ZEYTİN BAHÇELERİNDE GÖRÜLEN DİĞER ZARARLILAR

Diğer Zaralılar hakkında daha detaylı bilgi almak için için lütfen aşağıdaki linke dokunun

Diğer Zararlılar PDF

Bitkilerde zarar yapan hayvanların büyük bir çoğunluğu böcekler, akarlar ve nematodlar grubunda yer almaktadırlar. Ancak, bunlar dışında bazı hayvansal zararlılar da vardır ki; bunlar da daha az ölçüde zararlı olmaktadırlar. Salyangozlar bu grup içerisinde yer alırlar. Tatlı ve tuzlu sularda yaşayanları olduğu gibi karada yaşayanları hatta çok kurak alanlara kadar yayılanları vardır. Kültür bitkilerinde en çok zarar yapan türleri kapsayan familyalar ise şunlardır.

  1. Limacidae: İnce, uzun, kabuğu bulunmayan salyangozlardır. Ör. Limax maksimus, Deroceras agreste.
  2. Arionidae: Kabuksuz salyangozlardır. Bu familyadan Arion hortensis bahçelerde zararlı bir türdür.
  3. Helicidae: Kabuğu olan salyangozlardır. Helix aspersa sebzede, süs bitkilerinde ve turunçgillerde zarar yapar.
  4. Achatinidae: Kabuklu olup, çok büyük türleri kapsarlar. Ör. Achatina fulica10 cm, Limocolaria kambeul 6-10 cm uzunluğundadır. Birçok türü, bitki üzerinde görülebilir.

 1. ZEYTİNDE SALYANGOZLAR (Helix spp.) (Pulmonata:Helicidae)  

 1.1. TANIMI
Salyangoz, yumuşakçalar (Mollusca) Şubesinin Orthogastropoda sınıfındaki kabuklu kara böceklerin ortak adıdır.
Vücutları simetrik olmayan konik bir merkez etrafında dolanır.
Kabuğun tepesi dar, en son halkası geniş ve ovaldir.
Burada operculum denilen bir kapakçık vardır.
Başta, dokunaçlar (tentaküller) ve iki göz bulunur.
Dokunaçlar hissetmek için kullanılır.
Karında ayaklar vardır.
Renkleri açık gri, gri ve koyu olabilir.

1.2. YAŞAYIŞI
Tatlı sularda, denizlerde ve her yerde görülebilir.
Vücut büyüklüğü birinci yıl 16-20 mm, ikinci yıl 26-33 mm’dir.
Genellikle nemli ve yağışın bol olduğu sonbahar aylarında görülür.
Çiftleşmek için 4-12 saate ihtiyaç duyar ve 3-6 gün sonra yumurta bırakır.
Biyolojisi nem, sıcaklık ve toprak özelliklerine bağlı olarak değişiklik gösterir.
Düşük nem ve sıcak koşullarda kabuğunun içine çekilir ve girişi parşömene benzer epiphragm bir yapıyla sıvayarak kendine bir yuva hazırlar.
Bu şekilde kabuğuna çekilmiş salyangoz, canlılığını askıya alır ve suya gereksinim duymadan 1-2 ay yaşar.
Kış aylarında ve soğuk havalarda salyangozlar olumsuz yönde etkilenir ve yaşam aktiviteleri önemli ölçüde azalır.
Vücutlarında bol miktarda su bulunduğu için, çok soğuk havalarda donar.
Çok sıcak havalarda ise su kaybederek kuruyabilirler.
Yaz aylarında yumurtalar iki haftada açılır.
Normal koşullarda gelişme sıcaklıkları 5-21°C arasında değişir.
Geçtikleri yerde iz bırakmalarını sağlayan parlak renkli sümüksü bir sıvı üretir.
Kabuklarıyla gövdelerinin arasındaki kurumuş sümüksü sıvı, vücutlarındaki nemi kaybetmemelerini sağlar.
Kışın toprak altına ya da ağaç kovuklarına girerek etkinliklerini azaltır.
Yazın çok sıcak olduğunda da benzer şeklide davranır.
Çoğunlukla otçul olmakla beraber, etçil ya da omnivor olabilirler.
Salyangozlar en çok, yağmur yağdığında ortaya çıkar.
Bahçe salyangozları, yılanlar gibi hermafrodit yani çift cinsiyetlidir.
Yani, hem erkek hem de dişi üreme organlarına sahiptirler.
Buna karşın, çiftleşmek için yine de, ikinci bir salyangoz gerekmektedir.
Çiftleşme dönemleri , geç bahar veya erken yaz aylarıdır.
İki salyangozun çiftleşmesi, bir salyangozun diğerinin derisini kireçlenmiş bir “aşk oku” ile delmesiyle başlar.
Çiftleşme tamamlandıktan sonra salyangozlar, takas edilen spermle döllenen yumurtalarını kendi içlerinde üretir.
Çiftleştikten yaklaşık bir ay sonra, salyangoz 100 civarında ki küçük, beyaz yumurtayı nemli toprağın altındaki yuvasına bırakır.
Koşullar yumurta için uygun olursa, 14 gün sonra yumurtalar çatlamaya başlar.
Yumurtadan yeni çıkan salyangozların kırılgan bir kabukları vardır ve tam olgunluğa erişmeleri iki yıl sürer.
Helix aspersa(küçük gri salyangoz),  H. pomatia (Roman salyangozu),       H.nemoralis, (orman salyangozu), H. hortensis, (bahçe salyangozu), H. lucorum, (Türk salyangozu),   Otala lactea , (bağ salyangozu-süt salyangozu-İspanyol salyangozu), Theba pisana (beyaz salyangoz) gibi türleri vardır.

