ZEYTİN BAHÇELERİNDE GÖRÜLEN FUNGAL HASTALIKLARI

 

VERTİCİLLİUM SOLGUNLUĞU Verticillium dahliae Kleb

Verticillium Solgunluğu hakkında daha detaylı bilgi almak için için lütfen aşağıdaki linke dokunun

Werticillium Solgunluğu Hastalığı PDF

Hastalık Belirtileri

Apopleksi geriye doğru ölüm( Akut form)) ve Slow decline yavaş ölüm (veya kronik form) şeklinde görülür. Apopleksi erken ilkbahardan kışa kadar gelişir. Yapraklar ilk önce solmaya başlar sonra açık kahve renge döner. Ve geriye doğru kıvrılmaya başlar. Apopleksi sürgün ve dalların hızlı ölümü ile karekterize edilir ve sonunda tüm ağaç ölür. Hasta sürgün ve dallar morumsu renk alır. Genç ağaçlarda ölümden önce kısmi yaprak dökümü görülebilir. Bazı durumlarda genç ve yetişkin ağaçlarda kuruyan yapraklar sürgün ve dallarda asılı kalırlar ve iletim demetlerde koyu kahverengi renk değişimi görülür.

Kronik form çiçeklerde nekroz ile karekterize edilir. Çiçekler mumyalaşır ve sürgünlere asılı kalır. Etkilenen sürgünlerdeki yapraklar donuk yeşile döner ve solmadan dökülür. Genellikle yaprak simptomları görülmeden önce çiçeklerde belirtiler gözlenir. Sonra etkilenen sürgünler üzerinde nekrozlar şeklinde belirtiler devam eder. Sürgünlerin kabuğu kırmızımsı- kahverengiye döner ve iletim demeti koyu – kahverengi renge döner Slow decline belirtileri ilkbaharda görülür ve yaza doğru yavaşça gelişir. Bu belirtileri gösteren zeytin ağaçları iyileşebilir ve ilerleyen yıllarda hastalık belirtilerinde azalma görülür.

 Hastalığı Etkileyen Faktörler

Genellikle zeytin ve diğer bazı konukçu dizin arasında çapraz patojenesite ilişkisi vardır. Böylece zeytin bahçelerinde sıklıkla verticillium görülmesinin nedeni aynı toprakta pamuk, domates, biber vb. hassas ürünlerin ekilmesiyle ilişkili olduğu ilinmektedir. Ayrıca hastalıklı zeytin yaprakları toprakta mikrosklerot düzeyinin artmasına katkıda bulunur. Yine patojen propagüllerinin sürüm ve sulama işlemleri yoluyla yakın mesafelere dağılımı söz konusudur. Uzun mesafelere taşınımı bulaşık bitki materyali ile olmaktadır. Yine toprağın sürüm şeklinin ve sayısının hastalığın şiddetini artırdığı düşünülmektedir. Sulamanın yapıldığı alanlarda hastalık % 21 oranında görülürken sulanmayan alanlarda % 9 oranında görülmüştür. Yine toprak ve hava sıcaklığı hastalığı oldukça etkilemektedir. Hastalığın 20–25ºC hava sıcaklığındaki ilkbaharda iyi geliştiği, yazın max 30–35ºC de çıkabildiği bildirilmiştir.

Zeytinde verticillium solgunluğunun kontrolünde en iyi yol bahçe kurulmadan ve sonra integre stratejisi uygulamaktır. Sağlıklı bitki materyali hastalığın bahçe tesisinden ilk yılları boyunca azaltılmasında önemlidir. Örneğin toprak solarizasyonu ve kimyasal yolla hastalıktan temizlenebilir.6–8 haftalık solarizasyon hastalığın yok edilmesine yardımcı olabilir. Solarizasyonun bir mevsim uygulanması en az 3 gelişme yılı hastalığın simptomlarının azalmasına yardımcı olduğu görülmüştür Hastalığın kimyasal kontrolü başarılı olmamaktadır.

Bahçe Tesisinden Sonraki Kontrol Önlemleri

Hastalık kontrolü için hassas bitkilerle ziraat yapılmamalı, yabancı ot kontrolü yapılmalı ve minimum toprak işleme yapılmalıdır. Damla sulama, karık veya salma sulama sistemlerine göre hastalığın daha az görülmesine neden olduğundan tercih edilmelidir. İnfekteli dal ve sürgünlerin hemen bahçeden uzaklaştırılması, bulaşık materyalin yeni mikrosklerot oluşturması toprağa karıştırılarak engellenmesi şeklinde olabilir. Yine solarizasyon uygulamaları bazı ülkelerde başarılı bulunmuştur.

