TAHMİN HEYETİ RAPORU

2019–2020 sezonu Doğu Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi zeytin ve zeytinyağı rekoltesini tespit etmek amacıyla görevlendirilen heyetimiz çalışmalarını (23-28) Eylül 2019 tarihleri arasında, Hatay, Kilis, Gaziantep, Kahramanmaraş, Osmaniye, Adana, Mersin ve Antalya İllerine bağlı ilçe ve köylerde yürütmüştür.

v Çalışmalarımızda heyetimiz sırasıyla Hatay, Kilis, Gaziantep, Kahramanmaraş, Osmaniye, Adana, Mersin ve Antalya, illerinin ilçe, köy ve beldelerinde mevcut zeytinliklerde teknik incelemeler yapmış, Zeytin yetiştiricileri, Zeytin yetiştiricileri birlikleri, zeytin ve zeytin yağ işletmeleri, Prina sanayicisi, Zeytin ve Zeytinyağı Kooperatifleri ile bire-bir görüşmeler gerçekleştirmiştir.

v Rekolte heyetlerinin çalışma programında yer alan ilçelerde 2018-2019 rekolte çalışmasında tahmin edilen rakamların gerçekleşme durumu teyit edilmiş, 2019-2020 sofralık zeytin ve zeytinyağına ayrılan oranların üretim miktarları ile üretimin sofralık ve yağlık olarak dağılımı; heyet üyelerinin arazi gözlemi ve sektör temsilcileri ile görüşmeleri sonucunda tahmin edilmiştir.

v Bölge genelinde özellikle çiçeklenme döneminde yaşanan yüksek sıcaklıklar Gemlik çeşidinde çiçek dökülmelerine neden olduğu heyetimize bildirilmiştir. Geçen yıl yaşanan zeytin sineği zararının ekonomik zarar eşiğinin üzerinde görülmediği bildirilmiştir.

v Yapılan genel saha çalışmaları neticesinde, meyve tutumunun bölgelere göre değişiklik gösterdiği, Halkalı leke (Spilocaeaoleaginea) hastalığı Adana, Mersin ve Antalya illerinde lokal olarak gözlenmiştir. Oğuzeli ve Nizip ilçelerinde yer alan Gemlik plantasyonlarında ise Ağaç Sarı Kurdu (Zeuzerapyrina) zararının geçmiş yıllara oranla daha az olduğu tespit edilmiştir.

  1. Sonuç Olarak; Doğu Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde 2019-2020 sezonunda zeytin ağaç sayısı, üretilecek zeytinden sofralığa ve yağlığa ayrılacak miktar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını gösterir veriler ilişikteki tabloda sunulmuştur. Buna göre, toplam 49.677.188 adet meyve veren, 14.485.170adet meyve vermeyen ağaç mevcuttur.

Ağaç başına ortalama 8.3 kg. zeytin verimi ile 412.500 ton zeytin tanesi alınacağı, bunun 70.750 tonunun sofralığa, 341.750 tonunun yağlığa ayrılacağı, bundan da ortalama 1/4.86 randıman ile 70.250 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir.

 HATAY

Hatay ilinde Kırıkhan, Altınözü, Antakya, Hassa ilçelerine bağlı köy ve beldelerde bulunan zeytinliklerde gerekli incelemelerde bulunulmuştur. Sofralık zeytin ve zeytinyağı işletmecileri, üretici birlikleri, ticaret odası ve üreticiler ile görüşmeler sonucunda 2019-2020 sezonuyla ilgili bilgiler alınmıştır. Hatay genelinde çiçeklenme döneminde yaşanan yüksek sıcaklıkların çiçek dökülmelerine neden olduğu heyetimize iletilmiştir.Bu yıl Gemlik zeytin çeşidinde meyve tutumunun daha az fakat iri kalibreli zeytinler olduğunu, özellikle yeşil salamuraya yönelik hasadın devam ettiği heyetimiz tarafından tespit edilmiştir.Lokal olarak zeytin Halkalı Leke hastalığı ve zeytin sineği zararına rastlanılmıştır. Hatay iline ait 2019-2020 sezonunda toplam zeytin ağaç sayısı, üretilecek zeytinden sofralığa ve yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını gösterir veriler ilişikteki tabloda sunulmuştur.