1.3. ZARAR ŞEKLİ
Nemli derileri nedeniyle, bahçe salyangozları genellikle nemli havalarda ve geceleri aktiflerdir.
Gündüzleri sıcak olduğu için gizlenirler.
Salyangozlar genellikle topraktaki organik maddeler ile beslenir.
Ancak bahçe ve tarlalarda çok sayıda kültür bitkilerine zarar verirler.
Otçul olanlar , bitkinin taze sürgünlerini yediği için önemli zarara sebep olur.
Zeytin ağaçlarında, kabukları yiyerek ciddi zarara neden olur.

1.4. KONUKÇULARI
Kabak, havuç, karnabahar, fasulye, şekerpancarı, marul, soğan, bezelye, domates, turp, arpa, buğday, elma, kayısı, turunçgiller, erik, hibiscus türü yabancı otlar ve çok sayıdaki süs bitkileri konukçusudur.

1.5. MÜCADELESİ
1.5.1. Kültürel önlemler
Yoğunlukları az olduğu takdirde, toplanıp uzak bir yere götürülmelidir
Çok yoğun olduklarında bahçe duvarlarına ve ağaçlara sarımsak suyu dökerek ya da sarımsak asarak uzak kalmaları sağlanır.
Salyangozlar genellikle yığıntı, çukur ve çalılıkların altında gizlenir. Zarar gören ağaçların hemen yanına bir çukur açılarak, geceleri salyangozların burada toplanması sağlanır. Sabah ise bu çukurlarda toplanan salyangozlar toplanarak imha edilir.
Salyangozlarla beslenen çok sayıda hayvan vardır.
Kuşlar, küçük memeli hayvanlar, kertenkeleler, kurbağalar, kırkayaklar, böcekler ve bazı büyük salyangoz türleri salyangozlarla beslenen canlılardandır.
Özellikle, ördekler salyangozlar ile beslenerek salyangoz yoğunluğunun azalmasına yardımcı olur.
Kullanılan diğer bir yöntem ise bakır şeritler asmaktır. Bakır şeritlerin salyangozların salgıladığı sümüksü maddeyle etkileşime girerek bir elektrik akımı oluşturduğu ve uzaklaşmalarına neden olduğu bilinmektedir 

1.5.2. Kimyasal Mücadele
Kültürel, mekanik ve biyolojik mücadele yöntemleriyle önlenemeyen salyangozlar için; metaldehit’li hazır yemler kullanılmalıdır. Hazır yem avuçta sıkıldığı zaman dağılmayacak kadar su ile ıslatılarak, akşam üzeri zararlının bulunduğu alanlara 2 m arayla küçük kümeler halinde dağıtılır. Yem dağıtmadan önce, ilaçlanacak alan sulanırsa zararlının daha çabuk bu alanlara gelmesi sağlanır ve uygulama daha etkili olur. 

1.5.3. Kullanılan İlaçlar ve Dozları

S.No E.Madde Adı E.M. Oranı % Form. Dozu (kğ/da.) Bekleme Süresi
1 Metaldehyde 4 Yem 5-6 kğ
2 Metaldehyde 5 Yem 4-5 kğ

Tablo 1. Zeytinde zararlı salyangozların mücadelesinde kullanılan ilaçlar ve dozları

 2. ZEYTİN BAHÇELERİNDE GÖRÜLEN KUŞ ZARARI
Zeytin bahçelerinde hasadın geç kalmasıyla yüksek yerlerde hayvanların yiyecekleri sınırlanmaktadır. Sınırlı yiyecekler arasında, olgunlaşan simsiyah üzüm gibi zeytin meyvelerini de bekleyen kaçınılmaz sondur börtü böcekler.