SULAMA

Ağaçların hayatiyetlerini devam ettirmesi, geliştirmesi ve ürün verebilmesi için suya ihtiyacı vardır.

Üretimin artırılmasında önemli faktörlerdendir.

Ağaçların gelişmesi için gerekli fakat doğal yollarla karşılanamayan eksik suyun toprağa verilmesidir.

Sulama şu amaçlarla yapılır:

Ağaçların gelişmesi için gerekli nemin sağlanması, Kısa süreli kuraklığın giderilmesi, Topraktaki buharlaşmayı azaltması, Toprak işlemeyi kolaylaştırılması. Zeytin ağaçlarının % 75’i sulama olanaklarından yoksun, besin maddelerince fakir ve meyilli yerlerde, geri kalan % 25 zeytinliklerimiz az meyilli veya düz arazilerde bulunmaktadır.

Ülkemiz arazi yapısı, alt yapının yetersizliği ve zeytin dışındaki bazı bitkilerin sulanmada öncelikli olarak tercih edilmesi sonucunda zeytincilikte sulama istenilen düzeyde uygulanamamaktadır.                                                                                                                                                                                             

Hasadın bitiminden Şubat-Mart aylarına kadar devam eden kış dinlenme döneminde su gereksinimi en düşük seviyededir.

İlkbaharda yeni sürgün ve somakların oluşmaya başladığı dönemde topraktaki suyun yeterli düzeyde olması arzulanır.

Zeytin ağacının suya gereksinim duyduğu dönemler;

Vejetasyon başlangıcında, çiçeklenmenin tamamlanmasından 15 gün sonrasına uzanan dönem. (Nisan-Mayıs ayları)

Meyve oluşumunun başlangıcında. (Haziran sonu-Temmuz başı)

Meyvenin renk değişimine kadar uzanan dönem. (Olgunluk dönemi)

İyi bir sulama programı sonucunda verimde önemli ölçüde artış sağlanır, kalitede de iyileşme görülür.

Vejetasyon döneminde ihtiyaç duyulan 750 mm’lik yağışın yüzde olarak dönemlere dağılımı şöyledir.

Gelişme başlangıcı ve gelişme dönemi % 24 
Çiçeklenme dönemi             %   6
Meyve büyümesi dönemi                      % 50
Olgunluk dönemi                                % 20


Zeytin ağacının kurağa dayanıklı olduğu sulanmayan şartlarda da ürün verdiği bilinse de düzenli ürün alınabilmek için suya ihtiyaç vardır.
KURAKLIĞIN ZEYTİN ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Havaların kurak gitmesi ve su ihtiyacının karşılanamaması sonucunda zeytin ağaçlarında kuraklığın etkisine rastlanır.

Susuzluğun devamlılığı halinde zeytin ağacı ölüme kadar gider.

Su yetmezliğinin devamlı olması durumunda ağaçların vejetatif ve generatif gelişmesi durur.

Normal hacimlerine ulaşamazlar, yapraklar küçülür sularının buharlaşmasıyla kurur dökülür.

Sürgünler ve çiçeklerde istenilen düzeyde olamayacağı için ürün miktarında da azalma olur.                                                                                                                                                                                                        

Kuraklıktan korunmak için

—Toprak işleme derin yapılmamalı,

—İlkbaharda ağaçların altındaki yabancı otlar temizlenmeli,

—Tek yönlü gübre kullanımından kaçınılmalı,

—Kuraklığın sorun olduğu yerlerde ağaçlar alçaktan taçlandırılmalı,

—Budama ile gereksiz dal ve dalcıklar kesilerek ağaç üzerinden uzaklaştırılmalı,

—Zeytinliklerde kesinlikle ara ziraatı yapılmamalı,

—Yeşil gübreleme amacıyla kullanılan bitkiler erkenden sürülerek toprağa karıştırılmalı                                                                   

YAĞIŞIN ZEYTİN ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Zeytin yetiştiriciliğindeki önemli faktörlerdendir.

Zeytin her ne kadar kurağa dayanıklı olduğu söylense de yıllık yağış isteği 600–800 mm’dir.

Zeytinciliğin yapıldığı yörelerde kışın ve ilkbahar aylarında yağan yağmur toprak tarafından depo edilerek zeytin ağaçlarının su ihtiyaçlarını karşılar; çiçeklenmesini, meyve tutum oranını artırır, haziran dökümünü azaltır.

Zeytin meyvesinin daha iri ve kaliteli olması için yaz aylarında çekirdek sertleşmesi tanenin gelişmesi için suya ihtiyaç vardır. Bu dönemde yağışlarla karşılanamayan su ihtiyacı sulama ile karşılanır.

Diğer yağış türleri yani dolu ve kar zeytincilik için istenmeyen yağışlardır.

Ayrıca çiçeklenme döneminde havanın sisli olması tozlanmayı engellediği için istenmez.                                                                                                          

Normalin üzerindeki yağışın olumsuz etkileri

— Sürüm tavı bulunmaz,

— Hasat zor yapılır,

— Azotlu gübrelerin yıkanmasına sebep olur,

— Meyilli zeytinliklerde erozyona sebep olur,

— Zeytin ağaçlarını normalden fazla sürgün vermeye teşvik ederek soğuklara karşı direnci azaltır,

— Taban suyunu yükselterek köklerin çürümesine sebep olur,

— Toprağın havalanmasını engeller,

— Toprak pH’sını düşürür.  

SULAMA ZAMANININ BELİRLENMESİ

Sulama zamanının belirlenmesi, toprak neminin aşağıdaki yöntemlerden birisiyle tespit edilmesinden sonra yapılır.

— Bouyoucus alçı blokları ile

— Nötron metodu ile

Bitkilerin görünüşünden yararlanarak sulama zamanının belirlenmesi;

Yaprakların pörsümesi, renginin solması, gelişmenin yavaşlaması,  şeklinde kendini gösterir.

SULAMA YÖNTEMLERİ

1. Yüzey Sulama Yöntemleri

   – Salma Sulama

   – Karık Usulü Sulama

   – Çanak Usulü Sulama

2. Yağmurlama Yöntemi İle Sulama Yöntemleri

3. Mikro Sulama Yöntemleri

   – Damla Sulama Yöntemi

   – Mini Sprinklerle Sulama

4. Sızdırma Yöntemi İle Sulama                                             

SONUÇ

Ağaçların yaşamak, gelişmek ve ürün vermek için suya ihtiyaçları vardır.

Zeytin yetiştiriciliğinin yapıldığı Akdeniz Havzası ülkelerinde sulama ilkbahar ve yaz aylarında yapılmalıdır.

Zeytin ağacının suya aşağıdaki dönemlerde ihtiyacı vardır.

Çiçeklenme, Meyve bağlama, Çekirdek sertleşmesi,  Renk dönüşünün olduğu önemlerde, Sulama suyu köklerin en yoğun olduğu bölgeye verilmelidir.

Zeytin ağaçları susuzluktan etkilendiği kadar su fazlalığından da olumsuz yönde etkilenir.

Kısaca, sulamadan beklenen vejetatif gelişme verim ve kaliteye yönelik yararların sağlanabilmesi için; sulamaya uygun kalitede, ağacın suya ihtiyaç duyduğu dönemde, ekonomik yöntemle, ağaca verilmelidir.