Buna göre, toplam 12.492.281 adet meyve veren, 3.294.750 adet meyve vermeyen ağaç mevcuttur. Ağaç başına ortalama 9.8kg. zeytinverimi ile 127.500 ton zeytin tanesi alınacağı, bunun 15.000 tonunun sofralığa112.500 tonunun yağlığa ayrılacağı, bundan da ortalama 1/4.5 randıman ile 25.000 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir.

KİLİS

Kilis ilinde, Musabeyli, Merkez ilçelerine bağlı zeytin üretimi yapılan köylerdeki zeytinlik alanlarında gözlemler yapılmış, sofralık zeytin ve zeytinyağı işletmecileri ve üretici kooperatifi ile görüşmeler sonucunda 2019-2020 sezonuyla ilgili bilgiler alınmıştır. Geçen yıla göre daha düşük bir ürün olduğu, bazı bölgelerde çiçeklenme zamanı yüksek sıcaklıkların yaşandığı meyve tutumunun olumsuz etkilendiği belirtilmiştir. Özellikle Gemlik çeşidinde, fizyolojik dökümlerin daha yüksek olduğu, yerel zeytin çeşitlerinde ise bu durumun daha az görüldüğü heyetimize iletilmiştir. Kilis iline ait 2019-2020 sezonunda zeytin ağaç sayısı, üretilecek zeytinden sofralığa ve yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını gösterir veriler ilişikteki tabloda sunulmuştur.

Buna göre, toplam 4.183.498 adet meyve veren, 667.291 adet meyve vermeyen ağaç mevcuttur. Ağaç başına ortalama 6.2 kg. zeytinverimi ile 26.000 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 1.250 tonunun sofralığa, 24.750 tonunun yağlığa ayrılacağı, bundan da ortalama 1/4.5 randıman ile 5.500 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir.

GAZİANTEP

Gaziantep ilinde, Oğuzeli, Nizip, Şahinbey ilçelerine bağlı zeytin üretimi yapılan bölgelerdeki zeytinlik alanlarında gözlemler yapılmış, sofralık zeytin ve zeytinyağı işletmecileri, prina sanayicileri ve üreticiler ile görüşmeler sonucunda 2019-2020 sezonuyla ilgili bilgiler alınmıştır. Bölgede bu yıl geçen yıla göre daha düşük mahsul olduğu, çiçeklenme dönemi sıcak kuru rüzgarlar meyve tutumunu olumsuz etkilediği, lokal olarak belirtilmiştir.Oğuzeli ve Nizip ilçelerinde yer alan Gemlik plantasyonlarında ise Ağaç Sarı Kurdu (Zeuzerapyrina) zararının geçmiş yıllara oranla daha az olduğu tespit edilmiştir Yaptığımız incelemelerde kuraklığa bağlı danelerde buruşmalar olduğu lokal olarak görülmüştür.Kaliteli zeytinyağı üretimi ve zeytin hastalık ve zararlıları ilgili eğitim talepleri heyetimize iletilmiştir. Gaziantep iline ait 2019-2020 sezonunda zeytin ağaç sayısı, üretilecek zeytinden sofralığa ve yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını gösterir veriler ilişikteki tabloda sunulmuştur.

Buna göre, toplam 9.078.966 adet meyve veren, 1.006.613 adet meyve vermeyen ağaç mevcuttur. Ağaç başına ortalama 2.0 kg. zeytin verimi ile 18.000 ton zeytin tanesi alınacağı, bunun 2.250 tonunun sofralığa, 15.750 tonunun yağlığa ayrılacağı, bundan da ortalama 1/4.5 randıman ile 3.500 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir.