 

HALKALI LEKE HASTALIĞI Spilocaea oleaginea(Cast) Hughes = Cycloconium oleaginium Cast

Halkalı Leke Hastalığı hakkında daha detaylı bilgi almak için için lütfen aşağıdaki linke dokunun

Halkalı Leke Hastalığı PDF

Hastalığın Belirtileri, Ekonomik Önemi ve Yayılışı
İlk belirtiler ilkbaharda yaprakların üst yüzeylerinde görülen siyahımsı-gri renkte yuvarlak lekelerdir. Bu noktalar birleşerek yeşilden sarıya, kahverengiden gümüşi renge kadar değişen renklerde ve merkezleri bir daire şeklindeki lekeleri oluşturur. Bu görünüm nedeniyle hastalığa halkalı leke hastalığı adı verilir. Ege bölgesinde hastalığın epidemi yaptığı yıllarda lekeli yaprakların dökülmesi mayıs başlarında başlar. Haziran ve temmuzda tamamı dökülür. Yapraklar fonksiyonlarını tam olarak yapamadıklarından az meyve tutumuna ve meyvelerin erken dökülmesine neden olurlar. Epidemi yıllarında yaprakların tamamının dökülmesiyle ağaçlar çıplak kalabilirler. Bu durumda kuvvetten düşen ağaçlarda sürgün ve ince dallar kuruyabilir. Verimin % 20–25 azaldığı ve meyve dallarının % 15-20 kuruduğu söylenebilir. Özellikle sulanan, nemli ve ağır topraklarda ve denize yakın zeytinliklerde hastalığa her yıl rastlanmaktadır. Özellikle ilkbaharı yağışlı ve serin geçen yıllar hastalığın epidemi yaptığı görülür. Zeytin ve yabani zeytin ağaçları hastalığın konukçularıdır.

MÜCADELESİ

Kültürel Önlemler
Taban arazide, ağır ve su tutan topraklarda, havasız ve nemli yerlerde zeytinlik tesis edilmemelidir.
Su tutan arazilerde tesis edilen zeytinliklerde drenaj kanalları açılarak su akıtılmalıdır.
Gübreleme ve sulama tekniğine uygun yapılmalıdır. Kireç bakımından zayıf topraklar kireçlenmeli ve kireçli gübre kullanılmamalıdır.
Ağaçlar havalanacak ve ışık alacak şekilde budanmalı ve kuru dal ve dalcıklar budanarak temizlenmelidir.
Yere dökülen lekeli yapraklar toplanarak yakılmalı veya derince sürülerek toprağa karıştırılmalıdır.

Kimyasal Mücadele
İlaçlama Zamanları

Marmara Bölgesinde
1. İlaçlama Ekim ayının ilk yarısında
2. İlaçlama Nisan ayının ilk yarısında

Akdeniz Bölgesinde
1. İlaçlama kasım veya Aralık ayında
2. İlaçlama Mart ayının ilk yarısında
3. İlaçlama Nisan ayının ilk yarısında

Ege Bölgesinde
1. İlaçlama zeytinler sürgün vermeden önce(ilk sürgünler görülmeden)
2. İlaçlama zeytinler çiçek açmadan önce(ilk çiçekler görülmeden)

 

ARMİLLARİA KÖK ÇÜRÜKLÜĞÜ Armillaria mellea (Vall.) Quel

Armilleria Kök Çürüklüğü hakkında daha detaylı bilgi almak için için lütfen aşağıdaki linke dokunun

Armilleria Kök Çürüklüğü Hastalığı PDF

Hastalığın Belirtileri, Ekonomik Önemi ve Yayılışı
Zeytin ağaçlarının köklerinde çürüklük yaparak ağaçların ölümüne neden olur. Hastalığa yakalanan ağaçlarda sürgün oluşumu azalır, sürgün ve dallar ölmeye ve kurumaya başlar, nihayet ağaçlar tamamen kururlar. Bu belirtilerin oluşumu ve ağaçların ölümü 4 yıllık süreyi gerektirir, ancak şiddetli enfeksiyon koşullarında bu süre 1-2 yıldır. Hastalığa yakalanmış ağaçların kökleri incelendiğinde ikinci köklerden başlayarak kök boğazına kadar kabuk dokusu ile odun dokusu arasında beyaz fungal tabakanın oluştuğu görülür. Hastalığın başlangıcında odun dokusu açık kahverengidir, daha sonra sarımtırak veya beyaz süngerimsi beyaz dokuya dönüşür. Ağaçların yaşamlarının kısalmasına ağacın verim yaşında ölümüne neden olduğu için ekonomik açıdan önemlidir. Toprağı iyi seçilmemiş, bahçe kuruluşu ve kültürel işlemleri tekniğine uygun yapılmamış bahçelerde etmen kolay gelişebilmektedir. Bu fungusun entansif tarım uygulanan bahçelerde ağaçları çok az hastalandırdığı bilinmektedir.

MÜCADELESİ

Kültürel Önlemler
Kuruyan ağaçlar bahçeden sökülerek imha edilmeli ve yerlerinde kireç söndürülmelidir.
Hastalık bahçenin belli kesimlerinde ise rizomorfların sağlam ağaçlara ulaşmaması için hasta olanlar 60cm derinlik ve30 cm genişlikteki hendekler ile izole edilmelidir.
Çevre bahçelerde hastalığın bulunduğu durumlarda sel sularının getireceği hastalıklı parçaların girişini önlemek için bahçenin çevresine 60–70 cm derinlikler hendekler açılmalıdır.
Ağaçlar sağlam ve sağlıklı yetiştirilmesi için tekniğin gerektirdiği önlemler alınmalıdır.
Orman ağaçlarının kesimiyle elde edilen boş araziye hemen zeytin bahçesi tesis edilmemeli, toprak 2–3 yıl boş bırakılmalıdır.
Sonbaharın ilk yağmurlarından sonra oluşan fungusun şapkaları ve oluşturdukları yerdeki kök parçaları imha edilmelidir.
Ağaçlar derin dikilmemeli, aşırı sulanmamalı ve köklerin yaralanmamasına dikkat edilmelidir.

Kimyasal Mücadele
Uygulamalara hastalık görüldüğünde başlanmalıdır.
a) Hastalık yeni başlamış ise, hasta kökler kesilip hasta kısımlar kazındıktan sonra bu yerlere % 5’lik Bordo Bulamacı, % 2’lik göztaşı eriyiği veya %5’lik karaboya ilaçlarından biri fırça ile sürülmeli, ilaç kuruduktan sonra üzeri aşı macunu ve veya 750 gr ardıç katranı + 250 gr göztaşı karışımı ile kapatılmalıdır.
b) Kökler tamamen hastalanmış ise, ince kökleri dahil sökülerek kendi çukurlarında yakılmalı ve yerine sönmemiş kireç dökülerek kapatılmalıdır. Hastalığın görüldüğü bahçedeki sağlam ağaçları korumak için sonbaharda veya ilkbahar başında ağaçların izdüşümleri % 5’lik karaboya,% 2’lik göztaşı, m2 ye ilaçlı su gelecek şekilde sulanmalıdır.

 

ROSELLİNİA KÖK ÇÜRÜKLÜĞÜ HASTALIĞI Rosellinia necatrix

Rosellinia Kök Çürüklüğü hakkında daha detaylı bilgi almak için için lütfen aşağıdaki linke dokunun

Rosellinia Kök Çürüklüğü Hastalığı PDF

MÜCADELESİ

Kültürel önlemler
Ağır ve su tutan topraklarda bahçe kurulmamalıdır,
Bahçenin etrafına drenaj kanalları açılarak fazla su akıtılmalı ve toprağın iyi bir şekilde havalanması sağlanmalıdır.
Sel suları ile gelen fidan ve ağaçların kök boğazlarında yığılan toprak dağıtılmalı, köklerin fazla derinde ve havasız kalması önlenmelidir.
Sulama suyu ve gübre ağaçların kök boğazına değil, taç izdüşümüne verilmelidir,
Bulaşık bahçelerde, ilkbaharda ağaçların kök boğazları köklere kadar açılarak yaz aylarında güneş ve hava almaları sağlanmalıdır,
Kökleri tamamen çürüyen ağaçlar, toprakta hiç kök parçası kalmayacak şekilde derhal sökülmeli ve kendi çukurunda yakılmalıdır,
Hastalığın yeni görülmeye başlandığı ağaçlarda ise, çürüyen kökler sağlam kısma kadar temizlenmelidir,
Kesilen köklerin üst kısmına rastlayan dallar köklerle dengeyi sağlayacak şekilde budanmalıdır,
Kök çürüklüğünün sağlam ağaçlara bulaşmasını önlemek amacıyla bahçede hastalığın bulaşık olduğu kısmın etrafına 1 m derinliğinde hendek açılmalı, toprağı bulaşık tarafa atılmalıdır.