KAHRAMANMARAŞ

2019–2020 Sezonu zeytin ve zeytinyağı rekoltesi tahmin heyeti olarak Kahramanmaraş İli, Türkoğlu ve Oniki Şubat İlçeleri ve köylerinde bulunan zeytinliklerde gerekli incelemelerde bulunulmuştur. Bölgede geçen yıla göre yaklaşık %50 daha az ürün beklenmekte olduğu heyetimize bildirilmiştir. Kahramanmaraş iline ait 2019-2020 yılı zeytin ağaç sayısı, üretilecek zeytinden sofralığa ve yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını gösterir veriler ilişikteki tabloda belirtilmiştir.

Buna göre, toplam 1.321.925 adet meyve veren, 1.244.392 adet meyve vermeyen ağaç mevcuttur. Ağaç başına ortalama 7.2 kg. zeytin verimi ile 9.500 ton zeytin tanesi alınacağı, bunun 750 tonunun sofralığa, 8.750 tonunun yağlığa ayrılacağı, bundan da ortalama 1/5 randıman ile 1.750 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir.

OSMANİYE

Osmaniye ilinde, Merkez, Düziçi, Bahçe, Toprakkale ilçelerine bağlı zeytin üretimi yapılan köylerdeki zeytinlik alanlarında gözlemler yapılmış, sofralık zeytin ve zeytinyağı işletmecileri ve üreticiler ile görüşmeler sonucunda 2019-2020 sezonuyla ilgili bilgiler alınmıştır. Geçen yıl görülen mantari hastalıkların meyve döneminde ciddi dökümlere neden olduğu, bu yıl içinde çiçeklenme döneminde görülen yüksek sıcaklıkların çiçeklenmeyi olumsuz etkilediği bildirilmiştir. Halkalı leke hastalığına bağlı olarak yüksek oranda yaprak döküldüğü, ağaçlarda çalılaşmalara neden olduğu gözlemlenmiştir. Heyetimizce yapılan incelemelerde kuraklığa bağlı buruşmalar olduğu tespit edilmiştir. Osmaniye iline ait 2019-2020 sezonunda zeytin ağaç sayısı, üretilecek zeytinden sofralığa ve yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını gösterir veriler ilişikteki tabloda sunulmuştur.

Buna göre, toplam 3.422.516 adet meyve veren, 682.147 adet meyve vermeyen ağaç mevcuttur. Ağaç başına ortalama 8.8 kg. zeytin verimi ile 30.000 ton zeytin tanesi alınacağı, bunun 10.000 tonunun sofralığa, 20.000 tonunun yağlığa ayrılacağı, bundan da ortalama 1/5.0 randıman ile 4.000 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir.

ADANA

Adana İlinde,Yüreğir, İmamoğlu, Ceyhan, Seyhan, Karaisalı ilçesinde zeytin ve zeytinyağı işletmecileri ile görüşmeler sonucunda 2019-2020 sezonuyla ilgili aşağıdaki bilgiler alınmıştır.

Meyve tutumunun bölgelere göre değişiklik gösterdiği, Halkalı leke (Spilocaea oleaginea) hastalığına bağlı yaprak dökümleri heyetimizce tespit edilmiştir.Adana iline ait 2019-2020 yılı zeytin ağaç sayısı, üretilecek zeytinden sofralığa ve yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını gösterir veriler ilişikteki tabloda belirtilmiştir.

Buna göre, toplam 2.852.670adet meyve veren, 29.000 adet meyve vermeyen ağaç mevcuttur. Ağaç başına ortalama 7.5 kg. zeytin verimi ile 21.500 ton zeytin tanesi alınacağı, bunun 6.500 tonunun sofralığa, 15.000 tonunun yağlığa ayrılacağı, bundan da ortalama 1/5.0 randıman ile 3.000 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir.

MERSİN

Mersin ilinde, Tarsus, Erdemli, Silifke, Mut ilçelerine bağlı zeytin üretimi yapılan köylerdeki zeytinlik alanlarında gözlemler yapılmış, sofralık zeytin ve zeytinyağı işletmecileri ve üreticiler ile görüşmeler sonucunda 2019-2020 sezonuyla ilgili bilgiler alınmıştır. Çiçeklenme döneminde yaşanan aşırı sıcaklar nedeniyle bazı bölgelerde çiçek dökülmelerinin görüldüğü, zeytin pamuklu biti popülasyonunun yüksek olduğu heyetimize iletilmiştir. Mersin iline ait 2019-2020 sezonunda zeytin ağaç sayısı, üretilecek zeytinden sofralığa ve yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını gösterir veriler ilişikteki tabloda sunulmuştur.