Kimyasal Mücadele
Tamamen kurumuş ağaçları; kökleri ince köklerine kadar sökülüp, kendi çukurunda yakıldıktan sonra, bu çukurda: m3,e3 kg hesabıyla kireç söndürülmeli veya kökler  %35’lik karaboya eriyiği ile bolca sulanarak kapatılmalıdır.
Hastalığın yeni başladığı ağaçlarda, kökteki hastalıklı kısımlar kesilip temizlendikten sonra, yara yerlerine 750 gr ardıç katranı +250 gr göztaşı karışımı sürülmeli veya 2–5 kg karaboya dökülerek kapatılmalıdır.
Hastalığın görüldüğü bahçelerde; sağlam ağaçları koruyabilmek için, sonbaharda veya ilkbaharda ağaçların taç izdüşümlerine, % 5’lik Karaboya ya da,  % 1.’lik göztaşı ile m2 ye 1O litre ilaçlı su gelecek şekilde sulanmalıdır.

 

ANTROKNOZ-ÇÜRÜKLEKE HASATLIĞI Gloeosporium olivarum Alm.

Antraknoz Hastalığı hakkında daha detaylı bilgi almak için için lütfen aşağıdaki linke dokunun

Antraknoz Çürük Leke Hastalığı PDF

Hastalığın Belirtileri, Ekonomik Önemi ve Yayılışı
Bu hastalık sürgünlerde ölü dokular (nekroz) oluşturur ve ağaçta az veya çok yaprak dökümüne sebep olur. Parazitin yaprağa girişi, çim borusunun gelişmesinden sonra oluşan appressoriumlar yardımıyla olur. Çim boruları, nemlilik ve sıcaklık şartları elverişli olduğunda, parankima dokusu içerisinde ve onu tahrip etmek suretiyle gelişir ve kendine has üreme organları oluşumu görülür. Bu durum, dalla birleşme noktasında yaprak sapının hastalanması ile birlikte yaprağın düşmesine neden olur.
Hastalığın en çok bulunan şekli meyvedeki zararıdır. Kuru meyvelerden yahut hastalıklı dal ve yapraklardan dağılan sporlar, şartlar elverişli (bereketli yağmur yahut sürekli çiğlerle, yüksek rutubet) olduğunda meyveyle temasa geçilir. Çim borularının gelişmesinden sonra, genç ve henüz yeşil olan meyvelere ulaşır. Meyve üzerinde aşağıdaki etkileri gösterir.
20 günlük bir hastalanmadan sonra, % 40’a ulaşan bir ağırlık kaybı ile meyvede kuruma;
Çıkarılan yağda bir asitlik artışı, tamamen hastalanmış meyve sayısı ve yağın asitleşmesi, aynı yönde bir artış gösterir. Yağlar 12–13 asitlik derecesine ulaşır.
Sporun çimlenmesi için bulaşma bölgesinde suyun yoğunlaşmasının meydana gelmesi gerekir. Yaprakta, müteakip gelişme için % 90’ın üzerinde hava rutubeti gereklidir.
Hastalığın yayılması için gerekli sıcaklık 18–25ºC arasında değişir.

MÜCADELESİ
Şayet dallar ve yapraklarda önemli ölçüde bulaşma varsa, ilkbaharda ilaçlama tavsiye olunur. Eğer hastalanma sadece meyvelerde ise, bölgelere bağlı olarak, yaz sonu, sonbahar başlarında mücadele daha etkili olur.
En etkili aktif maddeler şunlardır:
– % 50’lik Bakır Oksiklorür
– Benzimadazol’ler
Meyvelere uygulandığında, aktif maddenin daha uzun devre yapışık kalmasını temin maksadıyla yapıştırıcı madde kullanılmasının ilacın etkisini arttıracağı göz önünde tutulmalıdır.

 

DİĞER FUNGAL ETMENLER

 

Diplodia Yara Çürüklüğü Hastalığı

Diplodia Çürüklüğü hakkında daha detaylı bilgi almak için için lütfen aşağıdaki linke dokunun

Diplodia Çürüklüğü Hastalığı PDF


Phthoptora Kök ve Yara Çürüklüğü Hastalığı

Phthoptora Çürüklüğü hakkında daha detaylı bilgi almak için için lütfen aşağıdaki linke dokunun

Phthoptora Kök ve Yara Çürüklüğü Hastalığı PDF