Buna göre, toplam 8.929.500 adet meyve veren, 4.870.500 adet meyve vermeyen ağaç mevcuttur. Ağaç başına ortalama 11 kg. zeytin verimi ile 98.225 ton zeytin tanesi alınacağı, bunun 23.225 tonunun sofralığa, 75.000 tonunun yağlığa ayrılacağı, bundan da ortalama 1/5 randıman ile 15.000 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir.

 ANTALYA

Antalya ilinde, Gazipaşa, Alanya, Manavgat ve Merkez ilçelerine bağlı zeytin üretimi yapılan köylerdeki zeytinlik alanlarında gözlemler yapılmış, zeytinyağı işletmecileri ve ziraat odaları ile görüşmeler sonucunda 2019-2020 sezonuyla ilgili bilgiler alınmıştır. Bölge genelinde zeytin halkalı leke hastalığının lokal sahalarda etkili olduğu belirtilmiştir. Antalya iline ait 2019- 2020 sezonunda zeytin ağaç sayısı, üretilecek zeytinden sofralığa ve yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını gösterir veriler ilişikteki tabloda sunulmuştur.

Buna göre, toplam 3.694.512 adet meyve veren, 1.090.679 adet meyve vermeyen ağaç mevcuttur. Ağaç başına ortalama 18.9 kg. zeytin verimi ile 70.000 ton zeytin tanesi alınacağı, bunun 7.500 tonunun sofralığa, 62.500 tonunun yağlığa ayrılacağı, bundan da ortalama 1/5.0 randıman ile 12.500 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir.

SONUÇ

Bu izlenim tespit ve önerilerimiz doğrultusunda sonuç olarak; 2019/2020üretim sezonunda Türkiye genelinde zeytin ağaç sayısı, üretilecek toplam zeytin ile bundan sofralığa ve yağlığa ayrılacak miktar ile elde edilecek zeytinyağı rekoltelerini gösterir veriler Ek: Tablo’da sunulmuştur.

Buna göre, İzmir, Balıkesir, Çanakkale, Bursa, Manisa, Aydın, Muğla, Adana, Antalya, Gaziantep, Hatay, Kilis, Mersin, Osmaniye, Kahramanmaraş ve Şanlıurfa illerine dört farklı Uzmanlar Heyeti oluşturularak tahmin çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Rekolte tespit heyetlerince gidilemeyen ancak Bakanlığımız il ve/veya ilçe Tarım Müdürlüklerinden temin edinilen bilgilere göre diğer illerle birlikte Türkiye Genelinde toplam 153.168.156 adet meyve veren (geçen yıla göre +2.098.722 adet yani +% 1,4artış), 27.717.636 adet meyve vermeyen (geçen yıla göre + 943104 adet yani +%3,5 artış) ağaç mevcut olup, ağaç başına ortalama 10 kg zeytin verimi (geçen yıla göre ağaç başına 9,5 kg olduğundan, %5 artış) ile 1.532.501 ton zeytin danesi alınacağı (geçen yıla göre +98.956 ton yani +%6,9 artış), bunun 414.085 ton’ unun sofralık zeytine (geçen yıla göre +43.890 ton, yani +% 11,8 artış), 1.110.277 ton’unun yağlığa (geçen yıla göre +46.005 ton yani +%4,3 artış) ayrılacağı bundan da ortalama 4,9 randıman ile 224.595 ton (geçen yıla göre +35.35846 ton yani +%18,7 artış) ton zeytinyağı elde edileceği, tahmin edilmiştir.

TÜRKİYE 2019-2020 SEZONU ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI REKOLTE TAHMİNİ 

/0 Yorumlar/tarafından